លោក Chua មានវ័យអាយុជ្រេហើយក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកនៅតែព្យាយាមប្រមូល ចងក្រងនិងបង្រៀនតួអក្សរ Thai ផងដែរ (រូបថត៖ VOV)

ថ្វីត្បិតតែលោក Luong Van Chua មានអាយុកាន់តែជ្រេទៅហើយក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកនៅតែស្រឡាញ់ជក់ចិត្តនឹងវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិខ្លួន។ ពីព្រោះថា យោងតាមលោក Chua ដោយសារបានកើតនិងធំដឹងក្តីនៅលើទឹកដី Yen Chau តាមនោះ ភាសានិងសំឡេងគងឃ្មោះ សំឡេងច្រៀង សំឡេងគែនលាន់លឺក្នុងពិធីបុណ្យទាន ហាក់ដូចជាត្រូវបានស្រូបចូលទៅក្នុងឈាមរបស់លោកកាលពីកុមារភាពម្លោះ។ លោក Luong Van Chua បានចែករំលែកថា៖ “ខ្ញុំតែងតែមានក្តីសង្ឃឹមថា ធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីអភិវឌ្ឍការរៀនភាសា Thai។ ដោយ សារតែរៀនតួអក្សរ Thai យើងនឹងអានដាច់សៀវភៅភាសា Thai ពោលគឺក្នុងសៀវភៅមានអត្ថបទ “Quam xòn côn” មានន័យថា “ប្រដៅមនុស្ស”។ យ៉ាងណាមិញ  ប្រសិនបើអ្នកមិនសិក្សាទេ អ្នកនឹងមិនអាចស្វែងយល់ពីអក្សរក៏ដូចជាអត្ថន័យរបស់បុព្វបុរសដែលបន្សល់ទុកនោះឡើយ ហើយបើដូច្នេះមែន គឺជាការសោកស្តាយណាស់”។

ម្លោះហើយ នោះជាមូលហេតុដែលកាលលោកនៅក្មេង ពេលលោកបានចូលរួមក្នុងថ្នាក់ “ប្រជាសិក្សា” លោកបានរៀនចេះរបៀបផ្លុំគែន។ បន្ទាប់ពីចាកចេញពីស្រុកកំណើតទៅធ្វើការជាកម្មាភិបាលពាណិជ្ជកម្មនៅ Yen Chau ឬទៅបំពេញភារកិច្ចក្នុងជួរកងទ័ព លោកនៅតែរៀនតួអក្សរ Thai  ហើយបទចម្រៀងនិងសំឡេងគែនតែងតែជក់ជាប់ជាមួយលោកជានិច្ច។ សូម្បីតែ ពេលលោកចាកចេញពីជួរកងទ័ពវិលត្រឡប់ មកមូលដ្ឋានវិញ ហើយឆ្លងកាត់មុខតំណែងជាអ្នកដឹកនាំផ្សេងគ្នាជាច្រើន រហូតដល់ពេលចូលនិវត្តន៍ ប៉ុន្តែចំណង់ចំណូលចិត្តក្នុងការស្រាវជ្រាវវប្បធម៌ Thai នៅតែដិតជាប់ក្នុងអារម្មណ៍របស់លោកទៀតសោត។

ដោយដឹងថា ភាសានិងអក្សររបស់ជនជាតិខ្លួនកំពុងស្ថិតក្នុងគ្រោះសាបសូន្យ ខណៈដែលយុវជនជាច្រើនមិនចេះភាសា និងបទចម្រៀងប្រជាប្រិយ ហេតុដូច្នេះ នៅឆ្នាំ ២០១៦ លោកបានស្នើសាខាបក្ស ដើម្បីបើកថ្នាក់រៀនភាសា Thai នៅក្នុងភូមិតែម្តង។ ថ្នាក់ដំបូងរបស់លោកមានសិស្ស ចំនួន ២២ នាក់។ ដោយសារសំឡេង Thai នៅស្រុក Yen Chau មានលក្ខណៈខុសគ្នាពីតំបន់ផ្សេងៗ លោកត្រូវរៀននិងចងក្រងសៀវ ភៅពីសិប្បករវប្បធម៌ Thai នៅខេត្ត Son La ទៅជាសៀវភៅថ្មីពីរក្បាល ដោយសំឡេងភាសា Thai នៃតំបន់ Yen Chau ដែលធ្វើឱ្យសិស្សងាយយល់ងាយចងចាំ។ លោក Chua បានឲ្យដឹងថែមទៀតថា៖ “ជនជាតិ Thai គឺជាជនជាតិដែលមានតាំងពីយូរណាស់មកហើយ។ យ៉ាងណាមិញ ជនជាតិនេះមានភាសា មានអក្សរដោយ ឡែករបស់ខ្លួន ហេតុអ្វីយើងមិនគោរពនិងរក្សាលក្ខណៈវប្បធម៌នេះ។ ខ្ញុំគិតថាអ្វីៗ ក៏ត្រូវពឹងពាក់លើរដ្ឋ ហើយក៏មិនអាចពឹងពាក់ជារៀងរហូតបានទេ ដូច្នេះខ្ញុំជាជនជាតិ Thai ត្រូវមានមនសិការរក្សាឲ្យបានវប្បធម៌របស់ខ្លួន”។

លោក Chua នៅតែបង្រៀនឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយការផ្លុំ គែន Yen Chau (រូបថត៖ VOV)

នៅឆ្នាំ ២០១៨ បន្ទាប់ពីទទួលបានការយល់ព្រមពីគណៈកម្មាធិការប្រជាជនស្រុក Yen Chau ក្រុមអភិរក្សវប្បធម៌ជនជាតិ Thai នៅ Yen Chau ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានសមាជិកចំនួន ១១ នាក់ ហើយលោក Luong Van Chua ត្រូវបានជ្រើសតាំងជាប្រធានក្រុម។ បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមមានសមាជិកសរុបចំនួន ១៩ នាក់ ក្រៅពីជនជាតិ Thai មាន ៦ នាក់ទៀតដែលជាជនជាតិ Kho Mu ដែលសុទ្ធតែអ្នកមានចំណង់ចំណូលចិត្តនឹងវប្បធម៌ជនជាតិ។

ចាប់តាំងពីការបង្កើតឡើង រហូតមកដល់ពេលនេះ លោក Chua និងក្រុម បានបើកថ្នាក់បង្រៀចំនួន ៧ ថ្នាក់ដោយឥតគិត រួមមានថ្នាក់បង្រៀនភាសា Thai បង្រៀនផ្លុំគែន Thai និងថ្នាក់បង្រៀនភាសា Kho Mu  ដែលទាក់ទាញសិស្សចូលរួមជិត ១៥០ នាក់។  អ្វីៗ ដែលសំខាន់ នោះគឺ មានសិស្សជាច្រើនបន្ទាប់ពីបានលោក Chua និងក្រុម បង្រៀនវប្បធម៌បង្រៀនរួច ក៏បានផ្សព្វផ្សាយភាសា អក្សរនិងវប្បធម៌ជនជាតិដល់កូនចៅរបស់ពួកគេផងដែរ។ លោក Luong Manh Nhung មកពីភូមិ Boong ឃុំ Chieng Pan ស្រុក Yen Chau គឺជាសិស្សចូលរួមថ្នាក់ភាសា ដែលបើកដោយលោក Luong Van Chua នៅឃុំ Chieng Pan បានចែក រំលែកថា៖ “កាលពីនៅក្មេង ខ្ញុំក៏រៀនសូត្របន្តិចដែរ។ ឆ្លងកាត់ថ្នាក់រៀននេះ ខ្ញុំយល់ថាវាមានប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់សម្រាប់រូបខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់។ ទី ១ គឺខ្ញុំដឹងពីភាសាសរសេររបស់ជនជាតិខ្ញុំ ទីពីរគឺទំនៀមទម្លាប់របស់ជនជាតិ Thai តាំងពីសម័យបុរាណ ត្រូវបានរក្សាទុកនៅក្នុងសៀវភៅ ដូច្នេះ យើងអាចអាននិងស្វែងយល់ពីផ្នត់រស់នៅក៏ដូចជាវប្បធម៌ពីបុរាណផងដែរ”។

ចំណែកខ្លួនវិញ លោក Luong Van Chua តែងតែមានបំណងថា ស្នាដៃរបស់លោកនឹងចូលរួមចំណែកក្នុងការថែរក្សានិងផ្សព្វផ្សាយដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយឱ្យយល់ដឹងច្បាស់និងស្រឡាញ់វប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជាតិខ្លួនកាន់តែខ្លាំងឡើង៖ “ទីមួយគឺនៅតែជាអាទិភាពចម្បង គឺការអភិវឌ្ឍការបង្រៀនអក្សរ ហើយទីពីរគឺការអភិវឌ្ឍការច្រៀងចម្រៀងប្រជាប្រិយនិងរាំ ជាពិសេសរបាំ Xoe ដែលមានលក្ខណៈសហគមន៍ខ្ពស់ហើយមានតែក្រុមជនជាតិ Thai មានតែប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ឥឡូវនេះ អ្នកដែលចង់បង្រៀនគឺមិនថាមិនមាន ប៉ុន្តែអ្នកចង់សិក្សាទំនងជាមានតិចណាស់។ សូម្បីរៀនភាសា Thai រៀនធ្វើកគែន រៀនផ្លុំគែនក៏ពិបាកដែរ។  ហេតុដូច្នេះ ខ្ញុំក៏ត្រូវទៅកៀរគរនិងទៅផ្សព្វផ្សាយឲ្យគេចូលរៀនដែរ”។

មានចំណង់ចំណូលចិត្តនិងការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះវប្បធម៌ជាតិ ហើយសកម្មភាពរបស់លោក Luong Van Chua បានរួមចំណែកក្នុងការធ្វើឱ្យវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ Thai រស់រានមានជីវិតឡើងវិញ។ ដោយសារតែចំណង់ចំណូលចិត្តនិងការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់បងប្អូនជនជាតិ Thai ដែលស្រឡាញ់វប្បធម៌ Thai ដើម្បីបង្ហាញឲ្យឃើញពីសម្រស់វប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ Thai នៅទឹកដីខេត្ត Son La នឹងត្រូវបានអភិរក្សនិងបន្តមរត្សម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ៕