Hơn 50 năm qua, ASEAN là một trong những hình mẫu thành công của hợp tác khu vực. Từ khu vực đói nghèo, chia cắt, trở thành một khu vực đoàn kết, thống nhất với thị trường chung, một cộng đồng phát triển năng động. Sức mạnh của ASEAN nằm ở giá trị cốt lõi, đó là ASEAN luôn chia sẻ tầm nhìn chung, tư duy và hành động cộng đồng, giữ vững vai trò trung tâm của mình trong bất kỳ hoàn cảnh nào. 

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, chủ trì buổi họp báo quốc tế kết thúc hội nghị ngày 26/6/2020. - Arnh: Báo Hà Nội mới.

Hợp tác đa phương ở khu vực giúp cho từng quốc gia những lợi thế nhất định, tạo động lực mới cho phát triển của từng quốc gia. Hiện nay, ASEAN đang nỗ lực chia sẻ và kiên trì thực hiện các giá trị chung về tự do thương mại, tạo thuận lợi cho đầu tư, không để các chuỗi cung ứng bị đứt quãng; sớm bình thường hóa các hoạt động giao thương và lưu chuyển xuyên biên giới, nhằm tận dụng mọi động lực để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội bao trùm và bền vững trong toàn khu vực, khi dịch Covid-19 đi qua.

Tư duy và hành động cộng đồng

Thế giới đang phải vật lộn để vượt qua một cuộc khủng hoảng toàn cầu chưa từng có. Nguyên nhân bắt nguồn từ một con virus nhỏ bé nhưng lại có sức mạnh vô biên, len lỏi đến mọi ngóc ngách của thế giới, đe dọa sự sinh tồn của từng con người, từng cộng đồng và tương lai chung của nhân loại.

Cùng với các cơ chế khu vực và toàn cầu, ASEAN đã triển khai các hành động quyết liệt để chiến đấu chống lại kẻ thù chung này. Các quốc gia thành viên đã đoàn kết cùng nhau vượt qua cơn bão đại dịch. Tinh thần tương thân tương ái, quan tâm hỗ trợ lẫn nhau, tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tối đa công dân của nhau một lần nữa cho thấy tinh thần đoàn kết ASEAN trong lúc gian nguy nhất.

ASEAN thể hiện khả năng phản ứng mau lẹ, kịp thời với đại dịch cũng như năng lực gắn kết trong phối hợp chính sách và hành động giữa các thành viên. ASEAN đã sớm có Tuyên bố Chủ tịch về ứng phó chung của ASEAN đối với COVID-19 và tiếp đó là một loạt những cuộc họp cấp Bộ trưởng quan trọng trên các lĩnh vực y tế, kinh tế, quốc phòng…, nhằm bảo đảm sự phối hợp đồng bộ trong phòng chống dịch. Đồng thời, ASEAN đã kịp thời tổ chức nhiều cuộc họp với các đối tác đối thoại, cùng nhau trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ, ứng phó hữu hiệu với dịch bệnh.

Đại diện các nước ASEAN tham dự Hội nghị trực tuyến Hội đồng Điều phối ASEAN lần thứ 26 ngày 24/6/2020. - Ảnh: Văn Điệp/TTXVN

Đại sứ Cộng hòa Séc tại Việt Nam, ông Viteslav Grepl đánh giá: “Tôi chắc chắn rằng slogan của ASEAN năm nay là Gắn kết và thích ứng đã thực sự được thể hiện rất tốt. Các nước đã rất thành công trong cuộc chiến chống dịch Covid1-9 dưới vai trò Chủ tịch của Việt Nam. Tôi tin rằng sự đoàn kết trong ASEAN sẽ ngàt càng lớn hơn và sự hợp tác của ASEAN sẽ ngày càng thành công hơn.”

Tiếp tục đóng góp bảo đảm một thế giới hậu đại dịch hội nhập, phát triển thịnh vượng

Rõ ràng, qua đại dịch, tư duy Cộng đồng và hành động Cộng đồng càng chứng tỏ tầm quan trọng. Đó cũng là trách nhiệm chung và vai trò trung tâm của ASEAN trong đóng góp vào việc bảo đảm một thế giới và khu vực hậu đại dịch sẽ tiếp tục hội nhập, phát triển thịnh vượng và bền vững hơn.

Trong giai đoạn hiện nay, bên cạnh dịch bệnh, ASEAN đang đối diện với nhiều thách thức. Đó là sự thay đổi quá nhanh của cục diện kinh tế và chính trị, thời đại số, chủ nghĩa dân túy, bảo hộ, đặc biệt là cạnh tranh nước lớn…ASEAN là một trong những địa bàn cạnh tranh rất phức tạp nên chỉ có thể tăng cường hợp tác, gắn kết thì ASEAN mới có thể tiếp tục chèo lái con thuyền thành công như 50 năm qua.

Đại sứ, Cố vấn cao cấp Ban thư ký ASEAN Nguyễn Nguyệt Nga cho rằng: “Tôi cho rằng cái lớn nhất của ASEAN là phải khẳng định bản sắc ASEAN. ASEAN năm mươi năm qua chưa phải là một cộng đồng. Từ bây giờ chắc là cộng đồng chúng ta phải có bản sắc, trong đó có sự gắn kết cả sự đồng hành cùng với nhau, sự tin cậy lẫn nhau về mặt chiến lược dài hạn. ASEAN phải khẳng định vai trò trung tâm của mình trong tình hình mới, vươn lên một tầm cao mới.”

Trở thành mô hình thành công ứng phó với dịch Covid-19, ASEAN đã tạo niềm tin của quốc tế về khả năng đoàn kết ứng phó với dịch, tạo nên “điểm sáng trong bức tranh toàn cầu màu xám”hiện nay. Là tổ chức đóng vai trò trung tâm ở khu vực, ASEAN chính là mái nhà chung để các quốc gia thành viên cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách. Trong lịch sử hơn năm thập kỷ hình thành và phát triển, sau mỗi khó khăn, thách thức, ASEAN lại mạnh mẽ hơn trước. Nay chính là thời điểm ASEAN tiếp tục phát huy truyền thống quý báu đó và thể hiện sứ mệnh của mình, đưa ASEAN tự tin trên chặng đường tiếp theo.