ລາງວັນ ບຸນຊວນຟ້າຍ - ເພື່ອຄວາມຮັກຮ່າໂນ້ຍປີ 2014 ເຊີດຊູນັກຄົ້ນຄ້ວາ ວູ້ຕວນຊ້ານ. ປີນີ້ເຖິງວ່າມີອາຍຸເຕັມ 100 ປີ, ສຸຂະພາບໄດ້ອ່ອນເພຍ ແລະ ການໄປມາປະສົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກກໍຕາມ, ແຕ່ນັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ ວູ້ຕວນຊ້ານ ຊຶ່ງແມ່ນຜູ້ໄດ້ກຳເນີດ ແລະ ເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ຮ່າໂນ້ຍ, ຍັງຄົງບໍ່ຢາກພັກຜ່ອນ, ທ່ານຍັງເມົາມົວກັບວຽກງານຂອງຕົນ. ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງທີ່ທ່ານພວມເຮັດ ແມ່ນສະແດງໃຫ້ເຫັນນ້ຳໃຈຄວາມຮັກແພງຂອງຕົນທີ່ສະຫງວນໃຫ້ເຂດດິນນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍທີ່ສັກສິດ ແລະ ອະລິຍະທຳ.
ນັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ ວູ້ຕວນຊ້ານ ຮັບຫຼຽນກາທີ່ລະນຶກລາງວັນ ບຸນຊວນຟ້າຍ - ເພື່ອຄວາມຮັກຮ່າໂນ້ຍປີ 2014
|
ໃນມື້ໜຶ່ງຂອງເດືອນ 10 ຍາມລະດູໃບໄມ້ຫຼົ່ນ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ມີໂອກາດແວ່ຢາມ ນັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ ວູ້ຕວນຊ້ານ ຢູ່ເຮືອນເລກທີ 44 ຄຸ້ມ 116 ຖະໜົນ ດ້າຍຕື ເມືອງຮ່ວາງມາຍ, ຮ່າໂນ້ຍ. ຜ່ານໄລຍະເວລາທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍການຫັນປ່ຽນເປັນເວລາ 100 ປີ, ແຕ່ ນັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ ວູ້ຕວນຊ້ານ ຍັງຄົງຜູກພັນກັບດິນດອນຕອນຫຍ້າຂອງປູຍ່າຕາຍາຍປະໄວ້ໃຫ້. ໃນເຮືອນຫ້ອງນ້ອຍຖືກຈັດວາງຢ່າງງາມຕາດ້ວຍປຶ້ມອ່ານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ ພວມເມົາມົວອ່ານ, ຄົ້ນຄ້ວາ, ຊອກຫາຂໍ້ມູນຢູ່ໂຕະຕັ້ງຕິດກັບປອງຢ້ຽມໄຂອອກສູ່ສວນດອກໄມ້ທີ່ມີກິນຫອມຫວນກຸ້ມໄປທົ່ວ. ອາກາດຍາມລະດູໃບໄມ້ຫຼົ່ນຄືດັ່ງໄດ້ຫຼື້ມຄືນຊ່ວງເວລາທີ່ບັນດານັກປັນຍາຊົນຮ່າໂນ້ຍຢືນຢູ່ຕໍ່ໜ້າການເລືອກເຟັ້ນທີ່ມີລັກສະນະຕັດສິນຊີ້ຂາດໃນເວລາ 60 ປີຄືນຫຼັງ. ທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ ເລົ່າຄືນສູ່ຟັງວ່າ :
