លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu។ (រូបថត៖ VOV)

លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu មានឈ្មោះពិតគឺ Dang Vu Khieu ប្រសូត្រ នៅថ្ងៃទី១៩ កញ្ញា ឆ្នាំ១៩១៦ នៅភូមិ Hanh Thien ឃុំ Xuan Hong ស្រុក Xuan Truong ដែលជាតំបន់សម្បូរទៅដោយប្រពៃណីវប្បធម៌និងបដិវត្តន៍នៃខេត្ត Nam Dinh។ គ្រួសារមានលក្ខណៈក្រលំបាក ប៉ុន្តែដោយមានស្មារតីចង់ចេះចង់ដឹង លោកបានជំនះលើគ្រប់ការលំបាកឧបសគ្គទាំងឡាយដើម្បីឈានដល់ចំណេះដឹង។ លោក សាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu ចូលរួមបដិវត្តន៍ហើយធ្វើសកម្មភាពលើវិស័យជាច្រើន ដូចជា ការងារបក្ស ចលនាមហាជន អាជ្ញាធរ កងទ័ពនិងកិច្ចការបរទេស ជាដើម។ មិនត្រឹមតែជាយុទ្ធជនម្នាក់លើសមរភូមិសតិអារម្មណ៍ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu ថែមទាំងជាអ្នកប្រាជ្ញដែលបានស្រាវជ្រាវអំពីវប្បធម៌ វៀតណាម និងជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោអ្នកចាក់គ្រឹះលើការអភិវឌ្ឍនៃផ្នែក សង្គមវិជ្ជារបស់ប្រទេសជាតិទៀតផង។ លោកជាប្រធានដើមដំបូងនៃវិទ្យាស្ថាន សង្គមវិជ្ជា ហើយជាអ្នកចាក់គ្រឹះលើការអភិវឌ្ឍនៃផ្នែកសង្គមវិជ្ជានិងសោភ័ណ្ឌ វិជ្ជានៅវៀតណាម។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Hoang Chuong ដែលជាស្ថាបនិកនៃ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអំពីការអភិរក្សនិងពង្រីកវប្បធម៌ជនជាតិវៀតណាម បាន ចែករំលែកថា៖

“យើងអាចមានមោទនភាពដោយសារតែប្រទេសវៀតណាមមានមហា បញ្ញាវ័ន្តមួយរូបផ្នែកវប្បធម៌ និងទស្សនៈវិជ្ជា។ នោះគឺជាអ្នកឈរលំដាប់លេខ១ អំពីការស្រាវជ្រាវវប្បធម៌វៀតណាម។ គ្មាននរណាម្នាក់វ៉ាដាច់លោកបានទេ។ លោកបានស្រាវជ្រាវអំពីសោភ័ណ្ឌភាពក្នុងសិល្បៈ សោភ័ណ្ឌភាពនោះត្រូវបានបង្ហាញ យ៉ាងដូចម្ដ៉េច។ លោកបានបូកសរុប ហើយជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ ដែលបង្ហាត់ បង្រៀនវិញ្ញាសារនោះជូនសិល្បៈករសិល្បៈការិនី”។

ក្នុងនាមជាអ្នកត្រួសត្រាយផ្លូវក្នុងការស្ថាបនាផ្នែកសង្គមវិជ្ជានៅវៀតណាម លោកបានរួមចំណែកកសាងទំនាក់ទំនងសីលធម៌ដ៏ជានា លក្ខណៈសម្បត្តិ សីលធម៌ល្អប្រសើរ ពង្រីកវីរបដិវត្តន៍និយមក្នុងការតស៊ូប្រឆាំងអាមេរិកសង្គ្រោះ ជាតិ នាំអក្សរសាស្ត្រ-សិល្បៈឆ្ពោះទៅរកភាពស្រស់ស្អាត ភាពថ្លៃថ្នូរ រិះគន់និង លុបបំបាត់អំពើអាក្រក់។ ទន្ទឹមជាមួយគ្នានោះ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu ក៏ ជាអ្នកត្រួសត្រាយផ្លូវក្នុងវិស័យស្រាវជ្រាវសោភ័ណ្ឌវិជ្ជានៅវៀតណាមផងដែរ ដោយមានស្នាដៃ “ស្រស់ស្អាត” ត្រូវបានបោះពុម្ភនៅឆ្នាំ១៩៦៣។ លោក សាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu បាននិពន្ធសៀវភៅចំនួនរាប់រយក្បាលស្ដីពីវិស័យវិទ្យា សាស្ត្រជាច្រើន។ សំណង់ស្រាវជ្រាវទាំងនោះ ត្រូវបានអនុវត្តន៍ដោយចំណាយ កម្លាំងកាយចិត្តយ៉ាងច្រើន នៅពេលដែល លោកតែងតែចំណាយពេល វេលាពី១២ដល់១៤ម៉ោងជារៀងរាល់ថ្ងៃដើម្បីធ្វើការ សូម្បីតែមានវ័យអាយុចាស់ជរាទៅហើយក៏ដោយ។

