ຢູ່ຫວຽດນາມ, ຫໍພິພິທະພັນຢູ່ພາຍໃນນະຄອນແມ່ນມີຫຼາຍແຫ່ງ, ແຕ່ຫໍພິພິທະພັນຢູ່ເຂດບ້ານນາແມ່ນມີບໍ່ເທົ່າໃດ. ຢູ່ທີ່ເຂດບ້ານນາທີ່ສະຫງົບງຽບ, ພັດມີຫໍພິພິທະພັນເກັບຮັກສາ ແລະ ສ່ອງແສງກ່ຽວກັບການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວກະສີກອນຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເໜືອ. ນັ້ນແມ່ນ ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາຢູ່ເມືອງຢາວຖີ, ແຂວງນາມດິ້ງ. ນີ້ແມ່ນ ຫໍພິພິທະພັນເອກະຊົນທີ່ວາງສະແດງຕາມຫົວເລື່ອງໂດຍອະດີດນັກຮົບ ພົນຈັດຕະວາ ຮ່ວາງກຽນ ກໍ່ສ້າງຢູ່ບ້ານເກີດຂອງລາວເອງ.
ຫໍພິພິທະພັນໄດ້ຕ້ອນຮັບແຂກມາທ່ຽວຊົມຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ |
ຈາກນະຄອນນາມດີ້ງ, ຜ່ານໄລຍະທາງປະມານ 40 ກມ ໄປຮອດຕາແສງຢາທີ້ງ, ເມືອງຢາວຖີ, ແຂວງນາມດີ້ງ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະມີໜ້າຢູ່ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ. ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາຖືກຕັ້ງຢູ່ທ່າມກາງເຂດບ້ານນາທີ່ອຸດົມຮັ່ງມີ, ຖືກອ້ອມຮອບໄປດ້ວຍທົ່ງນາທີ່ສຸກເຫຼືອງອາຮາມ. ນີ້ແມ່ນແຫ່ງເກັບຮັກສາ ແລະ ວສາດພາບເຖິງການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວກະສີກອນຢູ່ແຫ່ງນີ້ເວົ້າສະເພາະ ແລະ ເຂດທົ່ວພຽງພາກເໜືອເວົ້າລວມ.
ພໍແຕ່ມາຮອດປະຕູໂຂງ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວກໍເລີຍຮູ້ສຶກໄດ້ເຖິງສະພາບແວດການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນຢູ່ເຂດບ້ານນາດ້ວຍສະລ້ຽງປາ, ພ້ອມກັບເຄື່ອງອຸປະກອນຫາປາຂອງຊາວກະສີກອນເມື່ອກ່ອນນີ້, ແລ້ວກໍຮອດແຖວຕົ້ນຖະບາຂຽວອຸ່ມທູ່ມຢູ່ລຽບຕາມ 2 ຟາກທາງເຂົ້າບ້ານ. ຢູ່ອ້ອມແອ້ມສວນແມ່ນແຖວຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ຊຶ່ງປະຊາຊົນເຂດພາກໃຕ້ເຄີຍປູກ, ທັງເປັນການສ້າງຮົ່ມເຢັນ, ທັງໃຫ້ໝາກໄມ້ເພື່ອບຳລຸງສຸຂະພາບ. ຢູ່ທທາງນອກຂອງຫໍພິພິທະພັນ ແມ່ນໃຫ້ຕັ້ງເຮືອນຫຼັງຕ່າງໆຂອງຊົນຊັ້ນຕ່າງໆຄື : ເຈົ້າທີ່ດິນ, ຊາວນາ, ຜູ້ທຸກຍາກ…ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະມີໂອກາດຢູ່ເຮືອນຫຼັງຕ່າງໆຊຶ່ງເຈົ້າທີ່ດິນ, ຊາວນາຫຼາຍລຸ່ນຄົນໄດ້ຢູ່. ນາງ ເຈີນທີເຮວ, ຜູ້ນຳທ່ຽວສັງກັດຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ຢູ່ແຕ່ລະເຂດແຄ້ວນ, ກໍລ້ວນແຕ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນ. ນີ້ແມ່ນເຮືອນຫຼັງຕ່າງທີ່ມີຈຸດພິເສດສະເພາະຂອງເຂດຢາວຖີ. ເບິ່ງຄືວ່າ ມັນກໍແຕກຕ່າງເລກນ້ອຍເມື່ອທຽບໃສ່ເຮືອນຢູ່ເຂດພາກເໜືອຫຼັງອື່ນ. ຢູ່ເຂດນີ້ແມ່ນເຂດທີ່ຫາກໍບຸກເບີກພື້ນທີ່ເພື່ອສ້າງບ້ານແປງເມືອງເປັນເວລາ 200 ປີ, ດັ່ງນັ້ນຊົນຊັ້ນ ເຈົ້າທີ່ດິນຢູ່ແຫ່ງນີ້ ແມ່ນທໍໍ່ກັບຢູ່ແຂວງອື່ນໆ”
ຈຸດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຂອງຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາແມ່ນເຮືອນ 4 ຊັ້ນຕັ້ງຢູ່ເຄິ່ງກາງ, ແມ່ນບ່ອນວາງສະແດງບັນດາວັດຖຸພັນຂອງເຂດບ້ານນາ. ເຮືອນ 4 ຊັ້ນຫຼັງນີ້ ແມ່ນສັນຍາລັກຂອງເຮືອນແບບທັນສະໄໝ ຊຶ່ງໄດ້ ແລະ ພວມຂະຫຍາຍກໍ່ສ້າງຢູ່ເຂດຊົນນະບົດຫວຽດນາມໃນປະຈຸບັນ. ນາງ ເຈີນທີເຮວ, ຜູ້ນຳທ່ຽວສັງກັດຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ ໄດ້ແນະນຳວ່າ ຊັ້ນ1 ຂອງ ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາແມ່ນແນະນຳກ່ຽວກັບເຈົ້າຂອງ, ຜູ້ສ້າງຕັ້ງ ຫໍພິພິທະພັນ. ສ່ວນຊັ້ນ 3 , ແມ່ນສາງເກັບມ້ຽນວັດຖຸພັນເຊັ່ນ ເຄື່ອງເຮັດດ້ວຍທອງ, ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ ເຄືອບ, ເຄື່ອງຈັກສານ… ສຳລັບຊັ້ນ 2 , ນາງ ເຈີນທີເຮວ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ ຢູ່ຊັ້ນ 2 ແມ່ນຊັ້ນວາງສະແດງຫຼັກຂອງຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ. ຫົວເລື່ອງຕົ້ນຕໍ່ຢູ່ຊັ້ນນີ້ ແມ່ນຕົ້ນເຂົ້າກັບເຂດທົ່ງພຽງພາກເໜືອ. ບັນດາວັດຖຸພັນຢູ່ນີ້ ຕົ້ນຕໍແມ່ນເຄຶ່ອງອຸປະກອນຮັບໃຊ້ການກະສີກຳ ຊຶ່ງໄດ້ຜ່ານການຮັບໃຊ້ການຜະລິດ ແລະ ໄດ້ຕິດພັນກັບຊີວິດຂອງຄົນລຸ່ນກ່ອນ. ແລະ ສິິ່ງພົ້ນເດັ່ນທີ່ສຸດໃນການດຳລົງຊີວິດແມ່ນຖືກສະແດງອອກຜ່ານເຮືອນຄົວ ”
ຈາກໂມ້, ຄົກຕ່ຳເຂົ້າ, ຄັນໄຖ, ຖ້ວຍ, ຈານ…ໃນຊີວິດປະຈຳວັນ ແລະ ການຜະລິດຂອງປະຊາຊົນຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງ ກໍລ້ວນແຕ່ຖືກວາດພາບຢ່າງມີຊີວິດຊີວາ ແລະ ດູດດື່ມ. ບັນດານັກທ່ອງທ່ຽວ ຜູ້ທີ່ເຄີຍດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດຊົນນະບົດໄລຍະກ່ອນນີ້ ເມື່ອມີໂອກາດມາຢ້ຽມຊົມ ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ, ກໍລ້ວນແຕ່ຮູ້ສຶກໄດ້ກັບຄືນສູ່ໄລຍະທີ່ທຸກຍາກລຳບາກ. ສ່ວນແຂກທ່ອງທ່ຽວທີ່ເປັນໄວໜຸ່ມ ແມ່ນຈະມີໂອກາດໄດ້ເຂົ້າໃຈແຈ້ງກວ່າກ່ຽວກັບການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວກະສີກອນໃນເຂດບ້ານນາທີ່ສະຫງົບງຽບ. ສຳລັບເດັກນ້ອຍ, ເມື່ອໄປທັດສະນະສຶກສາຢູ່ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ, ພວກນ້ອງກໍໄດ້ລົງຈິງ, ເຮັດເຂົ້າໜົມ, ປູກຜັກ, ຈັບຫາປາ, ຕ່ຳເຂົ້າພ້ອມກັບຊາວກະສີກອນ. ລຸງ ຫງວຽນວັນເທີ, ຢູ່ຕາແສງ ຢາທີ້ງ ເວົ້າວ່າ :
“ ເວົ້າລວມແລ້ວ, ເມື່ອມີຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາ, ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ສຶກວ່າ ຄົນລຸ່ນຫຼັງນີ້ ຈະໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ຂຶ້ນ, ໄດ້ຮູ້ເຖິງໂມ້, ຄົກຕ່ຳເຂົ້າທີ່ຄົນລຸ່ນກ່ອນໆໄດ້ນຳໃຊ້. ພວກນັກຮຽນຊັ້ນມັດທະຍົມເຄີຍມາທັດສະນະສຶກສາຢູ່ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາແຫ່ງນີ້ ”
ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາແມ່ນກິດຈະກຳວັດທະນະທຳຊຶ່ງໄດ້ວາດພາບເຖິງຈິດວິນຍານ, ການດຳລົງຊີວິດ ແລະ ຈິດໃຈອອກແຮງງານຢ່າງດຸໝັ້ນຂະຫຍັນພຽນ, ການຕໍ່ສູ້ກັບໄພທຳມະຊາດຂອງຊາວຫວຽດນາມຫຼາຍລຸ່ນຄົນໃນອະດີດຕະການ. ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາໄດ້ຮັບຖືວ່າ ແມ່ນເສັ້ນເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງເຂດບ້ານນາເມື່ອກ່ອນນີ້ກັບການດຳລົງຊີວິດໃນປະຈຸບັນ. ໃນທ່າມກາງເຂດບ້ານນາທີ່ສະຫງົບງຽບນັ້ນ, ຫໍພິພິທະພັນບ້ານນາໄດ້ປະກອບສ່ວນຢືນຢັນກຳລັງແຮງ ແລະ ມູນເຊື້ອຂອງຊາດຫວຽດນາມ.