1. Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều và Hội nghị thượng đỉnh liên Triều: Cơ hội lịch sử về hòa bình cho Bán đảo Triều Tiên

Lần đầu tiên sau 11 năm, ngày 27/4, nhà lãnh đạo Triều Tiên và Hàn Quốc đã có cuộc gặp ở Bàn Môn Điếm, cùng với hai cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều sau đó (tháng 5/2018, tháng 9/2018) và cuộc gặp Thượng đỉnh Mỹ-Triều lịch sử ngày 12/6 ở Singapore được cho là những dấu son trong bức tranh toàn cảnh thế giới năm 2018. Tuyên bố đạt được sau các hội nghị là tín hiệu tích cực của các bên hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn, hòa bình, ổn định trên bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, cho đến cuối năm 2018, tiến trình thực hiện các tuyên bố này vẫn còn nhiều trở ngại và “giậm chân tại chỗ”.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-Un và Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp nhau tại Singapore

ông (COC), một bước tiến quan trọng hướng tới việc thu hẹp sự khác biệt. Hai bên cũng đã thống nhất những phương thức chính cho các cuộc đàm phán Bộ quy tắc ứng xử Biển Đông (COC) trong thời gian tới.

Hội nghị Bộ trưởng ASEAN- Trung Quốc (Ảnh: website ASEAN)

3. Chủ nghĩa bảo vệ thương mại lên ngôi; Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang ảnh hưởng đến kinh tế thế giới

Mặc dù Mỹ rút lui khỏi các hiệp định thương mại đa phương, song xu thế chống bảo hộ thương mại vẫn thắng thế thông qua các hiệp định thương mại ký kết như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); Hiệp định thương mại tự do Nhật Bản-EU, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng đang dần hoàn tất. Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương có hiệu lực từ ngày 30/12/2018 được kỳ vọng tạo ra khối tự do thương mại rộng lớn, gồm 11 nước, trong đó có Việt Nam với tổng giá trị GDP khoảng 10.000 tỷ USD, tương đương 13% GDP toàn cầu, củng cố niềm tin vào tự do thương mại, trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch đang trỗi dậy.

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung (Infographic: Quang Huy)

Ngày 6/7, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc chính thức bắt đầu sau khi các quy định áp thuế trị giá 34 tỷ USD của Mỹ nhằm vào hàng hóa Trung Quốc có hiệu lực. Trung Quốc ngay lập tức đáp trả lại với các mức thuế tương tự đối với các sản phẩm của Mỹ. Dù hai bên đã đạt được thỏa thuận 90 ngày hòa hoãn sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị G20 nhưng cọ xát thương mại Mỹ-Trung được cho là vẫn sẽ còn nhiều diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tới bức tranh kinh tế toàn cầu trong thời gian tới. Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) hồi tháng 10 đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu xuống còn 3,7% cho cả năm 2018 và 2019, giảm so với dự báo trước đó.

4. Biểu tình bạo loạn ở Paris (Pháp) và nguy cơ lan sang các nước châu Âu

Xuất phát từ một phong trào của những người phản đối việc tăng giá nhiên liệu khiến đời sống đắt đỏ, cuộc biểu tình của những người “Áo vàng” đã biến thành những cuộc bạo động tồi tệ. Hàng chục ngàn người đã xuống đường biểu tình, nhiều kẻ cơ hội đã đập phá các biểu tượng nước Pháp, cảnh sát phải dùng hơi cay trấn áp… gây nên cảnh tượng hỗn loạn. Tối 10/12, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phát biểu trên truyền hình, nhận trách nhiệm về những gì xảy ra trong những ngày qua tại Pháp, đồng thời đưa ra một loạt biện pháp nhằm trấn an những người biểu tình “Áo vàng”. Ông Macron đã tuyên bố chính quyền của ông sẽ ngay lập tức thực thi một loạt các biện pháp mạnh nhằm giảm gánh nặng thuế và cải thiện sức mua cho dân chúng Pháp... Làn sóng bạo động “Áo vàng” bùng nổ phản ánh sự mâu thuẫn và chia rẽ sâu sắc trong lòng xã hội nước Pháp, đồng thời gióng lên hồi chuông cảnh báo đến toàn châu Âu.

Cảnh sát Pháp bắt giữ một người biểu tình quá khích. Ảnh: Reuters.

5. Mỹ tuyên bố rút quân khỏi Syria

Ngày 19/12 Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ bắt đầu rút quân đội khỏi Syria vì đã đánh bại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tại Syria. Tuyên bố này của ông Trump ngay lập tức vấp phải những ý kiến trái chiều. Quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng Anh Tobias Ellwood cùng ngày cho rằng Tổng thống Mỹ đã sai lầm khi nói rằng tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS đã bị đánh bại tại Syria. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tuyên bố từ chức. Quyết định của Tổng thống Trump cũng vấp phải làn sóng phản đối trong Quốc hội Mỹ. Tuy nhiên, Nhà Trắng không đưa ra một khung thời gian cụ thể cho việc rút quân.

