Các lực lượng Iraq tiến đến gần làng Husseinyah trong chiến dịch giành lại khu vực phía tây thành phố này ngày 20/2 - Ảnh: AFP/TTXVN

Mosul là thành phố lớn thứ hai của Iraq, cách thủ đô Baghdad khoảng 400 km và có vị trí địa chiến lược hết sức quan trọng, kết nối phía Bắc Iraq và phía Đông Syria. Từ khi bị IS kiểm soát vào tháng 6/2014 đến nay, Mosul đã trở thành thành trì chủ chốt của lực lượng này tại Iraq. IS đã tuyên bố thành lập một “vương quốc Hồi giáo” (caliphate) bao gồm cả các vùng đất chiếm được của Syria.

Đến nay, chiến dịch tái chiếm Mosul (được tiến hành từ tháng 10/2016) của các lực lượng Iraq, với sự hỗ trợ của liên quân chống khủng bố do Mỹ đứng đầu, đã loại bỏ được các tay súng IS ra khỏi khu vực nửa phía Đông của thành phố này. Khoảng 1.500 tên khủng bố đã thiệt mạng trong 4 tháng qua. Hiện phía Tây Mosul,  khu vực đông dân cư, chưa được giải phóng. Ranh giới giữa hai bên là sông Tigris.

Quân đội Iraq đang chiếm nhiều ưu thế trên chiến trường

Chiến dịch nhằm giành lại khu vực phía Tây thành phố Mosul đang thu được nhiều kết quả tích cực. Chưa đầy 1 tuần sau khi phát động chiến dịch, các lực lượng đặc nhiệm Iraq hiện kiểm soát hoàn toàn khu đồi chiến lược Abu Saif, nơi có thể bao quát toàn bộ sân bay Mosul và giao lộ Hamam Al Alil trên tuyến giao thông chính dẫn vào thành phố này. Trên đà thuận lợi đó, các lực lượng Iraq đang chuẩn bị các kế hoạch cho một trận đánh lớn vào sân bay Mosul. Việc giành quyền kiểm soát sân bay sẽ cho phép các binh sĩ sử dụng địa điểm này làm bàn đạp giải phóng thành phố. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, trong những ngày tới, chiến dịch có thể phức tạp hơn nhiều do các đường phố ở khu vực Tây Mosul quá hẹp và chia cắt ngang dọc khiến các loại xe bọc thép khó tiến vào. Trong khi đó, giới chức Mỹ cho biết hiện vẫn còn khoảng 2.000 tay súng thuộc IS tại khu vực phía Tây thành phố Mosul để bảo vệ thành trì trước các cuộc tấn công quy mô lớn của các lực lượng an ninh Iraq. Các tay súng này được cho là sẽ chống trả rất quyết liệt bởi đang bị dồn vào đường cùng. Ngay cả trước chiến dịch giành lại phía Tây Mosul lần này của quân đội Iraq, bản thân IS cũng ráo riết chuẩn bị cho cuộc giao tranh bằng việc mở các lối đi xuyên qua những ngôi nhà của dân thường nhằm tránh bị phát hiện. Trong khi đó, báo cáo của LHQ hồi cuối năm 2016 cho biết, IS có thể đang tàng trữ cũng như thực hiện các vụ tấn công hóa học tại Mosul. 

Nguy cơ khủng hoảng nhân đạo

Chiến dịch giành lại Mosul  kéo dài hơn 4 tháng qua đã khiến IS chịu nhiều tổn thất song đến nay chiến dịch lại gặp nhiều thách thức, khiến người dân ở Mosul có thể rơi vào cuộc khủng hoảng nhân đạo sâu sắc khi đang phải đối mặt với tình trạng thiếu điện, thực phẩm, nước uống nghiêm trọng. Hiện số phận của khoảng 750.000 dân thường đang mắc kẹt tại Tây Mosul đang là mối quan tâm lớn đối với các lực lượng Iraq khi quân đội Chính phủ triển khai những trận đánh có thể được coi là khốc liệt nhất trong chiến dịch tiêu diệt IS. Nhiều bẫy mìn và xe cài bom được IS bố trí ở nhiều con đường và tuyến phố tại đây, gây khó khăn cho các lực lượng Iraq cũng như dân thường trong quá trình sơ tán. Theo các tổ chức cứu trợ quốc tế, gần một nửa số dân đang mắc kẹt tại Tây Mosul là trẻ em, trong khi hầu hết các bệnh viện tại đây đều rơi vào tay IS. Tổ chức Cứu trợ Trẻ em (Save The Children, có trụ sở đặt tại London) ngày 19/2 cảnh báo khoảng 350.000 trẻ em đang bị mắc kẹt tại Tây Mosul. Ông Maurizo Crivallero, Giám đốc Tổ chức Cứu trợ Trẻ em, kêu gọi lực lượng Iraq cùng các đồng minh Mỹ và Anh cần phải làm mọi việc có thể để bảo vệ trẻ em và gia đình các em; tránh các tòa nhà dân sự như trường học và bệnh viện khi quân đội tiến sâu hơn vào thành phố.