“ ປີ 1954, ຮ່າໂນ້ຍໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍ. ນີ້ແມ່ນຈຸດເວລາທີ່ສຳຄັນຍິ່ງ. ຕ້ອງອອກໄປຫຼືດຳລົງຊີວິດຢູ່ນີ້, ແຕ່ ບັນດານັກປັນຍາຊົນໄດ້ຕັດສິນຈະຜູກພັນກັບປະເທດຊາດ, ກັບລະບອບໃໝ່ແຫ່ງສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕ. ຄາວນັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຕັດສິນຍ້າຍຈາກຂະແໜງຍຸຕິທຳມາເຮັດວຽກງານວັດທະນະທຳດ້ວຍໜ້າທີ່ຊອກຮູ້, ຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍ. ປະຈຸບັນ, ເມື່ອຫວນຄືນເຖິງເລື່ອງດັ່ງກ່າວ, ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນວ່າ ການຕັດສິນນັ້ນ ແມ່ນຖືກຕ້ອງແທ້”
ໂດຍມີຄວາມຮູ້ດີທາງດ້ານພາສາຫວຽດເດີມ, ນັບທັງພາສາຝະລັ່ງ, ອັງກິດ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ ວູ້ຕວນຊ້ານໄດ້ຮັບການຕີລາຄາວ່າ ແມ່ນຜູ້ເປີດທາງໃຫ້ຫຼາຍກິດຈະກຳຄົ້ນຄ້ວາ, ຮຽບຮຽງກ່ຽວກັບທັງລອງ-ຮ່າໂນ້ຍ. ສຳລັບທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານແລ້ວ, ເພິ່ນແມ່ນຜູ້ມີລະດັບຄວາມຮູ້, ມີວິໄສທັດມອງກ້ວາງເຫັນໄກຂອງນັກປັນຍາຊົນພ້ອມດ້ວຍຄວາມກະຕືລືລົ້ນ, ເມົາມົວກັບວິທະຍາສາດ ແລະ ມໍລະດົກຂອງປູຍ່າຕາຍາຍ. ເມື່ອຍ້າຍມາເຮັດວຽກງານວັດທະນະທຳ, ທ່ານຕັດສິນປະລະວຽກງານເປັນທະນາຍຄວາມເພື່ອກາຍເປັນລັດຖະກອນເຮັດວຽກໃນຂົງເຂດທີ່ໃໝ່ອຽມຄື: ອະນຸລັກຮັກສາຫໍພິພິທະພັນຢູ່ພະແນກວັດທະນະທຳ-ຖະແຫຼງຂ່າວຮ່າໂນ້ຍໃນຄາວນັ້ນ. ສິ່ງທີ່ໂຊກດີສຳລັບທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ, ນັ້ນແມ່ນວຽກງານໃໝ່ທີ່ໄດ້ຮັບການມອບໝາຍແມ່ນການເສືມຂະຫຍາຍດ້ານພາສາຫວຽດເດີມ ຊຶ່ງທ່ານເອງມີຄວາມເມົາມົວ ແລະ ຮຽນເອງເປັນເວລາຫຼາຍປີ. ທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ ເປີດເຜີຍວ່າ : : “ ເມື່ອເຂົ້າຮຽນຂັ້ນມະຫາວິທະຍາໄລ, ຂ້າພະເຈົ້າຮຽນເພີ່ມພາສາຫວຽດເດີມ. ຄາວນັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າຮຽນດ້ວຍຕົນເອງເພາະເຮົາຊົມຊອບວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ. ເວລາຮັບເອົາການຄຸ້ມຄອງນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ, ຂ້າພະເຈົ້າເຮັດວຽກງານວັດທະນະທຳ, ຂະພະເຈົ້າເຮັດວຽກຢູ່ຂະແໜງຫໍພິພິທະພັນຂອງພະແນກວັດທະນະທຳ. ຄາວນັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ມີຄວາມຮູ້ດ້ານພາສາຫວຽດເດີມຫຼາຍພໍສົມຄວນ, ພ້ອມກັບຄວາມຮັກດ້ານວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ, ດັ່ງນັ້ນໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດຂອງຕົນ ”.