Tổng thống Mỹ tuyên bố rút quân khỏi Syria (Reuters)

6. Khủng hoảng ngoại giao vùng Vịnh; Mỹ chuyển Đại sứ quán tới Jerusalem

Khủng hoảng ngoại giao vùng Vịnh giữa Ca-ta (Qatar) với A-rập Xê-út (Saudi Arabia), Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE), Ba-ranh (Bahrain) và Ai Cập, không có dấu hiệu hạ nhiệt trong năm 2018. Các nước trong khu vực tiếp tục duy trì các biện pháp tẩy chay đối với Ca-ta. Ngược lại, Ca-ta cũng không có ý định nhân nhượng. Hai bên có những biện pháp trừng phạt kinh tế lẫn nhau. Trong những ngày cuối năm, Ca-ta cũng tuyên bố sẽ rút khỏi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) từ tháng 1/2019.

Khai trương Đại sứ quán Mỹ tại Jerusalem (Ảnh: Getty)

Bất chấp sự phản đối từ Palestine và hàng loạt quốc gia trên thế giới, tháng 5/2018, Mỹ chính thức chuyển Đại sứ quán từ Tel Aviv về Jerusalem và đây là một trong số các chính sách ngoại giao gây tranh cãi nhất của Tổng thống Mỹ Donald Trump năm 2018. Diễn biến này châm ngòi cho làn sóng biểu tình và bạo lực đẫm máu mới ở Dải Gaza, khiến tình hình ở Trung Đông càng trở nên phức tạp.

7. Vụ sát hại nhà báo người A-rập Xê-út Khashoggi

Ông Jamal Khashoggi bị mất tích ngày 2/10 sau khi vào Lãnh sự quán A-rập Xê-út (Saudi Arabia) ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), để làm thủ tục kết hôn với một phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ. Đến ngày 20/10, A-rập Xê-út thừa nhận ông Khashoggi đã chết sau một cuộc ẩu đả trong lãnh sự quán nước này ở Istanbul và trước sức ép quốc tế, đến ngày 15/11, Văn phòng công tố Saudi cho biết 11 người đã bị truy tố, trong đó, 5 người phải đối mặt với án tử vì có liên quan đến vụ việc. Ngày 16/12, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi một cuộc điều tra “đáng tin cậy” về vụ sát hại nhà báo Khashoggi. Vụ việc chưa có hồi kết này ảnh hưởng lớn đến hình ảnh của A-rập Xê-út trên thế giới.

Người dân cầm di ảnh của nhà báo Khashoggi biểu tình trước cửa Lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul (Ảnh: DW)

8. Giải cứu thành công đội bóng đá trẻ em Thái Lan

Chiến dịch cứu hộ phức tạp nhất trong lịch sử Thái Lan đã thành công khi ngày 10/7, toàn bộ 12 cầu thủ nhí và huấn luyện viên đội bóng đá thiếu niên Thái Lan đã được đưa ra an toàn sau 18 ngày mắc kẹt trong hang sâu Tham Luang, miền bắc Thái Lan. Để thực hiện chiến dịch cứu hộ này, Thái Lan đã huy động gần 100 thợ lặn, lực lượng đặc nhiệm, chuyên gia trong và ngoài nước cùng sự trợ giúp về chuyên môn của nhiều quốc gia. Dù vậy, một thành viên của đội cứu hộ hy sinh khi lặn trong hang ngập sâu để giải cứu các em nhỏ.

Lực lượng cứu hộ nỗ lực cứu các cầu thủ nhí (Ảnh: The Guardian)

9. Năm 2018, thế giới chứng kiến nhiều thảm họa

Động đất ở Nhật Bản, mưa lũ ở Trung Quốc, cháy rừng ở Mỹ, Hy Lạp, sóng thần và rơi máy bay ở Indonesia, vỡ đập thủy điện tại Lào…v.v… những vụ thiên tai và tai nạn này đã làm hàng nghìn người chết và mất tích, tạo nên những gam màu xám trong bức tranh thế giới năm 2018. Trong bối cảnh này, Hội nghị của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 24 (COP 24) diễn ra từ 2-14/12 tại Ba Lan đã đạt được thắng lợi quan trọng, với việc đề ra những quy tắc cụ thể, ràng buộc trách nhiệm của các quốc gia, khai thông những bế tắc trong việc thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Núi lửa Anak Krakatau phun trào, tạo nên thảm họa sóng thần ở Indonesia tối 21/12, khiến hơn 400 người thiệt mạng. (Ảnh: Reuters).

10. Mạng xã hội facebook đối diện với khủng hoảng bảo mật

Năm 2018 được xem là năm tồi tệ của Facebook, mạng xã hội lớn nhất thế giới với 2 tỷ người sử dụng. Không chỉ bị buộc tội tiếp cận bất hợp pháp dữ liệu của người dùng cho chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2016, Facebook còn lộ điểm yếu bảo mật khiến các hacker lợi dụng để tiếp cận và đánh cắp dữ liệu cá nhân của hàng chục triệu người dùng. Những bê bối chấn động này khiến làn sóng tẩy chay và xóa tài khoản Facebook lan rộng. Mất 6 nhân sự cấp cao, giá cổ phiếu giảm kỷ lục, ông chủ Facebook còn phải ra điều trần trước Quốc hội Mỹ… Kết quả này khiến 2018 trở thành năm đáng nhớ của Facebook.

Ảnh minh họa: (Reuters)