(vovworld)-ບັນດາໝູ່ບ້ານຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ເຖິງວ່າຮັ່ງມີ ຫຼືທຸກຍາກກໍ່ລ້ວນແຕ່ມີເຮືອນເກືອນ. ເຮືອນເກືອນແມ່ນສະຖານທີ່ຈັດຕັ້ງບັນດາງານບຸນປະເພນີຂອງໝູ່ບ້ານຄື: ງານບຸນເຂົ້າໃໝ່, ງານບູນຊົມເຊີຍລະດູເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ, ພິທີແຮກສ່ຽວອ້າຍນ້ອງລະຫວ່າງສອງໝູ່ບ້ານຊາວເຜົ່າເກີຕູ…. ໃນລາຍການສີສັນ 54 ຊົນເຜົ່າຫວຽດນາມພາກນີ້, ນັກຂ່າວລານແອງ ຈະແນະນຳເຮືອນເກືອນຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູຢູ່ແຂວງກວາງນາມ ທາງພາກກາງຫວຽດນາມ.
ເຮືອນເກືອນຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ
(ພາບ:VOV5)
ຊາວເຜົ່າເກີຕູ ເຄີຍໄດ້ເລືອກທຳເລເມື່ອສ້າງຕັ້ງໝູ່ບ້ານ ແລະ ປຸກເຮືອນ, ເຮືອນເກືອນໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນດ້ວຍກຳລັງເຫື່ອແຮງຂອງທຸກຄົນໃນບ້ານ. ຕາມປະເພນີຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ, ເຮືອນເກືອນແມ່ນແຫ່ງສັກກະລະບູຊາ, ແມ່ນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງເທວະດາຟ້າແຖນ, ບັນພະບູລຸດ. ແມ່ຍິງ ຫລືນາງສາວບໍ່ທັນມີຜົວບໍ່ມີສິດເຂົ້າເຮືອນເກືອນ ແລະ ເມື່ອມາເຮືອນເກືອນ, ທຸກຄົນບໍ່ໃຫ້ໂຕ້ຖຽງ ຫລືຕີກັນ. ທ່ານເບີ່ຣິວ ລຽກ ຢູ່ເມືອງໄຕຢາງ ແຂວງກວາງນາມ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳເກີຕູ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ແຕ່ດົນນານມາແລ້ວ, ຊາວເຜົ່າເກີຕູ ໄດ້ດຳລົງຊີວິດເຕົ້າໂຮມກັນ, ຢູ່ໃຈກາງແມ່ນເຮືອນເກືອນ. ເຮືອນເກືອນແມ່ນຈິດວິນຍານຂອງໝູ່ບ້ານຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຊື່ງບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນບ່ອນບູຊາເທວະດາ, ບັນພະບູລຸດເທົ່ານັ້ນ. ຫາກເຮືອນເກືອນຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຫາກຍັງແມ່ນບ່ອນເພື່ອປຶກສາວຽກບ້ານການເມືອງ ແລະ ດຳເນີນງານບຸນຕ່າງໆທີ່ສຳຄັນອີກດ້ວຍ. ເຮືອນເກືອນແມ່ນຈິດວິນຍານ, ມີບົດບາດສຳຄັນພິເສດໃນຊີວິດດ້ານຈິດໃຈ ແລະ ວັດທະນະທຳຂອງປະຊາຄົມຊາວເຜົ່າເກີຕູ”.
ໃນສະຖາປັດຕະຍາກຳແບບມູນເຊື້ອ, ເຮືອນເກືອນຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ແມ່ນຮືອນຮ້ານຊື່ງມີເສົາໃຫ່ຍ 1 ເສົາຢູ່ໃຈກາງ ແລະ ເສົານ້ອຍ 8 ເສົາຢູ່ອ້ອມຂ້າງ. ຫຼັງຄາເຮືອນເກືອນມຸ້ງດ້ວຍໃບປາມ ຫລືໃບຫວາຍ ແລະ ມີຮູບເໝືອນກັບໝາກມ່ວງ. ຝາເຮືອນເກືອນໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາ, ຄວັດສະຫຼັກດ້ວຍຮູບສັດປະເພດຕ່າງໆທີ່ມີຊີວິດຊີວາທີ່ສຸດຄື: ໂຕຄວາຍ, ຫົວຄວາຍ, ໂຕແລນ, ງູດເຫຼືອມ ກໍ່ຄືຮູບພາບຜູ້ບ່າວເກີຕູ ຕີກອງ, ແມ່ຍິງອູ້ມລູກ. ໃນເຮືອນເກືອນຍາມໃດກໍ່ວາງສະແດງເຄື່ອງດົນຕີພື້ນະມືອງ, ເຄື່ອງມືປະເພດຕ່າງໆ ແລະ ກະໂຫກຫົວສັດລ່າເນື້ອໄດ້ ຫຼືຂ້າໃນງານບຸນຕ່າງໆ...ໃນເຮືອນເກືອນຍັງມີບ່ອນບູຊາເທວະດາຕາມການເຫຼື້ອມໄສຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ. ໃນຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ, ເຮືອນເກືອນແມ່ນສັນຍາລັກໃຫ້ທັງໝູ່ບ້ານ. ເຮືອນເກືອນມີຂະໜາດໃຫ່ຍ ຫລືນ້ອຍແມ່ນຂຶ້ນກັບສິດອຳນາດ ແລະ ກຳລັງແຮງຂອງໝູ່ບ້ານນັ້ນ. ທ່ານອີກົງ, ບ້ານຕົງ, ຕາແສງບາ, ເມືອງດົງຢາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ເຮືອນເກືອນແມ່ນເຮືອນທີ່ເປັນສັນຍາລັກຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ. ບ້ານໃດບໍ່ມີເຮືອນເກືອນໝາຍຄວາມວ່າບໍ່ມີມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳອີກ. ສະນັ້ນຊາວບ້ານທຸກຄົນຈຶ່ງສາມັກຄີ, ຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈສ້າງເຮືອນເກືອນ”
ຜ່ານໄລຍະສົງຄາມ ແລະ ຜົນສະທ້ອນຈາກຊີວິດແບບທັນສະໄໝ, ເຮືອນເກືອນຫຼາຍຫຼັງຖືກເປ່ເພ ແລະ ສູນຫາຍໄປ. ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ອຳນາດການປົກຄອງ, ຂະແໜງວັດທະນະທຳແຂວງກວາງນາມ ໄດ້ມີຄວາມມານະພະຍາຍາມຫຼາຍຢ່າງໃນການຟື້ນຟູເຮືອນເກືອນ ເພື່ອແນໃສ່ບູລະນະ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າສີສັນວັດທະນະທຳອັນເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າເກີຕູ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ບ້ານຕ່າງໆຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຢູ່ແຂວງກວາງນາມ ເກືອບທັງໝົດ ໄດ້ມີເຮືອນເກືອນແລ້ວ. ໄຕຢາງ ແມ່ນເມືອງນຳໜ້າໃນຂະບວນການຟື້ນຟູເຮືອນເກືອນຢູ່ແຂວງກວາງນາມ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ທຸກບ້ານໃນເມືອງໄຕຢາງ ລ້ວນແຕ່ມີເຮືອນເກືອນ. ເທິງຈອມພູສູງຢູ່ໃຈກາງເມືອງແມ່ນເຂດໝູ່ບ້ານເກີຕູ ທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ ລວມມີເຮືອນເກືອນຢູ່ໃຈກາງ ແລະ ເຮືອນເກືອນນ້ອຍ 10 ຫຼັງຕາງໜ້າໃຫ້ 10 ຕາແສງຂອງບ້ານ. ສະຖາປັດຕະຍາກຳ ແລະ ການປະດັບປະດາໃນເຮືອນເກືອນແຕ່ລະຫຼັງກໍ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຢູ່ເຂດພູສູງ, ເຂດເນີນພູ ແລະ ເຂດພື້ນທີ່ຕ່ຳ. ທ່ານເບີ່ຣິວ ລຽກ ຢູ່ເມືອງໄຕຢາງ ແຂວງກວາງນາມ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳເກີຕູ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຍ້ອນວັດທະນະທຳບ້ານແມ່ນສິ່ງທີ່ໄດ້ຮັບການອະນຸລັກຮັກສາມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ, ດັ່ງນັ້ນ ພວກເຮົາຕ້ອງສ້າງລະບຽບວັດທະນະທຳອື່ນໆ, ຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳອັນເປັນມູນເຊື້ອຊອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ໃຫ້ໄດ້. ຂ້າພະເຈົ້າເຊື່ອໝັ້ນວ່າ, ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຈະຄົງຕົວໃນບັນດາເຮືອນເກືອນນັ້ນ”.
ມາຮອດປະຈຸບັນ, 80% ຈຳນວນບ້ານຢູ່ເມືອງດົງຢາງ ແລະ ນາມຢາງ ແຂວງກວາງນາມ ໄດ້ມີເຮືອນເກືອນແລ້ວ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນບັນດາຄວາມມານະພະຍາຍາມຂອງອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ໃນການໜູນຊ່ວຍຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຮັກສາສິສັນວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ. ທ່ານນາງເລທິຖູຍ ຮອງປະທານຄະນະກຳມະການ ປຊຊ ເມືອງດົງຢາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ທາງຄະນະກຳມະການ ປຊຊ ເມືອງພວມສຸມໃສ່ຊີ້ນຳກວດກາສະພາບການ, ລົງຊ່ວຍເຫຼື້ອຕາແສງ, ຊ່ວຍບ້ານຂົນຂວາຍ ປຊຊ ບໍລິຈາກທີ່ດິນເພື່ອເຮັດເຮືອນເກືອນ. ບົນພື້ນຖານລັດຈະໜູນຊ່ວຍສ່ວນໜຶ່ງ ແລະ ຂົນຂວາຍ ປຊຊ ປະກອບສ່ວນເປັນຕົ້ນ. ມີບ້ານກໍໄດ້ຮັບການໜູນຊ່ວຍຈາກວິສາຫະກິດ. ບ້ານທຸກຍາກກ່ວາກໍ່ສະໝັກໃຈປະກອບວັດຖຸ ແລະ ກຳລັງຄົນ. ຢູ່ເມືອງດົງຢາງ, ຂະບວນການນີ້ໄດ້ຮັບການສະຫນັບສະໜູນທີ່ສຸດຈາກ ປຊຊ“.
ເຮືອນເກືອນແມ່ນສັນຍາລັກຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ, ເລື່ອງຟື້ນຟູເຮືອນເກືອນທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ ຈະປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຟື້ນຟູບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳອັນເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ, ຊ່ວຍໃຫ້ຊາວເຜົ່າເກີຕູ ລຸ່ນຕ່າງໆ ສາມາດເຂົ້າໃຈ ແລະ ສືບທອດບັນດາຄຸນຄ່າດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈຂອງຊາວເຜົ່າຕົນ. ປະຈຸບັນ, ເຮືອນເກືອນຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຍັງແມ່ນຈຸດນັດພົບທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ສຳລັບແຂກທ່ອງທ່ຽວໃນລາຍການທ່ອງທ່ຽວຄົ້ນຫາເສັນທາງໂຮ່ຈິມິນແຫ່ງມະຫັດສະຈັນອີກດ້ວຍ./.