ດ້ວຍຄວາມເມົາມົວກັບວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ ແລະ ພາສາຫວຽດເດີມ, ທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານຖືກບັນດາເພືອ່ນຮ່ວມອາຊີບເລົ່າຄືນສູ່ຟັງວ່າ : ແຕ່ລະມື້, ອ້າຍຊ້ານຖືຖົງພາຍ, ຖີບລົດໄປຍັງບັນດາກິດຈະກຳເກົ່າແກ່ຂອງທັງລອງ, ຈົດກາຍ, ຄົ້ນຄ້ວາ. ສ່ວນເວົ້າຕາມແບບຂອງທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ, ນັ້ນພຽງແຕ່ແມ່ນການເດີນທາງຊອກຄົ້ນຫາຮ່າໂນ້ຍ. ບໍ່ວ່າຜູ້ໃດທີ່ສົນໃຈເຖິງວັດທະນະທຳປະຫວັດສາດຂອງຮ່າໂນ້ຍ ກໍລ້ວນແຕ່ຮູ້ຈັກເຖິງປຶ້ມອ່ານ “ຮ່າໂນ້ຍເມື່ອກ່ອນ ແລະ ປະຈຸບັນ”. ເມື່ອໄດ້ອ່ານປຶ້ມດັ່ງກ່າວ, ຜູ້ຄົນທັງຫຼາຍຕ່າງກໍຮູ້ວ່າ ບົດຂຽນແຕ່ລະບົດຂອງທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ ກໍແມ່ນການຊອກຮູ້, ຄົ້ນຫາກ່ຽວກັບ ຮ່າໂນ້ຍເມື່ອກ່ອນ. ທ່ານໄດ້ສະຫງວນເວລາສ່ວນຫຼາຍເພື່ອຄົ້ນຄ້ວາກ່ຽວກັບເລື່ອງຍ້າຍເມືອງຫຼວງ ມາຕັ້ງຢູ່ທັງລອງຂອງເຈົ້າຊີວິດຫຼີທ້າຍໂຕ, ກ່ຽວກັບພະລາດຊະວັງທັງລອງຮ່າໂນ້ຍ ພ້ອມກັບປູຊະນີຍະສະຖານອື່ນໆອີກຫຼາຍແຫ່ງ. ທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ ເວົ້າວ່າ :
“ ວິວັດການຕັ້ງເມືອງຫຼວງສະໄໝ ໂກລວາ, ທັງລອງ, ຕ້ານສັດຕູຜູ້ຮຸກຮານ ກໍລ້ວນແຕ່ຢູ່ແຫ່ງນີ້. ຈາກສາງວັດທະນະທຳ, ບັນດາເລື່ອງລາວພື້ນເມືອງເລົ່າຂານປາກຕໍ່ປາກ, ງານບຸນປະເພນີ, ມູນເຊື້ອຕໍ່ສູ້ ຕ້ານສັດຕູຜູ້ຮຸກຮານ, ມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳ… ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຮ່າໂນ້ຍໄດ້ກາຍເປັນພິເສດ ແລະ ຍາກທີ່ຫາໄດ້ຢູ່ແຫ່ງອື່ນ”
ຕາມນັກກະວີ ບັງຫວຽດ ປະທານສະພາກວດສອບລາງວັນບຸຍຊວນຟ້າຍແລ້ວ, ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງທີ່ ນັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ ວູ້ຕວນຊ້ານ ສະຫງວນໃຫ້ແກ່ຮ່າໂນ້ຍນັ້ນ, ກໍສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມກະຕືລືລົ້ນ, ສຸມຈິດສຸມໃຈກັບ ນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ . ນັກກະວີ ບັງຫວຽດ:
“ ດ້ວຍອາຍຸ 100 ປີຂອງຕົນ, ທ່ານໄດ້ມີເວລາພຽງພໍເພື່ອສາມາດຄົ້ນຫາສິ່ງທີ່ດີທີ່ງາມຂອງ ຮ່າໂນ້ຍ. ແລະ ໃນປຶ້ມອ່ານທີ່ທ່ານຮຽບຮຽງນັ້ນ, ທ່ານໄດ້ຖ່າຍທອດຄວາມຄິດທັງໝົດຂອງຕົນສຳລັບຮ່າໂນ້ຍ. ຍ້ອນເຫດນີ້ເອງ, ລາງວັນໃຫຍ່ - ເພື່ອຄວາມຮັກຮ່າໂນ້ຍ ທີ່ມອບໃຫ້ທ່ານແມ່ນຖືກຕ້ອງ”
ບັນດານັກຄົ້ນຄ້ວາຮ່າໂນ້ຍວິທະຍາ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາດ້ານ ພາສາຫວຽດເດີມຄື ທ່ານ ວູ້ຕວນຊ້ານ ແມ່ນຍັງບໍ່ຫຼາຍ. ແຕ່ລະມື້, ນັກຄົ້ນຄ້ວາກ່ຽວກັບເຂດດິນພັນປີແຫ່ງອະລິຍະທຳຄົນນີ້ ຍັງຄົງສືບຕໍ່ວຽກງານຊອກຮູ້ກ່ຽວກັບ ນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ ຊຶ່ງແມ່ນແຫ່ງທີ່ທ່ານໄດ້ຜູກພັນຕະຫຼອດຊີວິດ .