Pà Thẻn là 1 trong 14 dân tộc có dân số dưới 10.000 người ở Việt Nam. Họ cư trú tập trung ở một số xã của huyện Bắc Quang, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang, và huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang. Đặc điểm để phân biệt đồng bào dân tộc Pà Thẻn với các dân tộc khác chính là màu sắc trên trang phục. Trong khi nam giới thường mặc quần áo màu chàm, thì trang phục truyền thống của phụ nữ Pà Thẻn có màu đỏ tươi, rực rỡ giữa màu xanh của núi rừng Tây Bắc.

Nghệ nhân Phù Thị Thiên, ở thôn My Bắc, xã Tân Bắc, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang, cho biết: "Ngày xưa, người Pà Thẻn chủ yếu sống ở trên núi. Đối với người Pà Thẻn, màu đỏ, màu lửa đặc biệt gắn với lễ hội nhảy lửa, là màu rực rỡ. Phụ nữ lấy màu đỏ này tượng trưng ánh lửa và đó là niềm tin và hy vọng vào tương lai, tươi sáng".

Chị Phù Thị Duyên thôn My Bắc, xã Tân Bắc, huyện Quang Bình, chia sẻ: "Màu đỏ này rất thích. Màu đỏ màu sắc rất là đẹp, ví dụ khi đi hội với đông người rất đẹp. Phải giữ bản sắc của dân tộc mình, đi đâu phải mặc áo ấy, đi đâu họ cũng biết là dân tộc mình rồi."

Trang phục truyền thống của người phụ nữ Pà Thẻn. Ảnh: Báo Công Thương

Bộ trang phục của phụ nữ Pà Thẻn được dệt, thêu rất cầu kỳ từ khăn đội đầu cho đến yếm, áo váy, quần và xà cặp. Chị Lý Thị Toàn ở thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, cho biết:  "Trước đây, đồng bào dân tộc Pà Thẻn sống trên núi, khi thêu dệt trang phục, đồng bào lấy ý tưởng từ thiên nhiên, từ cây cối và ở trên bộ trang phục có cả hình ngôi nhà. Đồng bào dân tộc Pà Thẻn coi con chó là một biểu tượng, là con vật bảo vệ gia đình nên ở trên trang phục cũng có biểu tượng đầu con chó."

Phụ nữ Pà Thẻn có cách rất riêng để thêu hoa văn lên trang phục của mình. Nếu phụ nữ dân tộc Mông, Dao thường dùng sáp ong hay chọn những hoa văn đặc biệt để in lên vải hoặc dùng tay thêu tấm vải, thì phụ nữ Pà Thẻn lại có cách tạo hoa văn độc đáo.

Phụ nữ Pà Thẻn dệt lên những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Ảnh: Báo Công Thương

Nghệ nhân Phù Thị Thiên cho biết thêm: "Bộ trang phục người Pà Thẻn có các giai đoạn thêu dệt, nhưng các hoa văn thì được thêu dệt trực tiếp trên khung cửi, chứ không như các dân tộc khác dệt được vải rồi mới thêu trên mảnh vải. Các hoa văn gắn với các con vật, cũng như đặc điểm đời sống của đồng bào. Khi dệt ra được những mảnh thổ cẩm, chúng tôi lại phải cắt nhỏ, cắt mảnh để lắp ghép lại thành một bộ trang phục. Đây là một công đoạn rất cầu kỳ."

Trang phục phụ nữ Pà Thẻn còn có chiếc áo may không có cổ, khi mặc vào hai thân trước chéo nhau, thân sau dài hơn thân trước. Ống tay và toàn bộ thân áo được trang trí với gam màu nóng sặc sỡ. Để tạo dáng cho chiếc áo vốn không có cổ, các cô gái thường mặc áo sơ mi ở bên trong và lật cổ ra bên ngoài tạo thành một chiếc áo trắng nổi bật trên nền vải đỏ. Thêm vào đó một chiếc dây quấn quanh eo buộc thắt ở bụng để tăng thêm vẻ cân đối duyên dáng của người phụ nữ.

Chị Lý Thị Toàn cho biết thêm: "Đối với khăn đội đầu của dân tộc Pà Thẻn thì khi mặc lên mình phải quấn lên từng lớp một từ trong ra ngoài và có những nếp gấp theo thứ tự và có hai bên hai tua xuống hai bên má. Trang phục của dân tộc Pà Thẻn cũng như trang phục các dân tộc khác, cũng có yếm và vòng bạc ở tay và vòng cổ."

Về tổng thể, bộ trang phục của phụ nữ Pà Thẻn là một màu đỏ, nhưng theo nghệ nhân Phù Thị Thiên, bộ trang phục này cũng có thêm các chi tiết được phân chia theo lứa tuổi:  "Đối với trẻ em rất đơn giản, nó là vải đỏ, vải đen. Đối với thiếu nữ, bộ trang phục giống người lớn, nhưng khác nhau là các dây đai. Thiếu nữ thì thắt dây đai lưng trắng và đội cái khăn đội đầu bằng thổ cẩm màu đỏ. Phụ nữ mà có chồng, có con rồi thì mặc bộ trang phục đó nhưng lại thắt dây lưng đen, đội khăn màu đen hoặc vấn tóc. Còn đối với người già, đội khăn không phải xếp thành lớp như người thiếu nữ và phụ nữ."

Trang phục của phụ nữ Pà Thẻn thể hiện kỹ thuật ghép vải và thêu chỉ màu hài hòa. Xen giữa các mảng dệt hoa văn, còn có các hoạ tiết được thêu bằng tay với nhiều màu sắc sặc sỡ, làm cho các mảng màu thêm nổi bật. Những yếu tố này làm cho các bộ trang phục của phụ nữ Pà Thẻn vừa độc đáo, vừa mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc mình.