(vovworld) - ໂດຍໄດ້ກາຍເປັນມູນເຊື້ອ, ເມື່ອເຕີບໃຫຍ່ ແລະ ມີເງື່ອນໄຂທາງດ້ານເສດຖະກິດຢ່າງພຽງພໍ, ຊາວເຜົ່າບານາກໍ່ຈັດພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນ ເພື່ອສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ພໍ່ແມ່, ຜູ້ທີ່ໄດ້ກຳເນີດ, ລ້ຽງດູ, ສຶກສາໃຫ້ແກ່ເຂົາເຈົ້າ. ນີ້ແມ່ນຄວາມງາມໃນຊີວິດທາງດ້ານວັດທະນະທຳຂອງຊາວເຜົ່າບານາ.
ພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນພໍ່ແມ່ຂອງຊາວເຜົ່າບານາ
(ພາບ: phuongnam.net.vn)
ພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນພໍ່ແມ່ຂອງຊາວເຜົ່າບານາເອີ້ນວ່າ khop bone ko me pa ເຄີຍຈັດຕັ້ງໃນໂອກາດບໍ່ຕິດຄາກັບວຽກງານ, ພາຍຫຼັງງານບຸນເຂົ້າຈີ່. ເມື່ອຜູ້ເປັນລູກສ້າງຄອບຄົວ, ມີເຮືອນສ່ວນຕົວ, ເຂົາເຈົ້າຈະແຈ້ງໃຫ້ວົງຕະກຸນ ແລະ ພໍ່ແມ່ກ່ຽວກັບເລື່ອງຈັດຕັ້ງພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນ. ອີງໃສ່ເງື່ອນໄຂທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ເຂົາເຈົ້າກໍ່ກະກຽມເຄື່ອງຂອງບູຊາໃນງານບຸນຢ່າງເໝາະສົມ, ບາງເທື່ອຈະມີງົວໂຕໜຶ່ງ, ໝູໂຕໜຶ່ງ ຫຼືໄກ່ສອງສາມໂຕ, ແຕ່ຕ້ອງມີເຫຼົ້າໄຫຢ່າງເດັດຂາດ. ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາຮີດຄອງປະເພນີທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານຂອງຊາວເຜົ່າບານາ. ອ້າຍ ຫງວຽນກວາງງອກ, ຢູ່ຫໍພິພິດທະພັນຊົນເຜົ່າແຂວງດັກລັກ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາງານບຸນສະແດງໃຫ້ເຫັນວັດທະນະທຳມະນຸດໃນຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈຂອງຊາວເຜົ່າບານາ. ສິ່ງພິເສດແມ່ນຊາວເຜົ່າບານາຈັດຕັ້ງພິທີນີ້ເມື່ອພໍ່ແມ່ຍັງມີຊີວິດຢູ່. ນີ້ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ຜູ້ເປັນລູກສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ພໍ່ແມ່, ຜູ້ທີ່ໄດ້ກຳເນີດ, ລ້ຽງດູ ແລະ ສຶກສາເຂົາເຈົ້າ. ທັງແມ່ນຮູບການເພື່ອສຶກສາໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງກ່ຽວກັບຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ບັນພະບຸລຸດ, ຕໍ່ພໍ່ແມ່ຂອງຕົນ“.
ຊາວເຜົ່າບານາຈັດຕັ້ງພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນທັງຝ່າຍພໍ່ ແລະ ຝ່າຍແມ່. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງຄວາມສະເໝີພາບໃນການປະພຶດຕໍ່ຄອບຄົວ, ວົງຕະກຸນຂອງຊາວເຜົ່າບານາ. ພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນເຄີຍແກ່ຍາວໃນ 2 ວັນ. ວັນທຳອິດແມ່ນຈັດຕັ້ງໃນຄອບຄົວ, ວົງຕະກຸນ, ວັນຕໍ່ມາແມ່ນຈະເຊີນຍາດຕິພີ່ນ້ອງຢູ່ທາງໄກມາກິນດື່ມ, ມ່ວນຊື່ນນຳກັນ.
