Trong bối cảnh hiện nay, khi internet lấn át cả truyền hình, còn mạng xã hội khiến “nhà nhà làm báo, người người làm báo”, liệu có phiêu lưu, thậm chí là dư thừa không khi cho ra đời một kênh phát thanh – phương tiện tưởng như đang bị mất dần vị thế? Ấy là còn chưa kể đó là một kênh phát thanh đối ngoại chuyên biệt bằng ngoại ngữ. Đó là trăn trở trước quyết định cho ra đời Kênh phát thanh tiếng Hàn Quốc (VOVKorean) trên sóng FM 105.5Mhz của Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV). Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh điều ngược lại.
Ngày 15 tháng 3 năm 2018, trang web tiếng Hàn chính thức ra mắt độc giả với tư cách là một bộ phận quan trọng trên website vovworld.vn của Ban Đối ngoại Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV5). Tuy mới, “cô em út” này của VOV5 lại thu hút sự chú ý không chỉ của người Việt Nam và Hàn Quốc mà còn của nhiều người nước ngoài biết tiếng Hàn như Nhật Bản, Trung Quốc, Nga… giúp VOV5 khẳng định vị thế là kênh thông tin có nhiều tiếng nước ngoài nhất của Việt Nam hiện nay.
 Nhóm tiếng Hàn của VOV và các cộng tác viên Việt Nam, Hàn Quốc |
Và, đúng vào dịp kỷ niệm 73 năm ngày thành lập Đài Tiếng nói Việt Nam (7/9/1945 – 7/9/2018), VOV5 đã chính thức phát sóng chương trình phát thanh tiếng Hàn Quốc (VOV Korean). Đây là chương trình phát thanh tiếng Hàn Quốc duy nhất được phát sóng tại Việt Nam cho đến thời điểm này. Tuy nhiên, để đi đến ngày 7 tháng 9 lịch sử đó, VOV Korean đã phải vượt qua một chặng đường đầy vất vả.
Từ điều tưởng như không thể…
Khó khăn lớn nhất là vấn đề nhân lực. Hiện nay, nhu cầu về nguồn nhân lực biết tiếng Hàn của các doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam tăng cao dẫn tới “cung không đủ cầu”. Các trường Đại học đào tạo ngôn ngữ Hàn Quốc cũng đang trong tình trạng quá tải. Theo đó, việc tuyển đủ nhân sự trở thành vấn đề nan giải. Thêm nữa, lĩnh vực báo chí, đặc biệt là phát thanh đối ngoại lại có những yêu cầu khắt khe mà không phải sinh viên mới tốt nghiệp nào cũng có thể đáp ứng ngay được. Sự chênh lệch trong thu nhập giữa những người làm việc cho các công ty nước ngoài và những người làm ở cơ quan nhà nước bao gồm cả VOV cũng là yếu tố khiến các ứng viên phải cân nhắc trước khi nộp đơn dự tuyển.
 Chuẩn bị trước khi vào phòng thu |
Thời gian đầu chỉ vẻn vẹn có 3 nhân viên cơ hữu, trong đó có một cộng tác viên và người trực tiếp phụ trách không hề biết tiếng Hàn. Ba biên tập viên còn rất trẻ, có em sinh năm 1995, kinh nghiệm còn mỏng, trình độ ngôn ngữ còn cần bổ sung nhiều, cách thể hiện trên sóng còn chưa chuyên nghiệp. Từ lúc mới làm trang web cho đến khi lên sóng phát thanh có nhiều chuyện mà nếu kể lại thì không khác gì …tiếu lâm. Từ trình độ còn non của nhân viên dẫn tới sự quá tải của cộng tác viên hiệu đính. Hiệu đính viên người Hàn Quốc của VOVKorean vốn là người có kinh nghiệm giảng dạy lại biết cả tiếng Việt và tiếng Anh, nhưng nhiều khi cũng tỏ ra mệt mỏi với lượng công việc lớn hơn dự tính.
Một vấn đề khác tưởng như nhỏ nhưng cũng gây nhiều khó khăn đó là vấn đề bản quyền tác giả. VOV Korean sử dụng một lượng lớn ảnh cho trang web và một thời lượng lớn âm nhạc cho chương trình phát thanh hàng ngày. Nếu không sử dụng nhạc Hàn Quốc, sẽ làm giảm sự hấp dẫn và tính đối tượng của chương trình. Còn nếu sử dụng thì phải trả một khoản tiền lớn, gấp rất nhiều lần quy định cho phép và vượt khỏi khả năng chi trả. Ngược lại, sẽ phải đối mặt với nguy cơ kiện tụng mà người khởi kiện hoàn toàn có khả năng là một nghệ sỹ nổi tiếng nào đó của Hàn Quốc. Đây là một vòng luẩn quẩn mà nếu không thoát ra được sẽ trở thành một vấn đề đầy bất trắc…. Thời gian đầu, ai ai cũng nghĩ rằng với xuất phát điểm như vậy, việc lên sóng tiếng Hàn của VOV là mục tiêu xa vời. Ấy vậy mà…
…thành điều có thể…
… trên nền tảng đó, với vẻn vẹn chưa đầy 3 tháng chuẩn bị, VOV Korean đã chững chạc lên sóng. Đáng chú ý là VOVKorean không hề phát thử nghiệm. Từ chương trình đầu tiên đã được coi là chính thức, mỗi chương trình đều được làm đầy trân trọng. Nội dung hiện tại gồm các thông tin thời sự, kinh tế, văn hóa – xã hội, du lịch, các chương trình ca nhạc, giải trí, dạy tiếng Việt cho người Hàn, dạy tiếng Hàn cho người Việt, thông tin tiện ích… với khung chương trình (format) khác hẳn với những gì VOV5 đang thực hiện.
