(VOV5) - Hòa chung vào những thành tựu ngoại giao đa phương năm 2016, Việt Nam tiếp tục tích cực đóng góp hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực hợp tác của ASEAN.

Hợp tác ASEAN năm 2016 ghi dấu ấn với việc duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vai trò trung tâm của ASEAN trong xử lý những thách thức lớn nảy sinh trong khu vực, nhất là vấn đề Biển Đông.

Năm 2016 là năm đầu tiên thành lập Cộng đồng ASEAN, triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch tổng thể trên cả 3 trụ cột cộng đồng. ASEAN đã thúc đẩy soạn thảo và thông qua các chương trình hành động, kế hoạch công tác ngành, lĩnh vực giai đoạn 2016-2020, xây dựng Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN 2025, thúc đẩy quan hệ đối ngoại của ASEAN, đồng thời cải tiến và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan ASEAN.

 ASEAN nâng cao vị thế

Năm 2016, hợp tác ASEAN đã đạt được những tiến triển đáng kể, đạt được nhiều kết quả nhất định trong việc phát triển cộng đồng ASEAN trên tất cả các mặt, trên tất cả các trụ cột chính trị an ninh, kinh tế, văn hóa xã hội, đồng thời thành công trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước. Quan hệ đối ngoại của ASEAN cũng có bước tiến lớn trong năm 2016 vừa qua. Năm 2016, ASEAN đã lập quan hệ đối tác chiến lược với 7 trong 11 đối tác chính, đồng thời trao quy chế đối thoại cho Nauy, Thụy Sĩ, Đức. Đã có 86 nước mở đại sứ quán tại ASEAN và 9 nước có phái đoàn riêng phụ trách ASEAN. Hiệp ước thân thiện và hợp tác ASEAN (TAC) hiện đã mở rộng lên thành 25 nước tham gia. Ông Vũ Hồ, Phó Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao, khẳng định: Đoàn kết ASEAN tiếp tục được duy trì, xử lý các vấn đề nội bộ một cách tương đối phù hợp với lợi ích của tất cả các nước, đảm bảo hòa bình an ninh khu vực. Thúc đẩy quan hệ tương tác với các nước lớn và các đối tác dựa trên các cơ chế, khuôn khổ do ASEAN sáng lập và dẫn dắt. Cùng với sự phát triển của cộng đồng ASEAN thì cấu trúc của khu vực dần được định hình với ASEAN đóng vai trò trung tâm.

Đáng chú ý, năm vừa qua, lập trường của ASEAN về vấn đề Biển Đông được thể hiện một cách rõ nét: đóng góp thiết thực cho hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải; giải quyết các tranh chấp thông qua biện pháp hoà bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, tiến trình ngoại giao của khu vực; thực hiện đầy đủ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới xây dựng Bộ quy tắc ứng xử Biển Đông (COC). Về điều này, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Vinh, cho rằng: Điều quan trọng nhất của ASEAN là duy trì một môi trường hòa bình, ổn định. Ngoài ra ASEAN tạo ra khuôn khổ, diễn đàn gắn kết các đối tác lớn hơn. ASEAN tạo dựng nên những chuẩn mực ứng xử khu vực. Tôi cho rằng cả 3 mặt đó ASEAN đang phát huy rất tốt. Nếu không có ASEAN thì sự cọ xát giữa các nước lớn, sự tương tác giữa các nước lớn và các nước nhỏ không hẳn lúc nào cũng vì lợi ích chung của khu vực này. Có thể trong chặng đường phát triển của ASEAN có lúc này lúc khác nhưng nhìn vào 3 điểm lớn đó thì rõ ràng ASEAN đang giữ vai trò rất quan trọng đối với khu vực, thể hiện được vai trò trung tâm của mình.

 Gắn kết với tiến trình hội nhập chung

Trong những thành tựu chung đó của ASEAN, Việt Nam đã tham gia chủ động, tích cực vào tất cả các mảng hợp tác của ASEAN. Vai trò của Việt Nam đã được thể hiện trong nhiều sáng kiến, tuyên bố, văn kiện của ASEAN trong suốt cả năm 2016. Ở cấp độ quốc gia, Việt Nam đã triển khai xây dựng các kế hoạch thực hiện Tầm nhìn ASEAN 2025 tại tất cả các bộ ngành, gắn kết với tiến trình hội nhập chung.

Việt Nam đóng góp tích cực trong phát biểu cũng như hoạt động của mình với các nước ASEAN, phối hợp chặt chẽ với nước chủ tịch Lào ASEAN năm 2016 để giữ gìn đoàn kết và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN. Việt Nam cũng đưa ra nhiều sáng kiến trong các lĩnh vực cụ thể.  Ví dụ như tại Diễn đàn ARF gần đây tại Lào, Việt Nam đã đưa ra sáng kiến được các nước thông qua liên  quan đến việc phối hợp giữa các cơ quan thực thi phát luật trên biển. Trong bối cảnh tình hình Biển Đông đang phức tạp như hiện nay thì sáng kiến của Việt Nam rất hữu ích. Ngoài ra Việt Nam cũng có nhiều đóng góp cụ thể khác như kinh tế, mở cửa thị trường, đầu tư, an ninh chính trị…Việt Nam đã thành công trong việc bảo vệ các lợi ích của mình, trong đó có cả những lợi ích sát sườn, như việc đảm bảo để vấn đề Biển Đông. Vấn đề Biển Đông năm 2016 được tiếp tục đề cập tại tất cả các diễn đàn trong và ngoài ASEAN.

Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong thúc đẩy hợp tác ASEAN, tập trung vào những trọng tâm như: tiếp tục thúc đẩy triển khai các chương trình, kế hoạch công tác xây dựng Cộng đồng ASEAN 2025 trên 3 trụ cột, tạo động lực và sức sống mới cho hợp tác ASEAN; phối hợp triển khai các ưu tiên của Năm Chủ tịch ASEAN 2017 của Philippines; củng cố đoàn kết, thống nhất và nâng cao vai trò trung tâm của ASEAN trong định hình cấu trúc khu vực, qua đó bảo đảm vai trò và lợi ích của ASEAN và các nước thành viên. ; thúc đẩy đạt tiến triển thực chất trong thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và sớm xây dựng Bộ Quy tắc COC hiệu quả.