(vovworld) - ໂບ໋ອີ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍໃນປະຊາຄົມ 54 ຊົນເຜົ່າຫວຽດນາມ. ຊົນເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ມີພົນລະເມືອງປະມານ 3.000 ຄົນພວມດຳລົງຊີວິດຕົ້ນຕໍຢູ່ບາງແຂວງໃນເຂດພູດອຍ, ເຂດຊາຍແດນທາງພາກເໜືອຫວຽດນາມ. ໃນນັ້ນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູ່ບ້ານນຳ້ເລືອງ, ຕາແສງ ກວຽດຕ໋ຽນ, ເມືອງກວານບ້າ ແລະ ຈຳນວນໜ້ອຍແມ່ນດຳລົງຊີວິດຢູ່ບາງຕາແສງຂອງເມືອງດົ່ງວັນ, ແຂວງ ຮ່າຢາງ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຍັງຄົງຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອອັນດີງາມຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໄວ້ໄດ້.
ຊາວເຜົ່າໂບ໋ອີ (ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ຊົນເຜົ່າ ໂບ໋ອີ, ດຳລົງຊີວິດດ້ວຍອາຊີບເຮັດໄຮ່, ລ້ຽງສັດເປັນຕົ້ນ. ໃນຊີວິດປະຈຳວັນ, ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ສາມາດເປັນຊ່າງໄມ້, ຕີເຫຼັກຜະລິດບັນດາເຄື່ອງມືທຳການຜະລິດກະສິກຳ ແລະ ດຳເນີນຊີວິດ… ນັບແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນ, ແມ່ຍິງຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ໄດ້ຮູ້ປູກມອນ, ລ້ຽງມ້ອນ, ຕຳ່ຫູກ: ຕັດຫຍິບ, ປັກແສ່ວເຄື່ອງນຸ່ງ, ກະເປົາ ແລະ ຜ້າບີງ. ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຢູ່ຮ່າຢາງ ຍັງຄົງຮັກສາລະບອບ “ບິດາສິດທິອຳນາດ“, ໝາຍຄວາມວ່າວຽກງານທັງໝົດໃນຄອບຄົວລ້ວນແຕ່ຂຶ້ນກັບສິດຕັດສິນຂອງຜູ້ຊາຍ. ໃນຄອບຄົວໜຶ່ງສາມາດມີ 3 ເຖິງ 4 ເຊັ່ນຄົນດຳລົງຊີວິດຢູ່ຮ່ວມກັນ, ອັນສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມສາມັກຄີ, ສະໜິດຕິດພັນ, ຮັກແພງກັນລະຫວ່າງລຸ້ນຕ່າງໆໃນຄອບຄົວ. ທ່ານ ງູ້ເຂີຍເຟືອງ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາກ່ຽວກັບຮີດຄອງ, ປະເພນີ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຍັງມີ 10 ວົງຕະກຸນ, ເຂົນເຈົ້າຍັງຄົງຮັກສາແບບແຜນດຳລົງຊີວິດ, ການປາກເວົ້າ ແລະ ງານບຸນຕ່າງໆໄວ້ຢູ່, ເຊັ່ນ: ບຸນປີໃໝ່, ງານດອງ, ງານສົບ, ກໍ່ຄືທຳນອງເພງພື້ນເມືອງຈຳນວນໜຶ່ງ“.
ໃນແຕ່ລະວົງຕະກຸນ, ມີລະບົບຊື່ພ້ອມແຕ່ 5 – 7 ອັກສອນ. ແຕ່ລະອັກສອນແມ່ນສະຫງວນໃຫ້ລຸ້ນໜຶ່ງ ແລະ ຊີ້ແຈ້ງລຳດັບໃນວົງຕະກຸນນັ້ນ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ໃນແຕ່ລະຄອບຄົວຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ, ຕະກຸນອ້າຍນ້ອງຊາຍມີແຕ່ຕ່າງກັນກ່ຽວກັບຊື່ເອີ້ນເທົ່ານັ້ນ, ສ່ວນຊື່ພ້ອມແມ່ນຄືກັນ.
ຊາວເຜົ່າໂບ໋ອີ (ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ເຖິງວ່າແມ່ນຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍຢູ່ ຮ່າຢາງ ກໍ່ຕາມ, ແຕ່ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຍັງຮັກສາຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ສ້າງເປັນສີສັນທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ຕົວຢ່າງຄືໃນງານດອງ, ເຈົ້າບ່າວບໍ່ໄດ້ໄປຕ້ອນຮັບເຈົ້າສາວ, ຫາກນ້ອງສາວຂອງເຈົ້າບ່າວຈະນຳເອົາມ້າໂຕງາມສຸດໄປຕ້ອນຮັບເຈົ້າສາວມາຄອບຄົວຜົວ. ໃນຄອບຄົວລູກຊາຍບໍ່ໄດ້ຕັດຜົມໃຫ້ພໍ່, ລູກສາວບໍ່ໄດ້ຫວີຜົມໃຫ້ແມ່. ຮອດເວລາພໍ່ແມ່ເສຍຊີວິດໄປແລ້ວລູກຊາຍ, ລູກສາວຈຶ້ງໄດ້ຕັດຜົມ, ຫວີຜົມໃຫ້ພໍ່ແມ່. ໃນໄລຍະໄວ້ທຸກ 3 ປີ, ລູກຊາຍບໍ່ໄດ້ກິນເຫຼົ້າ, ລູກສາວບໍ່ໄດ້ໃຊ້ເຄື່ອງສຳອາງ, ໝົດເວລາໄວ້ທຸກຈຶ່ງໄດ້ສ້າງຄອບຄົວ.
