Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đặc biệt đến vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhằm làm cho Đảng thực sự là đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh. Đây cũng chính là một trong những điều tâm huyết nhất của Người thể hiện trong bản Di chúc thiêng liêng để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân Việt Nam. 50 năm qua, Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là văn kiện lịch sử vô giá mà còn mang tính định hướng, lời chỉ dẫn sâu sắc, vạch đường lối đúng đắn cho Đảng Cộng sản Việt Nam trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay và mai sau.

Là người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn giữ vững tư tưởng xuyên suốt về tư cách của Đảng cầm quyền. Bởi vậy, Di chúc của Người đã nhấn mạnh vào vai trò, vị trí và tính tiên phong của Đảng cầm quyền, một chính Đảng cần lấy đạo đức cách mạng làm nền tảng, có nhiệm vụ làm cho dân giàu nước mạnh và người đảng viên luôn xác định phải trung thành tận tụy phục vụ đất nước, phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân.

Lời chỉ dẫn mang tính định hướng đúng đắn cho công tác xây dựng Đảng

Công tác xây dựng Đảng, chỉnh đốn Đảng trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chi Minh có ba nội dung lớn. Đó là: Thứ nhất, phải tăng cường đoàn kết, tính thống nhất trong Đảng- giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng là nhân tố quyết định sự thành công trong mọi nhiệm vụ. Thứ hai phải phát huy dân chủ trong Đảng, tự phê bình và phê bình thường xuyên và nghiêm túc. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “ Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm túc, tự phê bình và phê bình  là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất trong Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Thứ ba là nguyên tắc cốt lõi trong xây dựng Đảng Cộng sản cầm quyền là hết sức coi trọng rèn luyện đạo đức cách mạng, kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân và những biểu hiện tiêu cực, thoái hóa trong Đảng.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học Viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng: "Càng ngày chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn về giá trị và tầm quan trọng đặc biệt của bản di chúc đối với công tác xây dựng Đảng. Đó là những căn dặn mang tầm nhìn vượt thời gian về yêu cầu phải xây dựng Đảng một cách toàn diện, thường xuyên liên tục cả về tư tưởng, tổ chức bộ máy đạo đức và cán bộ và đạo đức. Về trách nhiệm của nhân dân, trách nhiệm của Đảng trước nhân dân và dân tộc, về ý thức của một Đảng cầm quyền phải không ngừng tự đổi mới, tự chỉnh đốn để luôn trong sạch vững mạnh để lãnh đạo thành công sự nghiệp cách mạng trong bối cảnh mới hiện nay".

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng cầm quyền có sứ mệnh lãnh đạo giai cấp và dân tộc xây dựng thành công xã hội mới- xã hội chủ nghĩa và để hoàn thành sứ mạng đó, Đảng phải “là đạo đức, là văn minh”.

Xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tư tưởng Di chúc Chủ tịch Hồ Chí Minh

Thực hiện những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Di chúc, trong suốt 50 năm qua, Đảng cộng sản Việt Nam không ngừng chăm lo tự xây dựng, chỉnh đốn cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, theo Nghị quyết Trung ương 4 khóa 11, Nghị quyết Hội nghị Trung ương khóa 12 về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “ tự diễn biến”, tự chuyển hóa trong nội bộ”. Quan điểm về xây dựng chỉnh đốn Đảng là “ Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật. Kết hợp giữa “xây” và “chống”, trong đó xây dựng Đảng là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược lâu dài; chống các biểu hiện tiêu cực là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách.

Giáo sư, Tiến sỹ Hoàng Chí Bảo, nguyên Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương cho rằng: với Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng và chỉnh đốn Đảng là phải làm cho Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng thấy rõ việc phục vụ nhân dân, chăm lo cho hạnh phúc của nhân dân là trách nhiệm, nghĩa vụ, niềm vinh dự, nguồn hạnh phúc của chính mình. Đảng không có lợi ích nào khác là phải xây dựng “quan hệ máu thịt” với nhân dân, có trách nhiệm phục vụ nhân dân, vì nhân dân mà phục vụ. Mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng đều phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân.

Theo Giáo sư, Tiến sỹ Hoàng Chí Bảo: “Quan trọng nhất lúc này  là phải luôn luôn chú trọng chăm lo đời sống của nhân dân. Bởi vì đấy là tiền đề vật chất tiến tới giáo dục chính trị. Hai là chăm lo không chỉ dân sinh, dân trí, dân quyền. Có hiểu dân, hành động vì dân thì dân mới tin theo. Cho nên có lần Bác tổng kết: bí quyết thành công của cách mạng là chỗ làm cho dân tin, dân giác ngộ, dân yêu mến, dân ủng hộ thì dân sẽ bảo vệ. Cho nên phải lấy sức mạnh từ trong lòng dân. Đó chính là thành trì vững chắc xây dựng Đảng". 

Thực hiện theo di huấn của Người, nhiều mô hình về xây dựng Đảng đã ra đời và mang lại hiệu quả thiết thực, như mô hình “Đảng viên dìu dắt quần chúng”, “Làm việc theo chức trách, nêu gương trong hành động”, “Đề cao trách nhiệm, giữ nghiêm kỷ luật, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, “Học Bác mỗi ngày”... Thông qua các mô hình này, tổ chức Đảng các cấp đã tạo ra những chuyển biến thật sự cả về nhận thức và hành động trong đội ngũ cán bộ, Đảng viên. 50 năm đã trôi qua, nhưng những lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Di chúc vẫn luôn mang tính định hướng, là lời chỉ dẫn sâu sắc, vạch đường lối đúng đắn cho Đảng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.