“សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥” (សិល្បៈវៀតណាមពីឆ្នាំ ១០០៩ ដល់ឆ្នាំ ១៩៤៥) គឺជាសៀវភៅដំបូងដែលណែនាំអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រសិល្បៈរបស់ជនជាតិ Kinh នៅវៀតណាមជាភាសាអង់គ្លេស (រូបថត៖ hanoimoi.com.vn)

រូបភាពនៃស្គរសំរិទ្ធ Dong Son, នាគនៃរាជវង្ស Ly និង Tran ឬលំនាំក្បូរក្បាច់ តុបតែងនៅលើដំបូលផ្ទះសហគមន៍ និងវត្តអារាមក្នុងប្រទេសវៀតណាម បានទាក់ទាញលោកស្រី Kerry Nguyen Long ដែលជាសហការីនៃកាសែតសិល្បៈអាស៊ី (Arts of Asia) ឲ្យមានការជក់ចិត្តស្វែងយល់ពីសិល្បៈវៀតណាម។ លោកស្រី Kerry Nguyen Long បានឲ្យដឹងថា៖ “ប្តីខ្ញុំជាជនជាតិវៀតណាម។ កាលនាងខ្ញុំទើបបានរៀបការជាមួយគាត់ ខ្ញុំមិនសូវស្គាល់អំពីវៀតណាមនោះទេ។ ខ្ញុំចង់ស្វែងយល់ ប៉ុន្តែកន្លែងដែលខ្ញុំរស់នៅ ខ្ញុំមិនឃើញសៀវភៅណាមួយ សរសេរអំពីវៀតណាមជាភាសាអង់គ្លេសទេ។ រហូតដល់ពេលក្រោយមក សៀវភៅដំបូងជាភាសាអង់គ្លេសដែលខ្ញុំអានគឺអំពីវប្បធម៌ Dong Son ហើយបន្ទាប់មកគឺសៀវភៅអំពីសេរ៉ាមិច។ តាមពិតទៅមានតែប៉ុណ្នឹង។ ហើយនោះជាពេលដែលខ្ញុំសម្រេចចិត្ត ចំណាយពេលវេលាដើម្បីស្វែងយល់អំពីវៀតណាម”។

លោកស្រី Kerry Nguyen Long កើតនៅឆ្នាំ ១៩៤៤ មិនដែលគិតថា ថ្ងៃណាមួយលោកស្រីនឹងសរសេរអំពីវប្បធម៌វៀតណាមនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ជោគវាសនាបានកំណត់មកឲ្យនាងមានឱកាសស្វែងយល់ពីសិល្បៈដ៏ពិសេសរបស់វៀតណាម នៅពេលដែល គ្រួសាររបស់លោកស្រីបានរស់នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនប្រហែល ២០ ឆ្នាំ នៅចុងសតវត្សទី ២០។ នៅពេលនោះលោកស្រី Kerry Nguyen Long និងស្វាមី បានធ្វើដំណើរជាប្រចាំរវាងវៀតណាម និងហ្វីលីពីន សួរសុខទុក្ខក្រុមគ្រួសារ  ហើយក្នុងពេលនោះ លោកស្រីបានទៅវត្តវៀតណាម ផ្ទះសហគមន៍ និងព្រះវិហារដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីសិល្បៈ។ នេះក៏ជាពេលវេលាដែលនាងចំណាយពេលវេលាប្រមូលផ្ដុំ វិភាគ និងណែនាំសិល្បៈវៀតណាមនៅលើវេទិកាផ្សេងៗ ក្នុងតួនាទីជាអ្នកសហការរបស់ Arts of Asia ដែលជាទស្សនាវដ្តីអន្តរជាតិ ចេញផ្សាយនៅទីក្រុងហុងកុង។

“នៅដើមទសវត្សរ៍ទី ៩០ នៃសតវត្សមុននេះ ខ្ញុំបានអនុវត្តន៍ការស្រាវជ្រាវ អំពីសិល្បៈវៀតណាមក្នុងវិស័យផ្សេងៗជាច្រើនដូចជា ប្រាក់ សេរ៉ាមិច ខ្មុកម្រ័ក្សណ៍...។ សរុបមក ខ្ញុំបានសរសេរអត្ថបទជាង ៣០ ស្តីពីវប្បធម៌ និងសិល្បៈវៀតណាម។ ខ្ញុំក៏បានសរសេរសៀវភៅជាមួយលោកបណ្ឌិត Bui Minh Tri អំពីសេរ៉ាមិចរបស់វៀតណាម ហើយស្វាមីរបស់ខ្ញុំបានជួយបកប្រែពីភាសាវៀតណាមទៅជាភាសាអង់គ្លេស ក្នុងអំឡុងពេលសហការ។ លើសពីនេះ ខ្ញុំក៏បានសហការជាមួយអ្នកស្រាវជ្រាវវៀតណាមដើម្បីសរសេរអត្ថបទសម្រាប់ទស្សនាវដ្ដីសិល្បៈអាស៊ី។ ចាប់ពីឆ្នាំ ២០០០ ដល់បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំបានធ្វើជានិពន្ធនាយករងនៃកាសែតនេះ។ អំឡុងពេលនោះ បានបង្កើតលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ខ្ញុំឱ្យយល់កាន់តែច្បាស់អំពីវប្បធម៌ និងសិល្បៈវៀត ណាម ទើបសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥” បានចេញជារូបរាង”។

ជាមួយនឹងគំនូរជាង ៣០០ សៀវភៅ “សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥” ណែនាំអំពីភាពសម្បូរបែបនៃវប្បធម៌ជនជាតិ Kinh (រូបថត៖ hanoimoi.com.vn)