ແຕ່ລະປີ, ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຈັດຕັ້ງຫຼາຍງານບຸນເຊັ່ນ: ບຸນປີໃໝ່ປະຈຳຊາດ, ບຸນວັນເພງເດືອນຈຽງ, ບຸນຂ້າບົ້ງ (ວັນທີ 5/5 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ), ບຸນເຂົ້າຈີ່… ໃນຊຸມມື້ນີ້, ເຂົາເຈົ້າໜຶ້ງເຂົ້າໜຽວສີແດງ, ເຮັດເຂົ້າໜົມໄຢ່, ເຂົ້າໜົມໄຈ (ດ້ວຍເຂົ້າໜຽວ), ເຮັດເຂົ້າຕົ້ມເພື່ອບູຊາດິນຟ້າອາກາດ, ບັນພະບຸລຸດ ແລະ ພາວະນາຂໍໃຫ້ດິນຟ້າອາກາດເອື້ອອຳນວຍຄວາມສະດວກ, ເພື່ອໃຫ້ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ, ທຸກຄົນມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງ, ມີຄວາມຜາສຸກ… ໃນງານບຸນຕ່າງໆ, ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ເຄີຍຂັບກ່ຽວກັນດ້ວຍທຳນອງເພງພື້ນເມືອງຂອງຕົນ.
“ຂັບພື້ນເມືອງລວມມີຂັບຖາມສະບາຍ, ອວຍພອນກັນ, ຂັບກ່ຽວກັບກັນ… ຕົວຢ່າງຄືຂັບຖາມສະບາຍມີເນື້ອໃນວ່າ: ອ້າຍມາຈາກໃສ, ຈາກແດນໄກ, ຈາກນາທາມ, ມາເຮັດຫຍັງ… ປະຈຸບັນຊົນເຜົ່າພວກຂ້າພະເຈົ້າສາມາດຂັບຮ້ອງໄດ້ຫຼາຍບົດເພງ“.
ຊາວເຜົ່າໂບ໋ອີ (ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ເຄີຍນຸ່ງເສື້ອສັ້ນ 5 ປ່ຽງແຍກອອກຢູ່ຂີ້ແຮ້ເບື້ອງຂວາ, ຄໍເສື້ອ, ແຂນເສື້ອໄດ້ຫຍິບ ຫຼືປັກແສ່ວລວດລາຍປະດັບຢ່າງສວຍງາມ. ເສື້ອຂອງແມ່ຍິງມີ 2 ປະເພດ, ເສື້ອໃນ ແລະ ເສື້ອນອກ. ເສື້ອນອກຫຍິບ 2 ຖົງນ້ອຍສີຄາມດ້ວຍຜ້າຂີ້ງາໃສ່ 2 ປີກເສື້ອ ເພື່ອໃສ່ເງິນ ຫຼືເຄື່ອງໃຊ້ສ່ວນຕົວ. ເຄື່ອງນຸ່ງຂອງແມ່ຍິງຊົນເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ງາມ ແລະ ມີຫຼາຍສີສັນກວ່າເຄື່ອງນຸ່ງຂອງຜູ້ຊາຍ, ແມ່ນຍ້ອນມີຜ້າຄຽນຫົວ, ສິ້ນ ແລະ ຜ້າກັນເປື້ອນ. ສິ້ນຂອງຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຕຳ່ດ້ວຍຫຼາຍສີຄື: ສີຄາມ, ສີຂຽວ, ສີແດງ, ສີອິດ… ເຄື່ອງນຸ່ງປະຈຳເຜົ່າເຄີຍໃຊ້ໃນໂອກາດງານບຸນ, ງານດອງ…
ທ່ານ ລຸກເຊືອງມິງ, ຫົວໜ້າໜ່ວຍງານຊົນເຜົ່າເມືອງ ກວານບ້າ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເຖິງວ່າດຳລົງຊີວິດຢູ່ຮ່ວມກັບບັນດາຊົນເຜົ່າອື່ນໆ, ແຕ່ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ຍັງຄົງຮັກສາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຕົນໄວ້ໄດ້.
“ຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ເຊື່ອມໂຍງຢ່າງໄວວາກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ສັງຄົມໃນທ້ອງຖີ່ນ, ແຕ່ເຂົາເຈົ້າຍັງຄົງຮັກສາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງອອກຜ່ານງານດອງ, ງານສົບ. ປະຈຸບັນ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ໂຄສະນາ ເພື່ອໃຫ້ຊົນເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ພັດທະນາ ແລະ ຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ.“
ເພື່ອອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າ ໂບ໋ອີ, ແຂວງ ຮ່າຢາງ ໄດ້ສ້າງ ແລະ ດຳເນີນແຜນຮ່າງສຳຫຼວດ ແລະ ປະຕິບັດແຜນຮ່າງຄົ້ນຄ້ວາເພງພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າ ໂບ໋ອີ. ພ້ອມທັງສົ່ງເສີມບັນດານັກສິລະປະການຈົດກ່າຍ, ສອນເພງພື້ນເມືອງໃຫ້ລູ້ນໜຸ່ມສືບທອດ. ອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖີ່ນກໍ່ສົ່ງເສີມ, ຂົນຂວາຍປະຊາຊົນໃຊ້ເຄື່ອງນຸ່ງ, ພາສາສະເພາະຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໃນຊີວິດປະຈຳວັນ ເພື່ອສືບຕໍ່ຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າ ໂບ໋ອີ ໃນອະນາຄົດ.