Sự ra đời của VOVKorean thể hiện một quyết tâm lớn, sự đầu tư lớn chưa từng có của Lãnh đạo Đài TNVN, Lãnh đạo VOV5 và các đơn vị có liên quan cùng sự nỗ lực vượt ngoài tưởng tượng của ê-kíp tiếng Hàn. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ của các cộng tác viên người Việt Nam và Hàn Quốc. Và, trong bối cảnh hiện nay, sự ra đời VOVKorean là một tất yếu mang tính sứ mệnh.
Như chúng ta đã biết, quan hệ Việt – Hàn đang phát triển mạnh hơn bao giờ hết kể cả từ chính trị, kinh tế, đến văn hóa, đặc biệt trong gần 10 năm qua kể từ khi thiết lập quan hệ Đối tác Hợp tác chiến lược, đã có những bước tiến được coi là “thần kỳ”. Hàn Quốc trở thành một trong những nhà đầu tư và bạn hàng lớn nhất, quan trọng nhất của Việt Nam. Mối quan hệ trong lĩnh vực văn hóa, giao lưu nhân dân cũng ngày càng được mở rộng. Làn sóng văn hóa Hàn Quốc (Hallyu) đã ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống đời thường của người dân Việt Nam. Bên cạnh đó, tại Hàn Quốc, các món ăn Việt cũng trở nên gần gũi hơn và được người dân Hàn vô cùng ưa thích. Nhu cầu học tiếng Hàn của người Việt và nhu cầu học tiếng Việt của người Hàn cũng tăng nhanh. Hiện tại, có khoảng gần 200.000 người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Hàn Quốc. Ngược lại, khoảng 170.000 người Hàn Quốc đang sống tại Việt Nam.
Trong bối cảnh đó, sự ra đời của VOV Korean càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết và được kỳ vọng sẽ là kênh thông tin hữu ích cho cộng đồng tiếng Hàn và người Hàn không chỉ ở Việt Nam mà còn tại cả Hàn Quốc và nhiều nước khác trên thế giới.
Sự ra đời của VOVKorean cho thấy nhiều điều. Nó thể hiện sự coi trọng mối quan hệ Việt-Hàn của VOV nói riêng và của Việt Nam nói chung, cho thấy sự phát triển và tầm quan trọng của mối quan hệ Việt-Hàn trên nhiều phương diện. Nó còn chỉ ra tầm nhìn của VOV đối với sứ mệnh, chiến lược phát triển của mình trong một thế giới mới với nhiều cuộc cách mạng mới, quan hệ quốc tế và cách thức quan hệ quốc tế mới. Nó giúp tạo ra một cách nhìn mới về truyền thông đối ngoại, như một luồng gió mới thổi vào một lĩnh vực đầy truyền thống và được coi là cơ sở cho việc đổi mới VOV5 trong tương lai gần. Nó cũng là minh chứng cho sự phát triển của VOV5 nói riêng và VOV nói chung.
…và hiệu ứng tức thời
Tuy ra đời sau, nhưng Chương trình phát thanh tiếng Hàn Quốc thu hút được sự chú ý đặc biệt của thính giả, độc giả Hàn Quốc, Việt Nam và người nước ngoài biết tiếng Hàn. Nhiều thính giả, độc giả, giới chức, đồng nghiệp từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, Việt Nam, Ấn Độ… gửi thư tay, email, voice mail, gọi điện đến Chương trình chúc mừng bày tỏ sự ủng hộ và mong muốn VOV Korean đảm nhiệm vai trò là cầu nối Việt Hàn, làm sâu sắc thêm sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai dân tộc.
Thính giả Kwon Seung Hwa từ Hàn Quốc viết thư: “Rất cảm ơn những giọng nói đẹp từ VOV korean, để có thể truyền tải những thông điệp này với văn ngữ Hàn Quốc. Tôi thật lòng cảm thấy rất bất ngờ, tôi sẽ luôn tiếp tục dõi theo các chương trình của các Bạn”. Còn thính giả Nhật Bản Yoshimori Saeki gửi thiếp chúc mừng và bày tỏ: “ Tôi xin được gửi lời chúc mừng đến VOVKorean đã có chương trình phát sóng. Liệu qua chương trình tôi có thể học thêm về tiếng Hàn được không? Không biết tôi nên bắt đầu học từ đâu nhỉ? Tôi cảm thấy lần đầu tiên có chương trình radio Tiếng Hàn ở Việt Nam thật là đáng quý biết bao…”.
Một thính giả Hàn Quốc khác gửi mail cho biết sẽ sang thăm Việt Nam và mang theo đài để trực tiếp nghe VOVKorean. Ông chia sẻ: “…Được nghe chương trình trên sóng radio ở Việt Nam, mới nghĩ đến thôi tôi đã cảm thấy rất hào hứng rồi…”. Một thính giả Ấn Độ khẳng định sẽ nghe cả chương trình tiếng Hàn và tiếng Anh của VOV. Đặc biệt, nam ca sỹ nổi tiếng Hàn Quốc Jin Jung Hoon khi biết về VOVKorean còn gửi video clip chúc mừng, cho phép phát sóng bài hát của mình và bày tỏ vinh dự khi góp mặt trên sóng của VOV.
Ba tháng là một quãng thời gian ngắn ngủi nhưng đã đủ để VOV Korean tự khẳng định mình. VOV Korean là đầu tiên chứ không phải cuối cùng. Tin rằng, tới đây sẽ có thêm nhiều kênh truyền thông bằng tiếng Hàn sẽ ra đời tại Việt Nam. Nhưng VOV Korean đã để lại một dấu ấn sâu đậm, đầy bản sắc trong truyền thông đối ngoại – lĩnh vực được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm.