(vovworld)- 40 ປີໄດ້ລ່ວງເລີຍໄປ ແຕ່ບັນດາການປະລາໄຊໃນສົງຄາມຫວຽດນາມ ຍັງຄົງໄດ້ຫລອກຫລອນສຳລັບ ຊາວອາເມລິກາຫລາຍຄົນ. ເປັນຫຍັງປະເທດມະຫາອຳນາດທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການທະຫານຊັ້ນນຳຂອງໂລກ ພັດບໍ່ສາມາດ ເອົາຊະນະຕໍ່ ປະເທດຫວຽດນາມທີ່ອ່ອນດ້ອຍ, ທຸກຍາກ ແລະ ຫາກໍ່ຜ່ານຜ່າໄລຍະຕໍ່ຕ້ານຕ້ານພວກລ່າເມືອງຂຶ້ນຝລັ່ງທີ່ຍືດເຍື້ອຍາວນານ?. ມີຫລາຍສາຍເຫດຖືກຍົກອອກມາ ແຕ່ມີປັດໄຈຫນຶ່ງຊື່ງຊາວອາເມລິກາຕ້ອງເວົ້າເຖິງ ນັ້ນແມ່ນເຈດຈຳນົງຕໍ່ສູ້ເພື່ອເອກະລາດ, ເສລິພາບຂອງຊາດ ຫວຽດນາມ. ບົດຂຽນຂອງ ເຍີດກີງ ນັກຂ່າວ ປະຈຳ ອາເມລິກາ.
ສາດສະດາຈານ Ronald Spector
ພາບ:vov.vn
|
ຊາວ ອາເມລິກາ ໄດ້ຮັບຮູ້ສົງຄາມຫວຽດນາມ ວ່າແມ່ນຂີດໝາຍໃຫຍ່ໃນປະຫວັດສາດຂອງອາເມລິກາ, ແມ່ນບາດລ້ຽວປ່ຽນແປງການພົວພັນລະຫວ່າງປະຊາຊົນ ກັບ ລັດຖະບານ ອາເມລິກາ ກໍຄືທັດສະນະຂອງຊາວ ອາເມລິກາ ກ່ຽວກັບສົງຄາມເຢັນ ຊື່ງໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນສາຍເຫດຕົ້ນຕໍເຮັດໃຫ້ ອາເມລິກາ ແຊກແຊງເຂົ້າຫວຽດນາມ.
ການປະລາໄຊກໍ່ຄວາມຖົກຖຽງພາຍໃນປະເທດ ອາເມລິກາ
ສາດສະດາຈານ Spector, ຊື່ງແມ່ນຜູ້ຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ສອນວິຊາປະຫວັດສາດການທະຫານອາເມລິກາ ຢູ່ ມະຫາວິທະຍາໄລ George Washington ນັບສິບໆປີ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ການປະລາໄຊຂອງອາເມລິກາ ໃນສົງຄາມຫວຽດນາມ ຍັງຄົງແມ່ນບັນຫາກໍ່ຄວາມຖົກຖຽງຢ່າງແຮງພາຍໃນປະເທດອາເມລິກາ.
“ມີບາງຄົນຖືວ່າ ອາເມລິກາ ບໍ່ເສຍໄຊຢູ່ຫວຽດນາມ ຫາກປະທານາທິບໍດີ Nixon ພຽງແຕ່ຖອນທະຫານອອກ ແລະ ປະລະສົງຄາມຕໍ່ຫນ້າກຳລັງດັນ ແລະ ຄວາມບໍ່ສາມາດອົດທົນຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ສະພາແຫ່ງຊາດ ອາເມລິກາ. ບາງຄົນສັງເກດວ່າ ອາເມລິກາປະລາໄຊ ຍ້ອນອຳນາດການປົກຄອງ ສ. ຫວຽດນາມ ບໍ່ໄດ້ຮັບການສະຫນັບສະຫນູນຢ່າງກວ້າງຂວາງຈາກປະຊາຊົນ ຍ້ອນສະພາບສໍ້ລາດບັງຫລວງ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວບໍ່ມີປະສິດທິຜົນ, ຊ້ຳບໍ່ໜຳ ນັບທັງບັນດາຜູ້ຕ້ານກອມມູນິດຢູ່ພາກໃຕ້ຫວຽດນາມໃນຄາວນັ້ນ ກໍ່ບໍ່ມີຄວາມສາມັກຄີນຳກັນ.”
ອະດີດພັນເອກ ອາເມລິກາ Andres Sauvageot
ພາບ:vov.vn
|
ຊື່ງແມ່ນຜູ້ເຄີຍເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມຫວຽດນາມ ກ່ອນທີ່ຍ້າຍໄປຄົ້ນຄ້ວາປະຫວັດສາດ, ສາດສະດາຈານ Spector ປະເຊີນຫນ້າໂດຍກົງກັບບັນດາຜູ້ບໍ່ເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມ ເພື່ອໃຫ້ຈາກນັ້ນຍົກອອກບັນດາຄຳອະທິບາຍກ່ຽວກັບການປະລາໄຊຂອງອາເມລິກາ.
“ມີຫລາຍຄົນໃນລັດຖະບານອາເມລິກາ ກໍຄືນັກຂ່າວ ອາເມລິກາ ລ້ວນແຕ່ຕັ້ງຄວາມຫວັງວ່າ ການແຊກແຊງຂອງກອງທັບອາເມລິກາ ຢູ່ ພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ ຈະພາໄປເຖິງໄຊຊະນະໂດຍໄວ ຫລືບັງຄັບໃຫ້ກອງທັບ ພາກເຫນືອຫວຽດນາມ ຖອຍຫລັງ.ແຕ່ຝ່າຍອາເມລິກາ ຕີລາຄາຫວຽດນາມ ບໍ່ຖືກກັບຄວາມຈິງ. ລັດຖະມົນຕີກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດອາເມລິກາ Mc Namara ໃນຄາວນັ້ນໄດ້ຖະແຫລງວ່າ ຖ້າພວກເຮົາສະແດງໃຫ້ຝ່າຍຄ້ານເຫັນໄດ້ວ່າ ເຂົາເຈົ້າ ບໍ່ສາມາດຊະນະໄດ້ ເຂົາເຈົ້າຈະຖອນກຳລັງ. ແຕ່ພາກເຫນືອບໍ່ຖອນກຳລັງ. ຂ້າພະເຈົ້າຖືວ່າ ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ ເລຢວນ ແລະ ກົມການເມືອງ ຫວຽດນາມ ໃນຄາວນັ້ນໄດ້ມີຂໍ້ສັງເກດວ່າ ເມື່ອອາເມລິກາ ເຫັນໄດ້ຄວາມຕັດສິນໃຈຕໍ່ສູ້ຂອງພາກເຫນືອ ເຂົາເຈົ້າຈະທໍ້ຖອຍໃຈ. ແລະ ຄວາມຈິງຝ່າຍ ອາເມລິກາ ທໍ້ຖອຍໃຈແທ້.”
ຫວຽດນາມ ພຽງແຕ່ທຳການຕໍ່ສູ້ເພື່ອເອກະລາ, ອິດສະຫລະພາບ
ບັນດາທະຫານຜ່ານເສິກອາເມລິກາ ເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມ ຈຶ່ງແມ່ນຜູ້ເຂົ້າໃຈສົງຄາມຫວຽດນາມ ແລະ ຄູ່ຕໍ່ສູ້ກວ່າຜູ້ໃດໝົດ. ອະດີດພັນເອກ ອາເມລິກາ Andres Sauvageot ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມຫວຽດນາມ ໃນໄລຍະ 9 ປີ ແລະ ຮັບຜິດຊອບບົດບາດເປັນທີ່ປຶກສາໃຫ້ອຳນາດການປົກຄອງ ສ. ຫວຽດນາມ.
“ກ່ອນທີ່ຂ້າພະເຈົ້າເດີນທາງມາຫວຽດນາມ, ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຮູ້ຫຍັງກ່ຽວກັບປະຫວັດສາດຫວຽດນາມ, ບໍ່ຮູ້ວ່າ ຫວຽດນາມ ມີຜູ້ປະສົບກັບເຄາະຮ້າຍຈາກບັນດາການຮຸກຮານຈາກຈີນ, ຝລັ່ງ, ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ອາເມລິກາ. ຫວຽດນາມ ພຽງແຕ່ຕໍ່ສູ້ເພື່ອເອກະລາດ, ເສລິພາບ, ນັ້ນແມ່ນຄວາມຈິງ.”
ພາຍຫລັງຫລາຍປີທີ່ໄປເຖິງທຸກແຫ່ງ, ໄດ້ພົບກັບຊາວຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນ ມີນັກຮົບປະຕິວັດ ຫລາຍຄົນ, ມີຄວາມເຂົ້າໃຈຕື່ມອີກກ່ຽວກັບປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ມູນເຊື້ອຂອງຫວຽດນາມ, ອະດີດພັນເອກ ອາເມລິກາ Andres ຖືວ່າ ນີ້ແມ່ນສົງຄາມຊື່ງຊາວອາເມລິກາ ບໍ່ສາມາດຮັບໄຊຊະນະໄດ້.
“ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ຈັກຢ່າງແນວແນ່ວ່າ ພວກຂ້າພະເຈົ້າຈະປະລາໄຊ. ປະທານາທິບໍດີ Nixon ຄວນຖອນທະຫານອອກຈາກ ຫວຽດນາມ ໄວກວ່ານັ້ນ. ຝລັ່ງ ຫລື ອາເມລິກາ ລ້ວນແຕ່ມາຈາກເຂດທີ່ຫ່າງໄກ, ໃນຂະນະນັ້ນ ປະຊາຊົນຫວຽດນາມ ຕໍ່ສູ້ຢູ່ໃນປະເທດຂອງເຂົາເຈົ້າເພື່ອເອກະລາດ, ເສລິພາບຂອງເຂົາເຈົ້າເອງ. ນີ້ແມ່ນຄວາມແຕກຕ່າງ, ເປັນຕົ້ນເມື່ອຫວຽດນາມ ມີຫລາຍຄົນແມ່ນຜູ້ອົງອາດກ້າຫານ, ຮັກຫອມສັນຕິພາບ, ຄຽດແຄ້ນສົງຄາມ. ຖ້າຫາກແມ່ນຊາວຫວຽດນາມ, ຂ້າພະເຈົ້າຈະສະຫນັບສະຫນູນກຳລັງປະຕິວັດ, ແລະ ຈະບໍ່ຍອມຮັບໂດຍບໍ່ວ່າສັດຕູຮຸກຮານໂຕໃດ.”
ນັກຂ່າວ David Lamb
|
ອາເມລິກາຈະບໍ່ສາມາດຮັບໄຊຊະນະໄດ້
ເລື່ອງອາເມລິກາ ຕ້ອງຖອນກຳລັງທະຫານອອກຈາກ ຫວຽດນາມ ກໍມີການປະກອບສ່ວນບໍ່ຫນ້ອຍຂອງບັນດານັກຂ່າວສະຫນາມຮົບສາກົນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນນັກຂ່າວ ອາເມລິກາ. ດ້ວຍບັນດາບົດຂຽນ, ພາບຖ່າຍຈາກສະຖານທີ່ເກີດການສູ້ຮົບ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ປະຊາຊົນ ອາເມລິກາ ແລະ ປະຊາຄົມໂລກ ເຂົ້າໃຈຢ່າງຈະແຈ້ງກ່ຽວກັບເນື້ອແທ້ຂອງສົມຄາມຢູ່ຫວຽດນາມ, ສ້າງກຳລັງດັນຕໍ່ຫາງສຽງ, ທວງໃຫ້ລັດຖະບານອາເມລິກາ ຢຸດຕິການປີນຂັ້ນໄດສົງຄາມ. ທ່ານ David Lamb, ນັກຂ່າວສະຫນາມຮົບຂອງ ສຳນັກຂ່າວອາເມລິກາ UPI ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ກ່ອນທີ່ເດີນທາງ ມາຫວຽດນາມ, ຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນຜູ້ສະຫນັບສະຫນູນສົງຄາມ ແລະ ຖືວ່າ ນັ້ນແມ່ນສິ່ງທີ່ ອາເມລິກາ ຄວນເຮັດ, ໝາຍຄວາມວ່າ ຕ້ານຄືນລັດທິກອມມູນິດ. ແຕ້ໃນໄລຍະ 2 ປີ ຢູ່ຫວຽດນາມ, ທັດສະນະຂອງຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນກົງກັນຂ້າມ. ຂ້າພະເຈົ້າຖືວ່າ ນີ້ແມ່ນສົງຄາມຊື່ງ ອາເມລິກາ ບໍ່ສາມາດໄຊຊະນະໄດ້, ສົງຄາມນີ້ ອາເມລິກາ ບໍ່ຄວນກໍ່ຂຶ້ນ.”
ມີຫນ້າຢູ່ທຸກສະຫນາມຮົບຫວຽດນາມນັບແຕ່ປີ 1968 -1970, ຊື່ງແມ່ນຈຸດເວລາທີ່ນອງເລືອດທີ່ສຸດຂອງສົງຄາມ, ຫລັງຈາກນັ້ນກັບຄືນປະຕິບັດຫນ້າທີ່ໃນຊຸມມື້ທ້າຍເດືອນ 4/1975 ເພື່ອໃຫ້ຂ່າວກ່ຽວກັບການພັງທະລາຍຂອງລັດຖະບານ ສ. ຫວຽດນາມ, ນັກຂ່າວ David Lamb ເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບສາຍເຫດຖືກປະລາໄຊຂອງ ອາເມລິກາ
“ຫນຶ່ງໃນບັນດາຄວາມຜິດພາດໃຫຍ່ສຸດຂອງພວກຂ້າພະເຈົ້າ ນັ້ນແມ່ນບໍ່ເຂົ້າໃຈປະຊາຊົນຫວຽດນາມ, ບໍ່ເຂົ້າໃຈຄວາມທົນທານ, ອົງອາດກ້າຫານ, ລັດທິຊົນຊາດ, ຄວາມສາມາດຕໍ່ສູ້, ປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳຂອງຫວຽດນາມ. ສຳລັບໄຊຊະນະ, ການປະລາໄຊໃນສົງຄາມ ແມ່ນຂາດຄວາມເຂົ້າໃຈ. ຂ້າພະເຈົ້າປາດຖະຫນາວ່າ ອາເມລິກາ ສາມາດຖອດຖອນບົດຮຽນຈາກຫວຽດນາມ.”
ບັນດາທັດສະນະ, ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຊາວອາເມລິກາ ກ່ຽວກັບສົງຄາມຫວຽດນາມ ໃນຊ່ວງເວລາທີ່ຫວຽດນາມ ສະເຫລີມສະຫລອງ 40 ປີແຫ່ງວັນປົດປ່ອຍພາກໃຕ້, ໂຮມປະເທດຊາດເປັນເອກະພາບ ຍິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນຄຸນຄ່າຂອງສົງຄາມປະຫວັດສາດນີ້ຈະແຈ້ງກວ່າ.