សៀវភៅ “សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥” ត្រូវបានបោះពុម្ពលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ហើយត្រូវបានបោះពុម្ពឡើងវិញនៅឆ្នាំ ២០២៣ ដោយត្រូវបានបំពេញបន្ថែមការស្រាវជ្រាវជាច្រើនអំពីវៀតណាមក្នុងទសវត្សរ៍ពី ២០១៣-២០២៣។ ស្វាមីរបស់លោកស្រី  Kerry Nguyen Long គឺលោក  Nguyen Kim Long បានរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងក្នុងការបកប្រែ ស្វែងរកឯកសារយោង និងជាអ្នកថតរូបសម្រាប់ប្រើភាគច្រើន ក្នុងសៀវភៅ “សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥” បោះពុម្ពឡើងវិញជាលើកទីពីរនេះ។ ស្នាដៃសៀវភៅ “សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥" ក៏ត្រូវបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព និងបំពេញបន្ថែមជាមួយនឹងចំនួនព័ត៌មានដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក អំពីសិល្បៈវៀតណាម។ លោកស្រី Kerry Nguyen Long បានឲ្យដឹងថា៖ “សិល្បៈវៀតណាម ក៏ដូចជាវប្បធម៌វៀតណាម ពិតជាមានភាពរស់រវើក និងគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់។ សម្រាប់ខ្ញុំ វាឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងស៊ីជម្រៅអំពីអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌វៀតណាម។ ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា នេះជាដំណើរស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ ហើយគ្មានទីបញ្ចប់។ សិល្បៈវៀតណាមបានអភិវឌ្ឍយ៉ាងសម្បូរបែប ត្រចះត្រចង់ និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីអត្តសញ្ញាណជាតិវៀតណាម មិនមែនជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីសិល្បៈចិន ដូចដែលអ្នកស្រាវជ្រាវបានអត្ថាធិប្បាយនៅដើមសតវត្សទី២០ទៀតសោត”។

ជាមួយនឹងរូបភាពបញ្ជាក់ជាង ៣០០ សៀវភៅ “សិល្បៈវៀតណាម ១០០៩-១៩៤៥” ណែនាំអំពីភាពប្រណិតនៃវប្បធម៌របស់ជនជាតិ Kinh។ សៀវភៅនេះមាន ១៣ ជំពូក ដែលជំពូកនីមួយៗ គឺជាសម័យកាលប្រវត្តិសាស្ត្រដែលអ្នកនិពន្ធបានខិតមកជិត ដោយទស្សនៈនៃសិល្បៈ និងប្រវត្តិសាស្រ្ត និងវប្បធម៌។ សៀវភៅនេះក៏បានចំណាយ ៣ ជំពូកចុងក្រោយ ដើម្បីបង្ហាញពីសិល្បៈដ៏ល្អនៃរាជវង្ស Nguyen ជាមួយនឹងខ្លឹមសារ៖ សិល្បៈរាជវង្ស សិល្បៈប្រជាប្រិយ អន្តរាគមន៍របស់បារាំងនៅចុងសតវត្សទី ១៩ និងដើមសតវត្សទី ២០ និងផលវិបាករបស់វាជាមួយសិល្បៈវិចិត្ររបស់វៀតណាម។ លោកស្រី Lady Borton ដែលបានសរសេរពាក្យនិងអារម្មណ៍កថានៃសៀវភៅនេះបាននិយាយថា៖ “ថ្វីត្បិតតែសៀវភៅនេះប្រើភាសាអង់គ្លេសដើម្បីនិយាយអំពីសិល្បៈបុរាណក៏ដោយ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគិតថា វាមិនត្រឹមតែស័ក្តិសមសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវសិល្បៈ និងវប្បធម៌វៀតណាមប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសមស្របនឹងទទួលបាននៅក្នុងបណ្ណាល័យនៅតាមដងផ្លូវ មហាវិទ្យាល័យ និងសាកលវិទ្យាល័យនានា ដើម្បីបម្រើទស្សនិកជនយ៉ាងទូលំទូលាយ។ សៀវភៅនេះគឺដូចជាសព្វវចនាធិប្បាយមួយ ពីព្រោះ មិនត្រឹមតែសិល្បៈប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបញ្ហាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងសាសនាត្រូវបាននិយាយដល់ផងដែរ។ វប្បធម៌គឺជាលំយោលនៃសិល្បៈ ដូច្នេះ នោះគឺជាចំណេះដឹងមូលដ្ឋានដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាត្រូវស្គាល់ដល់”។

សៀវភៅ “Arts Vietnam ១០០៩-១៩៤៥” ត្រូវបានចេញផ្សាយបម្រើមិត្តអ្នកអានជាផ្លូវការជាលើកទីពីរ នៅដើមឆ្នាំ ២០២៣នេះ។ នេះជាលទ្ធផលនៃការខិតខំប្រឹងប្រែងឥតឈប់ឈរដោយទឹកចិត្តស្រឡាញ់វៀតណាមរបស់លោកស្រី Kerry Nguyen Long។ សៀវភៅនេះនឹងបន្តកំណត់នូវព្រឹត្តិការណ៏ថ្មីមួយលើមាគ៌ានៃការបញ្ជាក់សិល្បៈវៀតណាមទៅកាន់ពិភពលោក ដោយអះអាងពីគុណតម្លៃដ៏ធំធេងជាច្រើននៃសិល្បៈវៀតណាមដែលបាននិងកំពុងគងវង្ស និងសក្តិសមត្រូវបានពិភពលោកស្គាល់ដល់យ៉ាងទូលំទូលាយ៕