(VOV5) - Phấn nụ vốn được biết đến như là một loại mỹ phẩm nổi tiếng của các cung tần mỹ nữ trong triều đình Huế xưa. Bí quyết làm ra loại mỹ phẩm đặc biệt này, đến nay chỉ có vài người nắm giữ. Và bà Phan Thị Tố Như là một trong số ít đó.
 |
| Bà Phan Thị Tố Như bên những sản phẩm phấn nụ gia truyền của mình |
Bấm để nghe âm thanh:
Người phụ nữ duyên dáng trong tà áo dài màu tím, trẻ hơn nhiều so với tuổi ngoài 50 của mình, trò chuyện cùng tôi trong một sáng thu giữa màu xanh cây cỏ. Nụ cười hàm tiếu, bà trả lời thật giản đơn cho câu ngợi khen của tôi về cái vẻ đẹp “nhất dáng nhì da” của mình – “Đó là vì tôi làm phấn nụ”.
Là cháu đời thứ 3 của cụ Phan Văn Khoa, giữ chức quan Thành Thủ Úy dưới thời nhà Nguyễn, do tính chịu thương chịu khó, cô cháu gái Phan Thị Tố Như đã học được từ bà nội mình quy trình pha chế làm phấn nụ đã được lưu truyền nguyên vẹn của gia phả. Bà Như chia sẻ: "Tôi biết làm nghề phấn nụ từ năm tôi 17 tuổi. Lúc đó bà nội tôi làm để cho trong gia đình và bạn bè dùng thôi. Hai bà cháu cứ lâu lâu lại làm 1 lần để dùng. Sau này, đến khi bà nội mất, tôi cũng thỉnh thoảng làm. Đến năm 22 tuổi tôi làm và đưa ra chợ để bán vì không muốn mất đi cái nghề này. Bán thường là cho khách quen thôi, sau đó làm nhiều dần lên".
 |
| Những sản phẩm phấn nụ Nhất Chi Mai |
Thỏi phấn bé xinh, có hình dáng như một nụ hoa đã được bà Tố Như đặt cho cái tên Hoa Mai trong ngày đầu mang ra bán ở chợ Đông Ba, rồi mới đây được đổi thành Nhất Chi Mai để đăng ký thương hiệu chính thức. Để tạo nên thành phẩm phải trải qua những công đoạn kết sức cầu kỳ và phức tạp. Khâu lựa chọn nguyên liệu là rất quan trọng. Phấn nụ được làm từ cao lanh, loại cao lanh kính không chứa bụi bẩn, có màu phớt hồng và trong suốt như pha lê. Hạt trái giành giành, cánh hoa nhất chi mai tách lấy màu đỏ của hoa, màu vàng của trái để chiết phẩm màu tự nhiên. Cỏ mực giúp sát trùng da, hoa mộc lan dùng ướp mùi hương ở đoạn đóng gói… Tất cả đều được khai thác từ thiên nhiên và không sử dụng bất cứ loại hoá chất nào.
Bà Như cho biết:
Cơ sở của tôi có nhiều người làm, nhưng họ chỉ làm khâu giọt phấn, nghiền bột, nghiên thuocó bắc, đóng gói, chứ khâu chính thì vẫn là tôi làm. Đó là khâu pha chế. Bột từ cao lanh nung sao cho đúng độ rồi ra thành bột, lược tạp chất rồi ủ 3 ngày, sau đó mới chưng cất, lọc nhiều lần bột phấn mới mềm ra được. Sau đó đem pha chế với chiết xuất của thảo dược, rồi giọt ra viên phấn. Quá trình phơi: phơi ra nắng ban mai, đến giờ nắng nhiều lên phải đem vào ủ kín. Chiều đến lại đưa ra hong… Rồi đến khâu làm đẹp lại, ướp hoa rồi mới ra thành phẩm.
 |
| Phơi phấn |
Cứ thế, một năm mấy tháng mùa nắng, bà Tố Như lại cặm cụi, tỷ mẩn làm phấn nụ. Cái cối nghiền cao lanh từ hồi bà nội để lại, bà Tố Như vẫn sử dụng đều đều trong quy trình sản xuất nụ phấn Nhất Chi Mai. Khuân vác những viên cao lanh nặng chịch, nghiền thành bột mịn, rồi nấu, rồi nung, rồi lắng lọc, lên xuống gác để hong phấn, những công việc ấy tạo nên những đường cong dưới tà áo dài tím Huế. Những nụ phấn xinh xinh có tác dụng làm mát, ngăn ngừa lão hoá, lâu ngày mang lại sự mịn màng tươi tắn cho làn da người phụ nữ. Viên phấn nụ cổ truyền đang mỗi ngày lấy lại vị thế của nó trước các loại mỹ phẩm chứa hoá chất thông thường.
Bà Tố Như bảo: "
Tôi không sợ lép vế đâu vì càng lâu tôi thấy càng nhiều người dùng phấn nụ. Người làm phấn nụ phải có tính kiên trì chịu khó, vì làm ra viên phấn nụ đòi hỏi quy trình dài. Trước đây tôi chỉ làm phụ, làm thêm để giữ nghề, nay theo sự phát triển và hội nhập của tỉnh nhà tôi quyết định nâng cao mẫu mã và chất lượng sản phẩm để phục vụ du lịch của tỉnh nhà".
Những nụ phấn Nhất Chi Mai được đặt e ấp trong chiếc túi lụa voan mang màu trắng tím tao nhã, đã giành được giải cao tại Hội thi đánh giá chất lượng và tôn vinh thương hiệu các sản phẩm lưu niệm ngành tiểu thủ công nghiệp Thừa Thiên Huế 2010. Trải qua biết bao dâu bể, Nhất Chi Mai đã trở thành cái tên quen thuộc đọng lại trong lòng du khách thập phương - một nét riêng rất Huế./.