(vovworld)- ໂດຍໄດ້ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດດິນແດນ ໄຕງວຽນທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ ແລະ ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳຂອງທ້ອງຖິ່ນ, ຊົນເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ (Brâu) ໄດ້ສ້າງໃຫ້ແກ່ຕົນເອງສີສັນວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ໃນນັ້ນ ພົ້ນເດັ່ນແມ່ນງານບຸນພື້ນເມືອງຕ່າງໆ.
ລາຍການລັ່ນຄ້ອງເປີດສາກໃຫ້ງານບຸນ
ພາບ:thanhnien.com.vn
|
ຕາມການເຫລື້ອມໃສ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ໂລກແມ່ນບໍ່ມີຮູບຮ່າງ, ທຸກປະກົດການ, ວັດຖຸສິ່ງຂອງລ້ວນແຕ່ມີເທວະດາຢູ່ພາຍໃນ. ເພື່ອຍືນຍົງຄົງຕົວແລະ ພັດທະນາ, ມະນຸດຄວນມີການພົວພັນແລກປ່ຽນຮ່ວມກັບວົງຄະນາຍາດ, ພ້ອມກັນມຸ້ງໄປເຖິງກຳລັງແຮງຢ່າງມະຫາສານ.ຜ່ານຮູບພາບຂອງບັນດາເທວະນາຟ້າແຖນ, ເພາະວ່າ ບັນດາງານບຸນຂອງຊົນເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ເຕັມໄປດ້ວຍປັດໄຈດ້ານຈິດວິນຍານ. ດ້ານອື່ນ, ເລີ່ມມາຈາກຮີດຄອງປະເພນີການຜະລິດກະສິກຳ, ຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ຕາມລະດູການ, ການດຳລົງຊີວິດການຜະລິດກະສິກຳສ່ວນຫລາຍແມ່ນອີງໃສ່ທຳມະຊາດ, ສະນັ້ນ ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ຖືການບູຊາເທວະດາກະສິກຳເປັນສຳຄັນເພື່ອພາວະນາໃຫ້ລະດູການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີ, ພາວະນານຳຄວາມໂຊກດີມາສູ່ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ.ເພາະສະນັ້ນ ໃນປີຫນຶ່ງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ຈັດຫລາຍງານບຸນ. ທ່ານ ດັ້ງຮືງ, ພະນັກງານຄະນະກຳມະການຊົນເຜົ່າແຂວງ ກອມຕູມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ໃນປີຫນຶ່ງ, ງານບຸນຂອງ ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ເຄີຍມີ 4 ງານບຸນຕົ້ນຕໍ. ນັ້ນແມ່ນງານບຸນໃນລະດູເຮັດໄຮ່, ງານບຸນຕົກກ້າ ແລະ ໃນລະດູເກັບກ່ຽວໄດ້ຈັດບຸນເຂົ້າໃຫມ່. ທ້າຍປີແມ່ນບຸນປີໃຫມ່ຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ. ໃນຊຸມວັນດຳເນີນງານບຸນ, ປະຊາຊົນໃນບ້ານພ້ອມກັັນປະກອບເຫລົ້າ, ເຂົ້າສານ, ອາຫານ ແລ້ວຈັດຕັ້ງບັນດາພິທີການລັ່ນຄ້ອງ, ສ່ວນເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າໃນບ້ານທຳພິທີບູຊາບັນດາເທວະດາຟ້າແຖນຕາມປະເພນີຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ.”
ງານບຸນແທງຄວາຍຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ
ພາບ:internet
|
ນອກຈາກບັນດາງານບຸນຕາມລະດູການຜະລິດກະສິກຳ, ບັນດາງານບຸນມີລັກສະນະເປີດສາກ, ເລີ່ມຕົ້ນສິ່ງທີ່ໃຫມ່ອ່ຽມຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາກໍແມ່ນງານບຸນທີ່ສຳຄັນ. ໃນນັ້ນ ຕ້ອງເວົ້າເຖິງງານບຸນແທງຄວາຍຂຶ້ນບ້ານໃຫມ່, ງານບຸນຂຶ້ນເຮືອນໃຫມ່ ແມ່ນບັນດາງານບຸນມີຫລາຍປັດໄຈດ້ານຈິດວິນຍານ, ສ່ວນງານບຸນ ຕົກກ້າແມ່ນງານບຸນພາວະນາໃຫ້ລະດູການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີແມ່ນງານບຸນສຳຄັນກວ່າໝູ່ໃນປີ. ກ່ອນທີ່ຈັດງານບຸນ, ບັນດາຄອບຄົວ ອີງຕາມແຕ່ລະເງື່ອນໄຂເພື່ອປະກອບເຄື່ອງບູຊາໃຫ້ແກ່ງານບຸນເພື່ອບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນ. ບັນດາສັດສິ່ງຊື່ງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາເຄີຍນຳເອົາຖະຫວາຍບູຊານັ້ນແມ່ນຄວາຍ, ງົວ, ໝູ, ໄກ່… ປະຊາຊົນໃນບ້ານໄດ້ຕັ້ງຕົ້ນໄມ້ໄຜ່ເພື່ອບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນໂດຍໃສ່ຊື່ວ່າ ຊອກຣອກ, ນັ້ນແມ່ນຕົ້ນໄມ້ໄຜ່ ມີຄວາມສູງກວ່າ 1 ແມັດ. ບັນດາເຄື່ອງຂອງບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນລວມມີ: ເຂົ້າສານ, ຕັບໝູ, ໄຂ່ໄກ, ຂົນໄກ່, ປີກໄກ່, ຕີນໄກ່ ແລະຖືກແຂວນຢູ່ເທິງປາຍຕົ້ນໄມ້ໄຜ່. ຊາວບ້ານໄດ້ເລືອກເຟັ້ນຄວາຍໃຫຍ່ຫນຶ່ງໂຕ ຕ້ອງອາບນ້ຳໃຫ້ສະອາດ ແລະ ໃຫ້ມັນກິນອີ່ມ ແລ້ວມັດໃສ່ເສົາກືງ (Cột Gưng) ທີ່ມີຄວາງສູງປະມານ 5 ແມັດ ແລະໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາຢ່າງງາມຕາ. ເສົາກືງຖືກຕັ້ງຢູ່ສະຖານທີ່ໃຈກາງເດີນບ້ານເພື່ອຈັດຕັ້ງງານບຸນແທງຄວາຍ. ບັນດາງານບຸນຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາເຄີຍເປີດສາກດ້ວຍພິທີຖະຫວາຍບູຊາ.
ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫົຼ່າຂຶ້ນອ່ານຄຳພາວະນາເຊື້ອເຊີນບັນດາເທວະດາຟ້າແຖນ
ມາຮ່ວມພິທີ
ພາບ:internet
|
ເມື່ອສຽງຄ້ອງດັງກັງວານຂຶ້ນກໍກົງກັບຈຸດເວລາເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫົຼ່າຂຶ້ນອ່ານຄຳພາວະນາເຊື້ອເຊີນບັນດາເທວະດາຟ້າແຖນມາຮ່ວມພິທີ, ດົນບັນດານໃຫ້ປະຊາຊົນໃນບ້ານມີຊີວິດອີ່ມໜຳສຳລານ, ສະຫງົບສຸກ. ໃນບັນດາງານບຸນກະສິກຳ, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ຍາມໃດກໍມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນວ່າ: ເຈົ້າທໍລະນີ, ເຈົ້ານ້ຳຫລືເຈົ້າເຂົ້າ… ລ້ວນແຕ່ແມ່ນເທວະດາທີ່ສຳຄັນສາມາດຕັດສິນລະດູການຜະລິດຈະໄດ້ຮັບຜົນດີຫລືບໍ່. ແຕ່ລະປີ ເມື່ອທ້າຍ ເດືອນ 3 ແລະ ເດືອນ 4, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນໃນບ້ານໄດ້ກະກຽມໃຫ້ແກ່ບັນດາງານບຸນຕົກກ້າປີໃຫມ່. ໃນຕະຫລອດລະດູການປູກເຂົ້າ ຍັງມີງານບຸນອື່ນຄື: ບຸນເຂົ້າໃຫມ່, ບຸນລະດູການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີ, ບຸນເກັບມ້ຽນເຂົ້າໃສ່ສາງ. ນີ້ແມ່ນບັນດາງານບຸນຖືກຈັດຂຶ້ນເພື່ອໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນສະແດງຄວາມມຸ້ງມາດປາດຖະຫນາຕໍ່ເທວະດາຟ້າແຖນ, ພາວະນາໃຫ້ດິນຟ້າອາກາດເອື້ອອຳນວຍຄວາມສະດວກ, ລະດູການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີ, ປະຊາຊົນຢູ່ເຢັນເປັນສຸກອີ່ມໜຳສຳລານ. ເຈົ້າບ້ານ ທາວລາ, ຢູ່ບ້ານ ດັກເມ ຕາແສງ ເບີ່ອີ ເມືອງງອກໂຮ່ຍ ແຂວງ ກອນຕູມແບ່ງປັນວ່າ:
“ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາເມື່ອຂຶ້ນບ້ານໃຫມ່ຫລືຂຶ້ນເຮືອນໃຫມ່, ເຮືອນຢູ່ ຫລືເຮືອນຣົງ (ສາລາບ້ານ)ລ້ວນແຕ່ມີພິທີແທງຄວາຍເພື່ອຂໍທີ່ດິນປຸກສ້າງເຮືອນຢູ່, ຂໍພູຜາປ່າໄມ້ ແລະ ຂໍນ້ຳ, ພາວະນາໃຫ້ປະຊາຊົນໃນບ້ານມີຄວາມອີ່ມໜຳສຳລານສົມບູນພູນສຸກ ແລະ ມີສຸຂະພາບແຂງແຮງ, ລະດູການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີ.”
ກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບງານບຸນຕ່າງໆຂອງບັນດາຊົນເຜົ່າອື່ນ, ງານບຸນຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາຍາມໃດກໍດຳເນີນໄປໃນບັນຍາກາດຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນ. ສຽງກອງ, ສຽງແຄ່ນ, ສຽງຂູ່ຍປະສານກັບສຽງຮ້ອງລຳທຳເພງຂອງບັນດານາງສາວ, ອ້າຍບ່າວຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົານຸ່ງຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງທີ່ສວຍງາມ ພວມຂັບຮ້ອງບັນດາເພງບົດພື້ນເມືອງຂອງເຜົ່າຕົນ ທັງສະແດງວາດຟ້ອນທີ່ອ່ອນຊອນ ຍິ່ງເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດເພີ່ມຄວາມຟົດຟື້ນຂຶ້ນຕື່ມ. ໃນຊຸມມື້ດຳເນີນງານບຸນ, ເຖິງວ່າແມ່ນນັກທ່ອງທ່ຽວ ຫລືຊາວບ້ານກໍຕາມ, ແຕ່ເມື່ອໄດ້ຮັບຟັງສຽງຄ້ອງດັງຂຶ້ນ, ທຸກຄົນໄດ້ພ້ອມກັນເຈືອຈານເຂົ້າກັບບັນຍາກາດຂອງງານບຸນທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມອົບອຸ່ນສະຫນິດສະຫນົມ. ນີ້ແມ່ນຈຸດຄວາມງາມ, ວັດທະນະທຳມະນຸດໃນບັນດາງານບຸນຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ.