Và với Lê Thị Hiệu, một cô gái đã tốt nghiệp đại học khoa tiếng Pháp, khi ấy “cao 1m55, đi giày cao gót thì lãi thêm bảy phân, nặng 43 ký” thì là lời cầu hôn của một anh chàng người Pháp:

“….- Em có đồng ý làm vợ anh không?

Phải nói là lúc đó, tôi thật vô duyên hết sức! Nhưng mong các bạn hiểu cho là tôi yêu tiếng Pháp, tôi thích sự trong trẻo ngân nga của nó khi phát âm, tôi thích sự biến đổi kỳ ảo của ngôn ngữ đó qua mỗi thể thức chia động từ và nhất là các văn hào Pháp và những tác phẩm bất hủ của họ... Và đôi lúc tôi cũng mơ màng đến Paris, tháp Ep-phen, đến Normandie, đến dãy núi Pyrénées, đến Canne hay đỉnh Mont-Blanc cao ngất ngưởng..., đến những vùng đất đẹp thơ mộng của Pháp mà tôi hình dung qua các trang tiểu thuyết và thực sự mơ nếu có một lần được sang du lịch bên đó thì tuyệt, chỉ một lần thôi...

Còn chuyện lấy chồng Pháp và rời khỏi Hà Nội thì chưa một lần tôi nghĩ đến.

Thế nên khi nghe anh nói vậy, tôi cười phá lên...”

Trong “Làm dâu nước Pháp” (NXN Phụ nữ ấn hành 2014), cuốn tự truyện của Hiệu Constant - dịch giả văn học Pháp, đã kể lại những câu chuyện, đủ để độc giả phải tò mò dõi theo, phải mỉm cười, phải rớm lệ…như thế đó!

Ở trong nước độc giả biết đến Hiệu Constant như là dịch giả của hơn 50 tác phẩm văn học Pháp, tác giả của 3 cuốn tiểu thuyết và nhiều bài báo khác. Nhưng lý do vì sao có một cái tên Hiệu Constant ngày hôm nay, được thuật lại sinh động với “Làm dâu nước Pháp”.

Yêu Tây, hay đi làm “dâu Tây”, hẳn nhiên, chẳng thể êm đềm từ ngày đầu tiên, nhất là khi sinh ra ở một làng quê Bắc bộ thuần chất, trong một gia đình mà “tàn dư thực dân phong kiến” hay những dư chấn chính trị vẫn còn để lại những vết thương lòng, như gia đình cô gái nhỏ Lê Thị Hiệu khi đó:

“…Mẹ: - Trời ơi, đàn ông Việt Nam chết hết rồi hay sao mà con lại đi chọn một người bạn Tây hả?

Bố: - Cái gì? Con nói gì? Bạn trai là người Pháp? Con có điên không hả? Cái đồ thực dân, cái đồ cướp nước, cái đồ ngoại bang...”

“Bố tôi cũng hận Pháp, dẫu biết tiếng Pháp, nhưng ông đã không bao giờ nói bất kỳ câu tiếng Pháp nào với tôi!

…Tóm lại, việc tôi có bạn trai người Pháp là khó chấp nhận, còn lấy chồng người Pháp là điều không thể!”

Bao nhiêu trắc trở, gập ghềnh để cho hai con người ở hai phương trời xa lạ có thể đến với nhau, để từ cái tên Lê Thị Hiệu trở thành Hiệu Constant?

Con đường tình yêu rải hoa hồng và cũng có rất nhiều gai của hoa hồng, nhưng cô gái nhỏ không chỉ bằng tình yêu, mà cả nghị lực của mình, lòng ham học hỏi, nỗ lực luôn tiến về phía trước, đã thuyết phục được cả gia đình chồng nơi xứ lạ.

Không thể quên những phút giây đẹp đẽ, khi gần đất xa trời, người cha chồng đã rưng rưng lắng nghe lời của đứa con dâu bé nhỏ: “…tôi đã hứa sẽ thực hiện tất cả mọi nguyện vọng của ông, và cũng đã cảm ơn ông vì đã cho mình một gia đình bé nhỏ tuyệt vời, rằng ông bà đã chấp nhận mình -  đứa con gái từ một phương trời xa lạ bỗng dưng cặp bến gia đình và ông bà đã giang rộng vòng tay đón nhận hệt như một đứa con gái...”

“Làm dâu nước Pháp” cũng là kể lại một chặng đường với tình yêu tiếng Pháp, nước Pháp, đồng hành với người bạn đời Pháp, và thêm nữa trên chặng đường ấy, người đọc hiểu nguyên cớ vì sao có mối lương duyên bắc nhịp cầu văn học Pháp – Việt, của Hiệu.

Khi gấp cuốn sách lại, những dư vị của nó vẫn còn lưu luyến như mùi hương còn đọng lại từ những dòng chữ này: “Khi làm các món trong bữa ăn ngày tết, tôi đã cố gắng làm giống hệt mẹ, từ những thứ gia vị mà khi về Hà Nội mình cố lùng mua. Nhưng khi ăn, dư vị của chúng vẫn khác... Tìm mãi, nghĩ mãi thì nhận thấy rằng mình thực ra thiếu cái không khí ấy! Cái không khí đầm ấm thoang thoảng mùi hương trầm pha lẫn mùi vôi trắng nồng nồng và tiếng tre xào xạc đong đưa nơi mảnh vườn trước nhà...” (Làm dâu nước Pháp)

Cái không khí của quê hương mà ở nơi xa xứ, vẫn là động lực tinh thần cho Hiệu Constant, để chị từng ngày như con ong chăm chỉ, cần mẫn trên từng trang sách dịch trao gửi cho bạn đọc./.