Tại Lễ trao Giải Báo chí quốc gia lần thứ XVIII - năm 2023 diễn ra tối qua (21/06), tại Hà Nội, các nhà báo Đài Tiếng nói Việt Nam (TNVN - VOV) đã được trao 2 giải A và 1 giải C ở thể loại phát thanh. Đây là lần đầu tiên Đài TNVN giành được 2 giải A, giải cao nhất. Giải thưởng là niềm vinh dự, tự hào của các tác giả, nhóm tác giả đúng vào dịp kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2024), đồng thời là động lực để những nhà báo VOV tiếp tục cống hiến, sáng tạo mang tới cho thính giả những tác phẩm báo chí chất lượng cao.

Tác phẩm “Trở về”, tác phẩm đoạt giải A Giải Báo chí quốc gia lần thứ XVIII – 2023, của nhóm tác giả Vũ Duy, Quỳnh Hoa, Thu Hòa, Phạm Huân công tác tại Ban Thời sự (VOV1) – Đài TNVN, kể lại hành trình cựu binh Peter Mathews từ nước Mỹ trở lại Việt Nam để trao trả cuốn sổ tay của liệt sỹ Cao Văn Tuất cho thân nhân vào hồi đầu năm 2023.

Ngay khi nắm được thông tin về nhân vật và câu chuyện của ông, nhà báo Phạm Huân, Trưởng đại diện cơ quan thường trú Đài TNVN tại Mỹ, là phóng viên Việt Nam đầu tiên trực tiếp gặp và phỏng vấn ông Peter Mathews ngay tại Mỹ. Nhà báo Nguyễn Phạm Huân, Trưởng đại diện cơ quan thường trú Đài TNVN tại Mỹ, nhớ lại: “Khi biết chúng tôi là các phóng viên VOV của Việt Nam, ông Peter rất vui vì ông muốn thông tin về cuốn sổ được càng nhiều người biết tới càng tốt. Cuộc nói chuyện của tôi với ông Peter có rất nhiều cảm xúc khi ông chỉ cho tôi cuốn sổ tay mà ông tìm được hồi còn tham chiến ở Việt Nam. Ông Peter đã cất giữ cuốn sổ rất cẩn thận trong suốt hơn 50 năm và lúc nào cũng tâm nguyện phải tự tay trao trả cuốn sổ đó cho chủ nhân của nó, hoặc ít nhất là cho gia đình người chiến sỹ đó. Ông coi đó là sứ mệnh của cuộc đời ông và thực hiện được điều đó sẽ khiến ông thanh thản. Ông Peter chia sẻ với tôi là mỗi lần ông mở cuốn sổ ra, ông lại tự hỏi không biết người đó bây giờ như thế nào, liệu có trở thành nhà thơ hay, nhà văn hay nghệ sỹ hay không, vì những nét vẽ, nét chữ trong cuốn sổ rất đẹp”.

“Trở về” là sự phối hợp nhịp nhàng, sát sao của ê-kíp thực hiện tác phẩm ở cả Mỹ và Việt Nam trong suốt 3 tháng đồng hành cùng nhân vật Peter Mathews trong hành trình thực hiện “sứ mệnh của cuộc đời”.

Tại Việt Nam, các nhà báo VOV1 đã theo chân người cựu binh Mỹ tới thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, chứng kiến buổi trao lại cuốn sổ tay cho gia đình liệt sỹ vào ngày 05/03/2023 và ghi lại những cảm xúc, chia sẻ chân thực của các nhân vật trong cuộc hội ngộ ngày hôm đó.

Nhà báo Nguyễn Thị Thu Hòa, Ban Thời sự (VOV1), chia sẻ: “Trở về” là câu chuyện không mới nhưng khá đặc biệt. Bản thân câu chuyện đã mang tính hàn gắn vết thương chiến tranh rất rõ. Đề tài chiến tranh đã được báo chí khai thác nhiều, tuy nhiên, chúng tôi chọn chủ đề của “Trở về” thật nhẹ nhàng từ câu chuyện của hai người lính từng ở hai bên chiến tuyến. Làm sao để có thể lột tả được hết tâm lý, cảm xúc của các nhân vật là điều mà chúng tôi suy nghĩ rất nhiều. Với phát thanh, tiếng động và hiệu ứng âm thanh là điều rất quan trọng. Chúng tôi đã sử dụng hiệu ứng tiếng vang để đưa người nghe trở về thời điểm trong quá khứ; sử dụng âm nhạc, bài hát để hồi tưởng; tiếng động hiện trường phù hợp với không gian và thời điểm để dẫn dắt người nghe, để người nghe có thể hình dung được câu chuyện bằng âm thanh. Đó là điều rất khó và chúng tôi đã phải lựa chọn rất kỹ, dàn dựng tỉ mỉ để có thể đẩy được thông điệp của chương trình và chạm tới cảm xúc của người nghe”.

Thông qua “Trở về”, nhóm tác giả VOV mong muốn truyền tải thông điệp: “Quá khứ không làm lại được nhưng chúng ta hoàn toàn có thể chung tay xây đắp một tương lai hòa bình – phồn thịnh cho cả hai dân tộc Việt Nam – Hoa Kỳ. Điều mà bất cứ người Mỹ, người Việt Nam nào có thể làm được vào lúc này, đó là “tạo một con đường để phát triển hợp tác, đồng thời xóa đi những đau khổ và tàn tích chiến tranh”.

Ngoài “Trở về”, Đài TNVN cũng đoạt được giải A ở thể loại phát thanh với phóng sự về chương trình hỗ trợ đồng bào nghèo dân tộc thiểu số của các nhà báo Đình Thiệu, Long Phi, Cơ quan thường trú Đài TNVN khu vực miền Trung. Phóng sự gồm loạt 3 bài viết về 1 vấn đề thời sự đang được dư luận quan tâm, với những dẫn chứng cụ thể, lý giải thấu đáo nguyên nhân,  qua đó nói lên tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và cán bộ địa phương trong quá trình triển khai Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Để đi tới tận cùng vấn đề, nhóm tác giả đã dành nhiều thời gian, tâm huyết để triển khai các nội dung đã đề ra. Nhà báo Đình Thiệu, trưởng nhóm tác giả, chia sẻ: “Rất nhiều khó khăn trong quá trình triển khai loạt bài này. Đây là chương trình dành cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng miền núi. Để có đầy đủ tư liệu, chúng tôi phải đi đến tận vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số nghèo. Đồng bào dân tộc thiểu số thường lên rẫy rất sớm, đến chiều tối mới về nhà. Để gặp được bà con, phóng viên phải nhờ cán bộ địa phương hẹn trước để bà con ở nhà, còn nếu không phải ở lại qua đêm trong bản, làng chờ bà con về để gặp. Nhiều bản, làng nằm sâu trong núi, chúng tôi phải lội bộ, băng rừng nhiều giờ đồng hồ mới đến nơi. Ở đó không có sóng điện thoại. Mặc dù đã hẹn trước nhưng khi đến nơi lại không liên lạc được, không gặp được bà con, nên lại chờ”.

Sau khi loạt phóng sự này được đăng phát, nhóm tác giả Đài TNVN đã nhận được nhiều phản hồi của các địa phương có nêu trong bài viết. Hầu hết các ý kiến đều cho rằng bài viết đã nói đúng, trúng và chỉ rõ những bất cập, yếu kém, qua đó, nói lên tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và cán bộ địa phương trong quá trình triển khai các chính sách.

Ngoài 2 giải A, Đài TNVN còn đoạt 1 giải C với tác phẩm “Chấn chỉnh tình trạng đùng đẩy, sợ sai: Ai không làm hãy đứng sang 1 bên” của nhà báo Thanh Hà, Cơ quan thường trú Đài TNVN khu vực miền Trung. Với 3 giải thưởng cao tại Giải Báo chí quốc gia lần thứ XVIII – năm 2023, Đài TNVN tiếp tục khẳng định thương hiệu vị thế của 1 cơ quan báo chí lớn, có uy tín. Đội ngũ những người làm báo Đài TNVN với chuyên môn giỏi, ngòi bút sắc vẫn luôn không ngừng nỗ lực mang tới cho công chúng những bài viết chất lượng, phản ánh chính xác, chân thực về tình hình đất nước, đời sống người dân và những câu chuyện cuộc sống đầy ý nghĩa.