ស្នាដៃដ៏ល្បីល្បាញមួយចំនួនរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu។

លើសពីនេះទៅទៀត លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu ក៏ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋាន អ្នកប្រាជ្ញគោរពលើកតម្កើងជា “អ្នកប្រាជ្ញថាំងឡុងវិទ្យា” ពីព្រោះ លោកមានសំណង់ ស្រាវជ្រាវ ស្នាដៃរាប់មិនអស់អំពីអប់រំ សេដ្ឋកិច្ច សាសនា សម្លៀកបំពាក់ ទំនិញ ពិធីបុណ្យ សំណង់វប្បធម៌ រឿងនិទានប្រជាប្រិយ និងអក្សរសាស្ត្រនៃតំបន់ ថាំងឡុងចាប់ពីសករាជបុរាណរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងនោះ ត្រូវនិយាយ ដល់សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “វប្បធម៌ថាំងឡុង” ដែលមានកម្រាស់ រហូតដល់ទៅ២.៤០០ទំព័រ ដើម្បីអបអរសាទរការប្រារព្ធខូប ១០០០ ឆ្នាំនៃ ថាំងឡុង-ហាណូយ ដែលត្រូវបានលោកចូលរួមក្នុងតួនាទីជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សា ពិគ្រោះយោបល់វិទ្យាសាស្ត្រ នៅពេលលោកមានអាយុ៩៥ឆ្នាំហើយ។ លោក សាស្ត្រាចារ្យ Phong Le អតីតប្រធានវិទ្យាស្ថានអក្សរសាស្ត្រវៀតណាមបាន ចាត់ទុកថា៖

“លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu ជាមនុស្សម្នាក់ដែលមានការយល់ដឹងយ៉ាង ជ្រាលជ្រៅអំពីប្រភពដើមនៃវប្បធម៌ជាតិ ហើយពីនោះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបាន បង្ហាញលើវិស័យជាច្រើនដូចជាអក្សរសាស្ត្រ ប្រវត្តិ សាស្ត្រ ទស្សនៈវិជ្ជា សីល ធម៌វិជ្ជា សោភ័ណ្ឌវិជ្ជា សតិអារម្មណ៍ហូជីមិញ។ សុន្ទរកថា អត្ថបទរបស់លោក សាស្ត្រាចារ្យសុទ្ធតែត្រូវបានមនុស្សគ្រប់វ័យពេញនិយម ហើយបានបង្កើតឡើង ការគោរព ការកោតសរសើរចំពោះលោកសាស្ត្រាចារ្យក្នុងដួងចិត្តប្រជាជន”។

ដោយមានការលះបង់មិនចេះនឿយហត់របស់ខ្លួន លោកសាស្ត្រាចារ្យត្រូវ បានបក្សនិងរដ្ឋប្រគល់ជូនពានរង្វាន់និងកិត្តិនាមដ៏ថ្លែថ្នូរជាច្រើនដូចជា៖ ពាន រង្វាន់ហូជីមិញ (ឆ្នាំ១៩៩៦) វីរៈពលករនៃសម័យផ្លាស់ប្ដូរថ្មី (ឆ្នាំ២០០០) គ្រឿង ឥស្សរិយយសឯករាជ្យថ្នាក់ទី១ឆ្នាំ២០០៦ ពលរដ្ឋឆ្នើមរបស់រដ្ឋធានីក្នុងឱកាស រំលឹកខួប ១០០០ ឆ្នាំនៃថាំងឡុង-ហាណូយ។

នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Vu Khieu បានទទួល មរណភាពក្នុងជន្មាយុ ១០៥ ឆ្នាំ ដែលបន្សល់ទុកនូវចន្លោះប្រហោងមួយដែលមិនអាច បំពេញបានចំពោះខឿនវប្បធម៌វៀតណាម។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែរាល់ សំណង់ស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ-សង្គមរបស់លោកនៅតែមានតម្លៃដដែល ហើយ ជាមូលដ្ឋានស្រាវជ្រាវជារៀងរហូតសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗស្នងបន្តនិង ពង្រីកថែមទៀត៕