ຖ້າໄດ້ຮັບຄວາມເຫັນດີຈາກພໍ່ແມ່, ຄອບຄົວຜູ້ເປັນລູກຈະນຳເອົາເຄື່ອງຂອງບູຊາເຖິງເຮືອນຂອງພໍ່ແມ່. ເຄື່ອງຂອງບູຊາໃນງານບຸນສ່ວນໜຶ່ງແມ່ນເພື່ອບູຊາບັນພະບຸລຸດ, ສ່ວນໜຶ່ງແມ່ນບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນຢູ່ເດີນບ້ານ. ເມື່ອທຳພິທີ, ຜູ້ເປັນລູກຈະແຂວນຊີ້ນງົວ ຫຼືຊີ້ນໝູໃສ່ໄມ້ໄຜ່ທີ່ຕັ້ງຢູ່ຂ້າງໄຫເຫຼົ້າ ແລ້ວເອົາກິ່ງໄມ້ຈຸ່ມເຂົ້າໄຫເຫຼົ້າເພື່ອຫົດໃຫ້ພໍ່ແມ່. ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ພໍ່ແມ່ພ້ອມກັບລູກຈະພາວະນາຂໍໃຫ້ເທວະດາຟ້າແຖນ, ບັນພະບຸລຸດເປັນສັກຂີພິຍານຄວາມກະຕັນຍູຂອງລູກຫຼານ ແລະ ຂອບອົກຂອບໃຈເທວະດາທີ່ໄດ້ນຳເອົາຄວາມອິ່ມໜຳສຳລານ, ຄວາມຜາສຸກມາໃຫ້ຄອບຄົວ. ພາຍຫຼັງບູຊາເທວະດາ, ຜູ້ເປັນລູກຈະແຕ່ງອາຫານທີ່ແຊບນົວຫຼາຍເຍື່ອງເພື່ອເຊີນພໍ່ແມ່ຮັບປະທານ. ຕາມປະເພນີແລ້ວ, ແມ່ຈະດື່ມເຫຼົ້າກ່ອນ. ໃນຂະນະທີ່ເຊີນພໍ່ແມ່ກິນດື່ມ, ຜູ້ເປັນລູກກໍ່ຫວນຄືນບຸນຄຸນຂອງພໍ່ແມ່ທີ່ໄດ້ກຳເນີດ, ລ້ຽງດູ ແລະ ສິດສອນຕົນເອງ. ເມື່ອຜູ້ເປັນແມ່ດື່ມເຫຼົ້າໝາຍຄວາມວ່າ ໄດ້ເຫັນດີກັບລູກ. ຈາກນັ້ນພໍ່ ແລະ ລູກຈະດື່ມເຫຼົ້າຕາມລຳດັບ. ຕາມທຳມະດາ, ລູກຄີງຈະກິນກ່ອນ, ຈາກນັ້ນແມ່ນລູກໃພ້ຫຼືລູກເຂີຍ, ຖັດມາແມ່ນພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນໃນບ້ານ.
ຕາມປະເພນີທີ່ເປັນມູນເຊື້ອແລ້ວ, ບັນດາຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນເຄີຍເອົາເຂົ້າສານ, ໄຂ່ໄກ່ລວກ ແລະ ເງິນໄປນຳເພື່ອມອບໃຫ້ເຈົ້າຂອງ, ຂໍໃຫ້ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງລ້ວນແຕ່ຈົບງາມ ແລະ ອວຍພອນໃຫ້ເຈົ້າຂອງມີຊີວິດອິ່ມໜຳສຳລານ ແລະ ມີຄວາມຜາສຸກ. ຜູ້ຊາຍເຄີຍເອົາເຫຼົ້າ, ນຳຫວານ, ເຄື່ອງກິນໃນຄອບຄົວຂອງຕົນໄປນຳເພື່ອມ່ວນຊື່ນພ້ອມກັບເຈົ້າຂອງ. ສ່ວນເຈົ້າຂອງກໍ່ຈັດອາຫານ, ເຄື່ອງດື່ມເພື່ອເຊີນແຂກ. ທ່ານ ຫງວຽນງອກລິງ, ພະນັກງານໂຄງການປູກກາເຟຢູ່ແຂວງກອນຕຸມ, ຜູ້ທີ່ເຄີຍເຂົ້າຮ່ວມຫຼາຍງານບຸນຂອງຊາວເຜົ່າບານາ, ແບ່ງປັນວ່າ:
“ຄວາມປະທັບໃຈສຳລັບຂ້າພະເຈົ້າ ກໍ່ຄືຫຼາຍຄົນທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນຂອງຊາວເຜົ່າບານາ, ນັ້ນແມ່ນບັນຍາກາດສຸກສຳລານ, ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມຮັກລະຫວ່າງລຸ້ນຕ່າງໆໃນຄອບຄົວ. ເຂົ້າຮ່ວມພິທີດັ່ງກ່າວ, ແຂກຈະມີໂອກາດໄດ້ຮັບປະທານອາຫານແຊບນົວຫຼາຍເຍື່ອງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວເຜົ່າບານາອີກ“.
ປະຈຸບັນ, ຊາວເຜົ່າບານາຍັງຄົງຮັກສາພິທີຕອບບຸນແທນຄຸນຢູ່, ເຖິງວ່າພິທີນີ້ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງສ່ວນໃດສ່ວນໜຶ່ງ, ຄືມີດົນຕີຂອງຊາວໜຸ່ມໃນໝູ່ບ້ານຕື່ມອີກກໍ່ຕາມ, ແຕ່ພິທີຍັງສະແດງໃຫ້ເຫັນມູນເຊື້ອອັນດີງາມຂອງຊາວເຜົ່າບານາ, ສ້າງຄວາມປະທັບໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງໃຫ້ແກ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມກໍ່ຄືທັງວົງຄະນາຍາດ.