Ông là người Việt Nam đầu tiên và là người châu Á thứ hai được các viện sĩ hàn lâm Pháp vinh danh. Giáo sư Trịnh Xuân Thuận được biết đến qua các công trình phổ cập kiến thức khoa học về vũ trụ viết bằng tiếng Pháp. Từ năm 1988, năm ra mắt quyển sách đầu tiên của ông với tựa đề Giai điệu bí ẩn (La Mélodie secrète) đến nay, Giáo sư Trịnh Xuân Thuận đã cho ra mắt hơn 10 tác phẩm, trong đó có cuốn Vũ trụ và Hoa sen (Le Cosmos et le Lotus), xuất bản năm 2011, vừa nhận được giải thưởng Louis Pauwels 2012.

Viện Pháp quốc nhấn mạnh rằng các tác phẩm của Giáo sư Trịnh Xuân Thuận thể hiện “một cái nhìn phức hợp và tinh tế của một nhà khoa học và một người có đức tin về vũ trụ và vị trí của con người trong vũ trụ”, được thể hiện bằng một ngôn ngữ dành cho công chúng rộng rãi. Giáo sư Trịnh Xuân Thuận đã thành công xuất sắc trong việc “giúp quảng đại quần chúng thấy được tính chất huy hoàng gần như là siêu thực của vũ trụ bằng một ngôn ngữ đơn giản và dễ tiếp cận”.

Viện Pháp quốc cũng đánh giá cao mục tiêu mà Giáo sư Thuận đề ra là giúp người đọc bình thường hiểu được những yếu tố ‘cao siêu và khó hiểu nhất’ của thế giới xung quanh, thông qua những suy tư mang tính triết học và thần học.