(VOV5) - Làng Hới, thuộc xã Tân Lễ huyện Hưng Hà tỉnh Thái Bình có nghề làm chiếu từ lâu đời.

Nói đến chiếu làng Hới là nói tới sự hội tụ những tuyệt kỹ tinh xảo nhất của một chiếc chiếu, từ sự cầu kỳ về nguyên liệu đến việc lựa cói rồi lên khung dệt. Chiếu Hới chính là sản phẩm truyền thống của làng này và là sản phẩm thủ công mỹ nghệ nổi tiếng nhất vùng, không chỉ của Hưng Hà mà vươn ra cả nước. Lách cách thoi đưa, sớm tối những người thợ thủ công làng Hới đang dệt những chiếc chiếu đẹp về hình thức, tốt về chất lượng, mang những tâm tình của người dân vùng đồng bằng Sông Hồng.

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Vượt qua 40 km, từ thành phố Thái Bình, qua những con đường nhỏ xuyên qua những cánh đồng lúa chín vàng óng, du khách đặt chân đến làng Hới, làng nghề nổi tiếng của tỉnh Thái Bình với sản phẩm chiếu Hới.

 

Chiếu Hới thuộc thôn Hải Triều. Ảnh: mytour.vn

Tại ngôi đền thờ Phạm Đôn Lễ, kiến trúc theo lối truyền thống, uy nghi, giản dị du khách sẽ được nghe những câu chuyện kể về vị tổ của nghề chiếu Hới này. Nguyên trước đây làng Hới đã có nghề dệt chiếu, nhưng dùng bàn dệt đứng. Làm vậy, chiếu không đẹp và chắc. Khi cụ Phạm Đôn Lễ người làng Hới đỗ Trạng Nguyên khoa Tân Mùi (1481), niên hiệu Hồng Đức 12, đời vua Lê Thánh Tông. Sau đó được cử đi sứ nhà Minh, cụ đã học được các kỹ thuật dệt chiếu tiên tiến của Trung Quốc về truyền dạy cho dân làng. Từ đấy chiếu dệt ra đẹp hơn, sợi đan đều hơn. Sản phẩm ngày càng được ưa chuộng. Về sau dân làng tôn Phạm Đôn Lễ là ông Tổ nghề dệt chiếu, gọi là Trạng Chiếu và lập đền thờ. 

Với truyền thống lâu đời, làng Hới ngày nay vẫn giữ nghề, tạo ra nhiều sản phẩm chiếu nổi tiếng để cung cấp cho khách hàng thập phương. Ông Ngô Duy Liên, người làm nghề dệt chiếu lâu năm ở đây, cho biết xã Tân Lễ có khoảng 3.200 hộ, trong đó có 80% hộ gia đình làm nghề dệt chiếu, mỗi năm cung cấp cho thị trường hàng triệu chiếc chiếu với mẫu mã và chủng loại khác nhau. Qua nhiều thời gian thăng trầm, nhưng người dân vẫn giữ nghề, yêu nghề:Lúc hưng thịnh nhất vào năm 60, 70 của thế kỉ trước. Người người dùng chiếu, nhà nhà dùng chiếu, ai ai cũng dùng chiếu. Chiếu Hới có đặc điểm là nó rất đẹp và rất bền. Cho nên tất cả mọi nơi, từ xa gần đều về quê tôi để mua chiếu về dùng. Tiếng tăm của làng chiếu vươn đi rất xa.

Một công đoạn làm chiếu.Ảnh: mytour.vn

Chiếu Hới có nhiều loại: chiếu cài hoa, chiếu đậu, chiếu trơn, chiếu cạp điều, chiếu đót, chiếu sợi xe... với nhiều kích cỡ khác nhau. Ở làng Hới, mỗi năm các hộ dân thường dệt chiếu trong khoảng 8 tháng. Thời gian còn lại là họ dành cho đồng ruộng. Trước đây, người dân thường dệt bằng tay. Kỹ thuật dệt tay làm ra những chiếc chiếu công phu hơn. Tuy nhiên, sản phẩm làm ra không được nhiều. Chị Nguyễn Thu Lụa cho biết giờ người dân đa chuyển sang dùng máy dệt chiếu, năng suất cao hơn, thu nhập của người thợ thủ công cũng tăng lên đáng kể, quan trọng chất lượng vẫn phải đảm bảo: Từ ngày dệt chiếu tay, làm nó chậm. Bây giờ dệt máy thế này làm nhanh, thu nhập khấm khá lên. Trước mỗi 2 người 1 ngày được 2 đôi, giờ một người chạy suốt như thế  một ngày được 20 đôi. Lương tăng lên, mọi người trong làng rất phấn khởi để làm.

Nằm ở vị trí giáp ranh giữa hai 2 con sông lớn là sông Hồng và sông Luộc, làng Hới, thuận lợi trồng đay, cói, loại nguyên liệu để dệt thành chiếu. Phát huy thế mạnh nguồn nguyên liệu kết hợp với kỹ thuật vê, se sợi đay, sợi cói truyền thống, làng Hới đã tạo ra những sản phẩm đặc sắc, có một không hai của vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng. Chiếu Hới được nhuộm thành nhiều màu sắc khác nhau, tùy theo loại chiếu và yêu cầu của khách hàng. Đặc điểm nhận dạng chiếu Hới là thợ ở đây dệt hình những bông hoa hồng, hoa sen, chân dung hoặc chữ Thọ trên chiếu. Đây là một phương pháp dệt chiếu rất khó đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm, sáng tạo. Điều tạo nên nét độc đáo riêng có của chiếu cói làng Hới luôn được người tiêu dùng và du khách tìm đến.