( vovworld ) - ວັນທີ 27/6/2012, ຕາມເວລາອາເມລິກາ, ສູນຄົ້ນຄວ້າຍຸດທະສາດ ແລະ ສາກົນ ( CSIS ) ທີ່ມີສຳນັກງານຕັ້ງຢູ່ນະຄອນຫຼວງວໍຊິງເຕັນ ໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມສຳມະນາດ້ວຍຫົວຂ້ໍວ່າ “ ທະເລຕາເວັນອອກ ແລະ ອາຊີປາຊີຟີກ ໃນໄລຍະຂ້າມຜ່ານ, ຊອກຫາມາດຕະການຕ່າງໆເພື່ອແກ້ໄຂການພິພາດ”. ມີນັກຮຽນຮູ້ຫຼາຍທ່ານ ທີ່ມາຈາກບັນດາປະເທດຄື ຈີນ, ຫວຽດນາມ, ຟິລິບປີນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ອີນເດຍ ແລະ ສິງກະໂປ ໄດ້ສຸມໃສ່ປຶກສາຫາລືຫຼາຍຫົວຂ້ໍທີ່ແຕກຕາງກັນ, ເຊິ່ງລວມມີບັນດາການຜັນແປໃນໄລຍະມໍ່ໆມານີ້ຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ, ບັນຫາທະເລຕາເວັນອອກໃນການພົວພັນອາເມລິກາ - ອາຊຽນ - ຈີນ, ພ້ອມທັງຍົກອອກບັນດາຂໍ້ສະເໜີ ເພື່ອແນໃສ່ເພີ່ມທະວີຄວາມສະຫງົບປອດໄພ ແລະ ການຮ່ວມມືຢູ່ເຂດທະເລຕາເວັນອອກ. ທ່ານ Carlyle Thayer, ສາດສະດາຈານຂອງສະຖາບັນປ້ອງກັນຊາດອົດສຕາລີ ຢືນຢັນວ່າ.
“ເສັ້ນລີ້ນງົວໂດຍຈີນ ແຕ້ມເມື່ອປີ 1948 ແລະ ຈີນປະກາດຢ່າງເປັນທາງການໃນປີ 2009, ຄວາມຈິງແລ້ວ ມັນຖືກແຕ້ມກ່ອນທີ່ມີສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລຂອງສະຫະປະຊາຊາດ. ດັ່ງນັ້ນເລື່ອງ ຈີນ ປະກາດອະທິປະໄຕນັ້ນແມ່ນບໍ່ເໝາະສົມ, ເພາະວ່າ ເສັ້ນລີ້ນງົວຖືກແຕ້ມກ່ອນທີ່ມີສົນທິສັນຍາກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທະເລຂອງສະຫະປະຊາຊາດ. ຈີນເວົ້າວ່າ ເຂົ້າເຈົ້າອີ່ງໃສ່ຖະແຫຼງການຂອງລັດຖະບານກ່ອນນີ້, ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ມັນບໍ່ປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທະເລຂອງສະຫະປະຊາຊາດ”.
ທີ່ການສຳມະນາມີນັກຮຽນຮູ້ສາກົນຫຼາຍທ່ານຖືວ່າ ບໍລິສັດນ້ຳມັນອາຍແກັດມະຫາສະມຸດຂອງຈີນ ເປີດການປະມູນສຳຫຼວດຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນອາຍແກັດຢູ່ບໍ່ນ້ຳມັນ 9 ແຫ່ງໃນທະເລຕາເວັນອອກ ແມ່ນນອນໃນເຂດເສດຖະກິດພິເສດຂອງຫວຽດນາມ. ທ່ານນາງປະລິຍາເອກ Bonnie Glasser, ນັກຊ່ຽວຊານກ່ຽວກັບອາຊີ ຂອງສູນຄົ້ນຄວ້າຍຸດທະສາດ ແລະ ສາກົນອາເມລິກາ ເນັ້ນໜັກວ່າ;
“ເລື່ອງຈີນ ເປີດການປະມູນສຳຫຼວດຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນອາຍແກັດຢູ່ບໍ່ນ້ຳມັນ 9 ແຫ່ງໃນທະເລຕາເວັນອອກແມ່ນນວນໃນເຂດເສດຖະກິດພິເສດຂອງຫວຽດນາມນັ້ນ ຈະສົ່ງຜົນສະທ້ອນບໍ່ດີເຖິງການແກ້ໄຂການພິພາດກັນລະຫວ່າງຈີນ ແລະ ຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືການແກ້ໄຂການພິພາດກັນລະຫວ່າງຈີນ ກັບ ຟີລິບປີນ”.
ກ່າວຄຳເຫັນທີ່ກອງປະຊຸມສຳມະນາ, ຜູ້ຊ່ວຍວຽກລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດອາເມລິກາ Kurt Campbell ເນັ້ນໜັກວ່າ, ອາເມລິກາ ຄັດຄ້ານເລື່ອງນຳໃຊ້ກຳລັງອາວຸດ ແລະ ຂົ່ມຂູ່ນຳໃຊ້ກຳລັງອາວຸດ ເພື່ອແກ້ໄຂການພິພາດກັນຢູ່ເຂດທະເລຕາເວັນອອກ.