(VOV5) - Hoạt động của các Câu lạc bộ hát then, đàn tính như Sắc Chàm mang lại những làn gió mới trong văn hóa, văn nghệ dân gian.
Nghe âm thanh bài viết tại đây:
Với hơn 60 thành viên, trong đó người nhỏ tuổi nhất mới chỉ 13 và lớn tuổi nhất cũng đã ngoài 70, sau hơn ba năm thành lập, Câu lạc bộ (CLB) hát then, đàn tính Sắc Chàm đã trở thành một trong những CLB then tính có quy mô lớn nhất tại tỉnh Bắc Kạn, góp phần lan tỏa loại hình văn hóa đặc sắc này trong đời sống.
 CLB hát then - đàn tính Sắc Chàm tại chương trình giao lưu hát then đàn tính và các làn điệu dân ca miền núi phía Bắc tháng 12/2020. Ảnh: VOV |
Được thành lập năm 2019, CLB then Sắc Chàm đang có hơn 60 thành viên, ở 8/8 huyện, thành phố của Bắc Kạn. Nghệ nhân Mã Thị Dạy, Chủ nhiệm CLB then Sắc Chàm chia biết: Thành viên CLB không phân biệt tuổi tác, miễn là mọi người đam mê và có tình yêu với văn hóa truyền thống của dân tộc mình: “Điều đầu tiên là mọi người phải có ý thức bảo vệ, bảo tồn, gìn giữ, phát huy di sản hát then, đàn tính. Đồng thời phải truyền dạy, hướng dẫn được cho các em nhỏ tiếp cận hát then, đàn tính, các em biết yêu Then. Yêu điệu Then thì việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa người Tày sẽ được tốt hơn.”
Trung bình mỗi tuần một buổi, khi tan việc công sở hay sau ngày lên nương, tiếng tính, điệu then lại vang lên khi thì ở hội trường thôn, lúc cũng có thể là ở một gia đình hội viên trong CLB. Do hội viên tham gia có những người là cán bộ, viên chức, người là cán bộ hưu trí, cũng có người là nông dân, học sinh nên thời gian tập luyện, hoạt động phụ thuộc các thành viên tự bố trí.
Các buổi tập được phân chia theo chủ đề, hướng dẫn cụ thể do Ban Chủ nhiệm đề ra. Các thành viên đều có kỹ năng cơ bản nên việc luyện tập cũng không quá khó khăn.
Chị Triệu Hoàng Thắm, thành viên CLB than Sắc Chàm, cho biết thêm: “Mỗi lần CLB có chương trình hay hoạt động gì mọi người tham gia rất nhiệt tình, đầy đủ. Khi sinh hoạt, do các thành viên rải rác khắp nơi trên địa bàn nên CLB đã thống nhất phân cho mỗi huyện một đại diện để mỗi lần CLB có chương trình gì sẽ luyện tập theo từng nhóm, đến gần ngày diễn sẽ tập hợp để khớp lại với nhau.”
Từ một CLB mang tính chất phong trào đến nay CLB Sắc Chàm đã dần chuyên nghiệp. Đặc biệt, tháng 12/2020, CLB tổ chức thành công chương trình giao lưu hát then, đàn tính và các làn điệu dân ca miền núi phía Bắc, chương trình được đánh giá cao ở quy mô tổ chức và chất lượng nội dung. Bên cạnh đó, các thành viên câu lạc bộ cũng đại diện cho Bắc Kạn tham dự nhiều chương trình liên hoan dân ca trong và ngoài tỉnh.
Không chỉ tham gia các chương trình văn nghệ tại địa phương trong các dịp lễ, tết hay các sự kiện văn hóa, chính trị, CLB cũng tham gia nhiều hoạt động biểu diễn cho khách tham quan, góp phần quảng bá văn hóa địa phương. Đây cũng là hướng đi lâu dài của CLB khi Bắc Kạn xác định du lịch Ba Bể gắn với trải nghiệm văn hóa.
Anh Nông Văn Lễ, thành viên CLB cho biết: “Tham gia CLB vì bản thân cũng đã biết hát then, thêm nữa là vì đam mê, yêu thích nghệ thuật này. Vào CLB bản thân tôi được sống với đam mê, rồi phục vụ khách du lịch, góp phần quảng bá nét văn hóa của dân tộc Tày.”
Không ngừng đổi mới, sáng tạo, chịu khó tìm tòi, Nghệ nhân Mã Thị Dạy cùng thành viên CLB thường tìm đến những nghệ nhân gạo cội, những nhà nghiên cứu văn hóa dân tộc có tên tuổi như Nhà văn Nông Viết Toại, Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Đăng Lưu… để học thêm những điệu then cổ, những bài then mới và trau dồi vốn văn hóa Tày- Nùng.
Những thành viên xuất sắc nhất của CLB cũng đã tham gia truyền dạy cho hơn 300 học viên trong toàn tỉnh, kết hợp cùng các dự án do Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Bắc Kạn tổ chức, số học viên tham gia đã lên đến gần 500 người và điều đáng mừng là hầu hết học viên đều là những thanh, thiếu niên địa phương.
 Nghệ nhân Mã Thị Dạy (giữa) tham gia truyền dạy hát then, đàn tính cho các em nhỏ. Ảnh: VOV |
Nghệ nhân Mã Thị Dạy cho biết: “CLB đến gặp gỡ nhiều nghệ nhân có kinh nghiệm để học hỏi thêm nhiều làn điêu then của địa phương. Đồng thời cũng muốn mở thêm lớp tập huấn cho anh chị em trong câu lạc bộ. Chúng tôi sẽ đổi mới liên tục các chương trình biểu diễn cũng như phục vụ các đoàn khách du lịch, đây cũng là cách để thành viên trong câu lạc bộ học hỏi và biết thêm nhiều làn điệu hơn.”
Hoạt động của các Câu lạc bộ hát then, đàn tính như Sắc Chàm với những hội viên nhiệt huyết, đam mê đã và đang mang lại những làn gió mới trong văn hóa, văn nghệ dân gian. Đây là những đóng góp không nhỏ trong việc bảo tồn, gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, để những điệu then, tiếng tính mãi ngân vang giữa núi rừng Việt Bắc.