(VOV5) - Lễ hội Dinh Cô được xếp vào một trong những sự kiện văn hóa - du lịch lớn trong năm của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.
Nghe âm thanh bài tại đây:
Lễ hội Dinh Cô (còn gọi là vía Cô) tại Bà Rịa-Vũng Tàu là một trong những lễ hội nước lớn nahats của ngư dân vùng biển Nam bộ. Lễ hội thuộc loại hình tín ngưỡng thờ Mẫu - Nữ thần, là một trong những sự kiện văn hóa - du lịch lớn trong năm của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Lễ hội Dinh Cô không còn chỉ gói gọn trong phạm vi 1 tỉnh thành Bà Rịa - Vũng Tàu, mà lan rộng trở thành nét văn hóa đặc sắc của nhiều thành phố biển phía Nam.
 Dinh Cô nơi diễn ra lễ hội Dinh Cô hàng năm. Ảnh: ittpa.baria-vungtau.gov.vn |
Tương truyền cách đây 2 thế kỷ, một trinh nữ tên Lê Thị Hồng (tục danh Thị Cách), quê ở Tam Quan (Bình Định) hay theo cha vào vùng Bà Rịa, Gò Công buôn bán và rất yêu cảnh, mến người, không muốn rời xa vùng đất phía Nam.
Cô giàu lòng nhân ái, nhưng chẳng may bị lâm nạn trong một lần theo cha ra biển. Khi đó, Cô vừa tròn 16 tuổi. Ngư dân địa phương đã chôn cất Cô trên đồi Cô Sơn và lập miếu thờ ngoài bãi biển. Đến năm 1930, ngư dân Long Hải dời miếu Cô lên núi Kỳ Vân. Đây cũng là nơi Dinh Cô tọa lạc đến ngày nay. Hằng năm, ngư dân nơi đây đều tổ chức trang trọng lễ hội Dinh Cô.
Từ sáng sớm của ngày chánh lễ, tức ngày 12/2 âm lịch, các ghe thuyền quay hướng ra biển làm lễ Nghinh Cô. Một chiếc ghe của dân chài được coi là đi biển giỏi nhất trong năm sẽ được chọn dẫn đầu, trên ghe có ngai, long vị Cô cùng các vị trong ban nghi lễ, các bô lão cao niên. Trong tiếng trống vang trời, đoàn ghe thuyền nối nhau ra khơi, đi khoảng 2-3 hải lý, nhắm chừng tới nơi Cô tử nạn ngày xưa, ông chánh bái sẽ bắt đầu nghi lễ rước Cô về dinh ăn giỗ.
Trong những ngày Lễ hội, Dinh Cô được trang hoàng rực rỡ, trang nghiêm, có chăng đèn kết hoa. Các nhà trong vạn ghe đều đặt bàn hương, trên có nhang đèn, bánh trái, mâm xôi… ban đêm thì có treo đèn lồng. Các tàu thuyền của ngư phủ đều đậu ở bến, mỗi chiếc đều treo đèn giấy nhiều màu, kết hoa từ mũi cho đến lái, cả cột buồm. Những chiếc thuyền ghe từ các làng cá, như: Long Hải, Phước Hải, Phước Tỉnh, Vũng Tàu và một số thuyền ghe từ miền Trung vào đây đều trở nên lộng lẫy. Thuyền ghe nào ở đây cũng hướng mũi vào trước Dinh Cô để thực hiện nghi thức “Chầu Cô”.
Ông Trần Quốc Nhẫn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị trấn Long Hải, huyện Long Điền, cho biết: “Người dân kỳ vọng rằng khi đến lễ hội Dinh Cô là cầu cho quốc thái dân an, cầu mua thuận gió hòa để người dân được an tâm ra khơi, đánh bắt được nhiều hải sản. Đó là kỳ vọng của người dân. Sau năm nay, chúng tôi sẽ nâng tầm lễ hội trong năm 2024 để có nhiều hoạt động hơn để xứng đáng là lễ hội văn hóa quốc gia”.
 Diễn xướng nghệ thuật hát bả trạo của Đội chèo bả trạo Dinh Cô (TT. Long Hải, huyện Long Điền) tại Lễ hội Dinh Cô - Long Hải. Ảnh: ittpa.baria-vungtau.gov.vn |
Ngoài phần nghi lễ cúng truyền thống như: Thỉnh Long vị, Cúng An vị, Cúng Tiền hiền Hậu hiền, Tụng niệm cầu Quốc thái dân an, Nghinh Bà Thủy thần nhập điện… thì phần hội có các hoạt động biểu diễn như: hát bả trạo, đờn ca tài tử, thả diều nghệ thuật bãi biển, thi bóng chuyền bãi biển nam, nữ, thi đi cà kheo trên cát, thi cột lưới, đan lưới…. Ông Hồ Ngọc Giao, Phó Giám đốc Ban quản lý các khu du lịch huyện Long Điền, cho biết: Lễ hội thả diều Dinh Cô năm nay là lần đầu tiên được tổ chức. Đây là khởi động cho phần hội sinh động, để tạo ấn tượng cho lễ hội Dinh Cô năm nay và cho những năm sau. Chúng tôi sẽ nâng cao hơn nữa phần hội để đáp ứng nhu cầu hành hương của du khách”.
Vào năm 1995, Dinh Cô cũng đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích Lịch sử -Văn hóa cấp quốc gia. Lễ hội Dinh Cô cũng được xếp vào một trong những sự kiện văn hóa - du lịch lớn trong năm của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.
Sau 2 thế kỷ bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của Lễ hội Dinh Cô, người dân huyện Long Điền cũng đã có được niềm vinh dự, sự tự hào khi Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 237 ngày 14/02/2023 về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội Dinh Cô, thị trấn Long Hải, huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy ngành du lịch của địa phương trong thời gian tới. Ông Lâm Văn Hồng, Chủ tịch UBND huyện Long Điền cho biết: “Lễ hội Dinh Cô năm 2023 được công nhận là di sản văn phi vật thể. Đây là niềm tự hào, là động lực tinh thần cho bà con, bên cạnh đó cũng là trách nhiệm để trong thời gian tới phải bảo tồn, phát huy xứng tầm danh hiệu mới. Trên lợi thế này, chúng tôi sẽ đầu tư, bảo tồn xứng tầm với di sản. Thứ hai là nâng cao chất lượng lễ hội, nhất là phần hội để thu hút du khách gần xa”.
Năm nay, Lễ hội Dinh Cô - Long Hải thu hút hơn 100 ngàn người dân, du khách đến chiêm bái, cầu an. Sự tham gia, cổ vũ của du khách khiến lễ hội Dinh Cô - Long Hải càng thêm phần hấp dẫn, không chỉ mang bản sắc dân tộc, mà còn thể hiện ý nguyện của người dân luôn mong điều hạnh phúc, ấm no.