វៀតណាមកំពុងអនុវត្តន៍វិធានការជាច្រើនដើម្បីសម្របខ្លួន និងកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (ក្នុងរូបថត៖ អ្នកស្ម័គ្រចិត្តដាំដើមកោងកាងនៅតំបន់ល្អាង Dau Go - Quang Ninh) (រូបថត៖ Ngo Yen/baogiothong.vn)

វៀតណាមជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលងាយរងគ្រោះបំផុតក្នុងពិភពលោកចំពោះការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដោយសារមានឆ្នេរសមុទ្រលាតសន្ធឹង។ តាមការប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រសិនបើកម្ពស់ទឹកសមុទ្រកើនឡើង ១ ម៉ែត្រនោះ ផ្ទៃដីនៃតំបន់ដីសណ្តទន្លេ Cuu Long ចំនួន ៤០% និងផ្ទៃដីនៃតំបន់ដីសណ្តទន្លេក្រហមចំនួន ១០% នឹងត្រូវជន់លិច អាយុជីវិតមនុស្សពី ២០-៣០ លាននាក់នឹងរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ពីផលប៉ះពាល់នៃអាកាសធាតុ។ ផលប៉ះពាល់គឺធ្ងន់ធ្ងរណាស់សម្រាប់គោលដៅកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់វៀតណាម។ តាមនោះ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនឹងកាត់បន្ថយចំណូលជាតិ ៣,៥% នៅឆ្នាំ ២០៥០ និងប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនវៀតណាមប្រមាណ ៧៤% ជាពិសេសប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្ត្រី និងកុមារី ជនក្រីក្រនិងជនពិការ។

ខិតខំប្រឹងប្រែងរួមជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ

វៀតណាមបានចូលរួមអនុសញ្ញាក្របខ័ណ្ឌនៃអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (UNFCCC) ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៤ ដោយបានអនុវត្តន៍យ៉ាងសកម្មនូវសកម្មភាពជាច្រើន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ក៏ដូចជាការបំពេញកាតព្វកិច្ចយ៉ាងពេញលេញរបស់ភាគីដែលបានចូលរួមនៅក្នុង UNFCCC; ពិធីសារក្យូតូ និងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសស្តីពី បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។ វៀតណាមបានដាក់បញ្ជូនការរួមចំណែកកំណត់ជាតិស្វ័យសម្រេច (INDC) នៅដើមឆ្នាំ ២០១៥ ទៅកាន់ UNFCCC ហើយក្រោយមកបានបញ្ជូនច្បាប់ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនៅឆ្នាំ ២០២០។ វៀតណាមក៏ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ២០ ដែលបញ្ចប់ការត្រួតពិនិត្យ និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព INDC ដំបូងបង្អស់ ហើយនៅក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ បានបង្កើនការរួមចំណែករបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ស្របតាមការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់ប្រទេស រហូតដល់ឆ្នាំ ២០៣០។

ជាមួយនឹងប្រភពធនធានក្នុងប្រទេស ដល់ឆ្នាំ ២០៣០ វៀតណាមសន្យាកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់សរុប ៩% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងសេណារីយ៉ូនៃការអភិវឌ្ឍជាធម្មតា ស្មើនឹង ៨៣,៩ លានតោន CO2 និងរហូតដល់ ២៧% ស្មើនឹង ២៥០,៨ លានតោន CO2 នៅពេលមានការឧបត្ថម្ភពីអន្តរជាតិ តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ពហុភាគី និងការវិនិយោគរបស់អង្គភាពអាជីវកម្ម។  នាពេលថ្មីៗនេះ វៀតណាមបានចេញផ្សាយផែនការជាតិដើម្បីសម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដំណាក់កាល ២០២១-២០៣០ជាមួយនឹងចក្ខុវិស័យដល់ឆ្នាំ ២០៥០ ដោយគោលដៅរួម គឺកាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះ និងហានិភ័យចំពោះផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ តាមរយៈការបង្កើនភាពធន់ សមត្ថភាពបន្សាំរបស់សហគមន៍ សមាសភាពសេដ្ឋកិច្ច និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី; ជំរុញការរួមបញ្ចូលការបន្សាំបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុទៅក្នុងប្រព័ន្ធផែនការនិងយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។

