Đức Trưởng lão Hoà thượng Thích Phổ Tuệ, thế danh Bùi Văn Quý sinh năm 1917 tại xã Khánh Tiên, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình. Năm 1923, Trưởng lão Hoà thượng xuất gia tại chùa Quán (xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, Ninh Bình).

Khi 8 tuổi, ông thụ Sa di giới. Năm 1934, Trưởng lão Hoà thượng Thích Phổ Tuệ bắt đầu tu học tại chùa Viên Minh (tỉnh Hà Tây, nay là TP Hà Nội). Năm 1937, Trưởng lão Hoà thượng thọ giới Tỳ kheo do Hoà thượng Thích Quảng Tốn làm Hòa thượng đàn đầu. Từ năm 1953-1958, ông tu học và hoằng pháp tại chùa Kim Đới (TP Hải Phòng).

Đức Trưởng lão Hoà thượng Thích Phổ Tuệ chưa từng học qua một trường lớp chính quy nào. Tất thảy vốn kiến thức có được đều nhờ kiên trì tự học và là vị giáo phẩm nổi tiếng uyên thâm về Phật học và Hán học. Ông tâm niệm: "Sư là khuôn mẫu, mô phạm của loài người, chí ít là trong một cộng đồng người. Nếu không có đạo hạnh, không có trí tuệ thì lấy gì mà dạy người? Lấy gì làm gương tốt để mọi người noi theo?"

Năm 1961, ông kế vị thầy tổ, làm trưởng sơn môn thứ ba của sơn môn Viên Minh – Đa Bảo; tu hành ẩn cư tại làng Ráng, Phú Xuyên, Hà Nội. Từ năm 1987 đến nay, ông giữ nhiều chức vụ trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Tại Đại hội Đại biểu Phật giáo Toàn quốc lần thứ VI (2007), Đại Trưởng lão Hoà thượng Thích Phổ Tuệ được Đại hội suy tôn ngôi vị Pháp chủ Hội đồng Chứng minh Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, trở thành Pháp chủ thứ ba của Giáo hội Phật giáo Việt Nam (sau Đại lão Hòa thượng Thích Đức Nhuận và Đại lão Hòa thượng Thích Tâm Tịch).

Năm 2012, Đại hội Đại biểu Phật giáo Toàn quốc lần thứ VII thống nhất tái suy tôn Đại Trưởng lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ giữ ngôi vị Thiền gia Pháp chủ Hội đồng Chứng minh Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Đức Đệ tam Pháp chủ đã trọn đời hiến dâng cho lý tưởng hoằng pháp lợi sinh, nhiệt tâm góp phần to lớn vào sự nghiệp làm sáng danh đạo Phật và dân tộc Việt Nam.

Trong cuộc đời tu nghiệp của mình, Đại lão Hoà thượng đã tham gia biên soạn, dịch, hiệu đính các tác phẩm như Kinh Bách dụ, Phật Tổ tam kinh, Bát-nhã dư âm, Đại từ điển Phật học, Đề cương kinh Pháp hoa, Phật học là tuệ học; biên tập Đại tạng kinh Việt Nam; phiên dịch và hiệu đính Luật Tứ phần…

Với nhiều công lao đóng góp cho đạo và đời, Đại lão Hòa thượng đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhì; Huân chương Đại đoàn kết Dân tộc; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, nhiều bằng tuyên dương công đức của Giáo hội Phật giáo Việt Nam và các phần thưởng cao quý khác.

Đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ là bậc chân tu đạo hạnh, suốt đời sống thanh bần lạc đạo, tụng kinh viết sách, tu tập dưới mái chùa làng khiêm tốn, thanh tịnh ở xã Quang Lãng, huyện Phú Xuyên, TP Hà Nội. Nơi đây được coi là tổ đình của Phật giáo Việt Nam. 

Sư thầy Thích Thanh Vịnh - người hàng ngày với công việc chấp tác chốn Tổ và hầu Đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ cho biết Đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ là một người rất ham lao động, lúc nào cũng làm việc không ngơi tay chân, hết chăm cây cối lại trông nom ban thờ, khi xong công việc thì lại coi sách. 

Ông lấy việc cày cấy làm vui, coi chuyện kinh sách làm nghiệp, buông tay cày cầm tay bút, sáng kinh tối kệ, một lòng thành kính hướng Phật với tâm niệm: "Tuổi thọ không phải là thước đo giá trị của đời người. Vấn đề là sống để thực hiện sứ mệnh gì, mang lại lợi ích gì cho Đời, cho Đạo”. 

Đức Pháp chủ luôn răn dạy đệ tử rằng người xuất gia phải có trách nhiệm hiểu giáo lý của đạo Phật. Phải hiểu giáo lý của Phật tổ ra đời vì lẽ gì, để cho người ta có thể chuyên tâm phụng đạo, giữ gìn Phật pháp: "Chúng ta xuất gia không phải để cầu an thân cho chính chúng ta, mà xuất gia để làm những điều Phật Tổ dạy chúng ta, làm những điều ích nước lợi dân, cứu khổ độ mê. Cho nên đi học phải nhớ thực hành".