Sau nhiều lần chỉnh sửa, đến nay dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định rõ chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng và chính sách giao đất, cho thuê đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số thuộc diện hộ nghèo tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn.

Các đại biểu Quốc hội cho rằng việc sửa đổi này sẽ giải quyết được tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, tiến tới nâng cao đời sống của đồng bào và góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số.

Tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội Khóa 15 vừa qua, khi chất vấn Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, các đại biểu Quốc hội chỉ rõ tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số là vấn đề  chưa được giải quyết dứt điểm.Theo thống kê, đến năm 2019, trên 24 nghìn hộ gia đình đồng bào các dân tộc thiểu số có nhu cầu về đất ở và trên 43 nghìn hộ gia đình có nhu cầu về đất sản xuất.

Nghị quyết 18, Hội nghị Trung ương 5 khóa 13 về “tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao”, đã đề ra mục tiêu giải quyết cơ bản tồn tại, vướng mắc liên quan đến đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung. Để Nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống, Ủy viên Bộ Chính trị,Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai lưu ý các Bộ, Ban ngành, đoàn thể chăm lo đời sống, vật chất, tinh thần cho nhân dân, đặc biệt quan tâm đến vấn đề đất ở, đất sản xuất của đồng bào các dân tộc thiểu số: Băng V6 TSCT 24/08 MAI

"Nếu các đồng chí không có chính sách tốt trong đất đai, đồng bào tiếp tục chịu thiệt thòi và không giải quyết được vấn đề đất ở, đất sản xuất cho đồng bào. Lần này, tôi muốn những điều liên quan đến đất ở, đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số trong Luật đất đai (sửa đổi) phải được quan tâm. Đời sống là cốt tử, khi đời sống tốt thì an ninh sẽ đảm bảo, giảm nghèo sẽ bền vững."

Cụ thể hóa Nghị quyết của Trung ương, sau 2 lần thảo luận tại Quốc hội và lấy ý kiến nhân dân, đến nay dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định rõ chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng cho đồng bào dân tộc thiểu số và chính sách giao đất, cho thuê đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số tại vùng kinh tế, xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.

Dự thảo Luật quy định rõ việc giao đất, cho thuê đất lần đầu và tiếp tục giao đất, cho thuê đất cho đồng bào dân tộc thiểu số không còn đất, hoặc thiếu đất nông nghiệp so với hạn mức, sau khi đã được giao đất, cho thuê đất lần đầu. Dự thảo Luật cũng quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động giao đất, cho thuê đất của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết:"Thứ nhất là nghiêm cấm tổ chức, cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao quỹ đất phục vụ cho chính sách đồng bào dân tộc thiểu số không đúng đối tượng. Thứ hai là nghiêm cấm người có đất được giao cho thuê đất lần thứ hai hoặc tiếp tục chuyển nhượng. Thứ ba là nghiêm cấm các đối tượng không phải là người đồng bào dân tộc, không phải là đối tượng nhận chuyển nhượng đối với quỹ đất của đồng bào mà lại nhận chuyển nhượng."

Phù hợp với điều kiện, tập quán, bản sắc văn hóa của đồng bào

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cũng chỉnh sửa quy định về trường hợp thực hiện quyền sử dụng đất có điều kiện. Theo đó, đồng bào dân tộc thiểu số được tặng cho người thuộc hàng thừa kế và để thừa kế; được để lại cho thành viên trong hộ gia đình tiếp tục sử dụng đất sản xuất được giao, cho thuê nhưng không được chuyển nhượng, góp vốn, hoặc tặng cho quyền sử dụng đất.

Dự thảo Luật đất đai cũng sửa đổi theo hướng có chính sách đất đai cho đất ở, đất sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số phù hợp với điều kiện, tập quán, bản sắc văn hóa và điều kiện thực tế của từng vùng. Dự thảo cũng có chính sách tạo điều kiện cho đồng bào dân tộc thiểu số trực tiếp sản xuất nông nghiệp ở nông thôn có đất để sản xuất nông nghiệp.

Đóng góp ý kiến nhằm tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Luật, bà Ma Thị Thúy, đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang, kiến nghị Dự thảo Luật bổ sung thêm đối tượng được bảo đảm đất sinh hoạt là hộ “cận nghèo” ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số:  "Chúng tôi muốn bổ sung thêm một đối tượng là hộ nghèo và hộ cận nghèo. Vì hộ cận nghèo thì rất đông, khó khăn không khác gì nhau. Nội dung thứ hai là xác định các địa bàn đặc biệt khó khăn, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số là hộ nghèo. Chúng tôi cũng mong muốn thiết kế lại quy định để không bỏ lọt hỗ trợ các đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số."

Theo các đại biểu Quốc hội, việc quy định rõ chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng và chính sách giao đất, cho thuê đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số thuộc diện hộ nghèo tại địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn như trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này sẽ giải quyết được bài toán thiếu đất ở, đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số. Khi Luật có hiệu lực thi hành, đây sẽ là tiền đề để đảm bảo cuộc sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số, tiến tới đảm bảo an ninh trật tự và giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số của Việt Nam.