យោងតាមតថភាពជាក់ស្តែង ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ វៀតណាមមានផែនការ និងកម្មវិធីសកម្មភាពជាច្រើន ដើម្បីសម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការកើនឡើងនីវោទឹកសមុទ្រនៅតំបន់ដីសណ្ដទន្លេ Cuu Long ដីសណ្ដទន្លេក្រហម និងតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រ។ ការកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បានក្លាយជាតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់ អង្គការ និងបុគ្គលទាំងអស់ ដែលកំពុងរស់នៅ និងធ្វើការលើទឹកដីនៃប្រទេសវៀតណាម ហើយត្រូវបានចែងក្នុងច្បាប់ស្តីពីការការពារបរិស្ថានដែលបានធ្វើវិសោធនកម្មកាលពីឆ្នាំ ២០២០។ មកទល់នឹងពេលនេះ វៀតណាមនៅតែជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ដើមដំបូងលើពិភពលោក ដែលបានដាក់បញ្ចូលកាតព្វកិច្ចនិងការប្តេជ្ញាចិត្តកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់ សម្រាប់ប្រជាជនទាំងមូលប្រតិបត្តិ ដោយចាត់ទុកការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងការឆ្លើយតបនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ គឺជាទំនូលខុសត្រូវនៃប្រព័ន្ធនយោបាយទាំងមូល។

វៀតណាមកំពុងអនុវត្តន៍វិធានការជាច្រើនដើម្បីសម្របខ្លួន និងកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (ក្នុងរូបថត៖ អ្នកស្ម័គ្រចិត្តដាំដើមកោងកាងនៅតំបន់ល្អាង Dau Go - Quang Ninh) (រូបថត៖ Ngo Yen/baogiothong.vn)

ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការធានាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ

មិនត្រឹមតែធ្វើសកម្មភាពសម្របខ្លួនទៅនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុប៉ុណ្ណោះទេ វៀតណាមបាននិងកំពុងផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសទៅលើបញ្ហាធានាសិទ្ធិមនុស្សដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ខ្លឹមសារនៃការធានាសិទ្ធិមនុស្សចែងក្នុងគោលនយោបាយ និងច្បាប់ស្តីពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនៅវៀតណាម ហើយត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ទាក់ទិននឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលវៀតណាមជាភាគីចុះកិច្ចសន្យា។ វៀតណាមបាននឹងកំពុងសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីជំរុញដំណោះស្រាយប្រចាំឆ្នាំ ស្តីពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងសិទ្ធិមនុស្ស ដោយផ្តោតលើសិទ្ធិរបស់ក្រុមជាក់ស្តែងមួយដូចជា សិទ្ធិកុមារ សិទ្ធិស្ត្រី  សិទ្ធិមនុស្សចាស់ សិទ្ធិជនចំណាកស្រុក… ក្នុងបរិបទនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។

នាពេលខាងមុខ វៀតណាមនឹងបន្តខិតខំប្រឹងប្រែងដោះស្រាយផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយដៃគូអន្តរជាតិ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ក៏ដូចជាជំរុញបញ្ហាអំពីសិទ្ធិមនុស្ស។ ជាពិសេស វៀតណាមខិតខំអនុវត្តន៍ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួននៅសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុឆ្នាំ ២០២១ (COP26) រួមទាំងការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីសម្រេចបាននូវការបំភាយឧស្ម័នសុទ្ធដល់ត្រឹម "សូន្យ" នៅឆ្នាំ ២០៥០; ក៏ដូចជាការប្តេជ្ញាចិត្តក្រោមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សដែលវៀតណាមបានចូលរួម (ICCPR, ICESCR, CEDAW, CRC, CRPD) ដើម្បីការពារ និងជំរុញសិទ្ធិមនុស្ស រួមទាំងអនុវត្តន៍ការប្តេជ្ញាចិត្តលើសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស  ក្នុងនោះមាន សិទ្ធិក្នុងការចូលរួមនិងព័ត៌មាន តម្លាភាព គណនេយ្យភាព សមភាព និងការមិនរើសអើងក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយ និងការសម្របខ្លួនជាមួយនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ៕