Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull (Ảnh: The Guardian.)

Ngày 2/5, cử tri Australia đã đi bỏ phiếu bầu 150 ghế trong Hạ viện và 76 ghế tại Thượng viện, để thành lập Chính phủ mới cho nhiệm kỳ 3 năm tới. Kết quả kiểm phiếu sơ bộ tính đến ngày 6/7 cho thấy Liên đảng Tự do-Quốc gia cầm quyền của Thủ tướng Malcolm Turnbull giành được 70 ghế. Công đảng đối lập giành được 67 ghế. Các đảng nhỏ và ứng viên độc lập được 5 ghế. Hiện còn 8 ghế chưa phân định vì còn chờ kết quả kiểm phiếu của số cử tri đi bầu sớm và gửi qua đường bưu điện.

 

 

Tính toán mạo hiểm của Thủ tướng Malcomlm Turnbull

Phát biểu trước thềm cuộc bầu cử, Thủ tướng Malcomlm Turnbull nhấn mạnh ông muốn tập trung để giành chiến thắng chắc chắn cho số ghế mà Liên đảng Tự do-Quốc gia cầm quyền hiện đang giữ tại hai viện Quốc hội và có thể giành thêm. Theo ông, những gì Liên đảng cần là đảm bảo tiếp tục duy trì một chính phủ đa số để thúc đẩy triển khai kế hoạch kinh tế, giúp Australia phát triển vững chắc trong tương lai. Vì vậy trong suốt 8 tuần lễ vận động tranh cử, lâu nhất trong lịch sử Australia, ông Malcom Turnbull đã tập trung vào thế mạnh truyền thống của đảng Tự do là quản lý kinh tế với điểm mấu chốt nhất là đề xuất cắt giảm thuế trong vòng 10 năm tới nhằm thúc đẩy tăng trưởng và tạo việc làm. Thủ tướng Malcomlm Turnbull cũng tuyên bố dưới sự lãnh đạo của đảng Tự do, Chính phủ Australia sắp tới sẽ đủ sức đối phó với một cuộc khủng hoảng kinh tế hậu Brexit.

 

Tuy nhiên, điều đó dường như chưa đủ sức thuyết phục cử tri. Kết quả sơ bộ tính đến thời điểm này cho thấy Liên đảng Tự do - Quốc gia cầm quyền đã không đạt được mục tiêu khi đánh mất khá nhiều ghế trong Quốc hội so với 90 ghế hiện có. Giám đốc Viện Nghiên cứu Australia Ben Oquist cho rằng trong suốt chiến dịch vận động tranh cử, Liên đảng cầm quyền và Công đảng đối lập đã quá tự tin vào chiến thắng, không tính đến khả năng phải thương lượng với các đảng nhỏ và ứng cử viên độc lập. Thủ tướng Malcomlm Turnbull cũng đã mạo hiểm khi quyết định giải tán cả hai viện Quốc hội để tiến hành cuộc bầu cử Nghị viện trước thời hạn, trong nỗ lực tìm kiếm sự ủng hộ dành cho liên minh cầm quyền. Tại thời điểm ông Turnbull đưa ra quyết định trên, Chính phủ Australia vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Nghị viện đối với kế hoạch miễn giảm thuế cho doanh nghiệp. Việc tiến hành bầu cử sớm được xem như ván bài chính trị mà ông Turnbull đặt cược vào. Tuy nhiên, có vẻ như ông đã tính toán sai trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ của cử tri đối với liên minh cầm quyền giảm sút nghiêm trọng, gần ngang bằng với tỷ lệ ủng hộ dành cho Công đảng đối lập.

 

Liên kết để thành lập Chính phủ

Trong cuộc bầu cử vừa qua, các ứng cử viên độc lập và những đảng nhỏ giành được 23% phiếu bầu, kết quả cao nhất mà họ có được trong các kỳ bầu cử liên bang. Mặc dù những đảng này chiếm số ghế không nhiều nhưng trước tình thế hiện nay, họ lại trở thành những người quyết định vận mệnh đất nước.

 

Về lý thuyết, cả Liên đảng Tự do - Quốc gia cầm quyền và Công đảng đối lập đều có thể thành lập một Chính phủ thiểu số song với điều kiện phải giành được sự ủng hộ của các ứng cử viên độc lập để hội đủ tối thiểu 76 ghế trong Hạ viện. Vì vậy, khi kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy chưa có đảng nào trong 2 chính đảng lớn này giành chiến thắng, ngày 4/7, lãnh đạo cả hai đảng đã bắt đầu thương lượng với các nghị sỹ độc lập nhằm hội đủ số ghế cần thiết để thành lập Chính phủ. Thượng nghị sỹ Arthur Sinodinis thuộc đảng Tự do của Thủ tướng Malcolm Turnbull xác nhận ông Turnbull đã bắt đầu thương lượng với một số nghị sỹ độc lập để giành sự ủng hộ của họ nhằm thành lập chính phủ mới. Trong khi đó, thủ lĩnh phe đối lập Bill Shorten cũng bắt đầu tìm các nghị sỹ độc lập để thương lượng. Thượng nghị sỹ Arthur Sinodinis cho rằng điều này rất quan trọng trong bối cảnh phức tạp “bất phân thắng bại” hiện nay bởi người dân Australia luôn mong muốn có một chính phủ ổn định, mọi đảng phái, nghị sỹ hợp tác trong Quốc hội.

 

Ông Bill Shorten. (Ảnh: AAP)

Trong khi đó, một số nhà phân tích cũng không loại trừ khả năng hai bên giành được số ghế bằng nhau, và trong trường hợp đảng Xanh hay các nghị sỹ độc lập, những người nắm giữ cán cân quyền lực, không đứng về phía Liên đảng hay Công đảng, thì Australia sẽ phải tiến hành bầu cử lại trong vòng 12 tháng sau đó. Nhiều người cũng tính đến kịch bản Australia sẽ phải thay Thủ tướng lần thứ 5 chỉ trong vòng 3 năm qua.

 

Những tưởng bầu cử sớm tại Australia sẽ đem đến cho chính trường nước này một sự ổn định nhưng kết quả lại cho thấy sự phức tạp trên chính trường nước này. Điều này cũng có nghĩa là mong muốn của người dân có một Chính phủ đa số, thống nhất, ổn định không dễ dàng ở Australia.