ຫາຍເຢືອງແມ່ນດິນແດນແຫ່ງໜຶ່ງທີ່ມີມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳປະຫວັດສາດດ້ວຍປູຊະນີຍະສະຖານຫຼາຍແຫ່ງພ້ອມກັບບັນດາງານບຸນທີ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳການເຫຼື້ອມໃສພື້ນເມືອງຂອງເຂດທົ່ງພຽງມແມ່ນ້ຳແດງ, ໃນນັ້ນພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນແມ່ນປູຊະນີຍະສະຖານພະວິຫານແຈງທີ່ເມືອງນິງຢາງ ຊຶ່ງໄດ້ຕິດພັນກັບເລຶ່ອງລາວກ່ຽວກັບເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ, ເຈົ້າແມ່ນ້ຳແຈງ. ມາຢ້ຽມຊົມພະວິຫານແຈງ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ຊອກຮູ້ກ່ຽວກັບກິດຈະກຳສະຖາປັດຕະຍະກຳທີ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ຊອກຮູ້ກ່ຽວກັບການເຫຼື້ອມໃສບູຊາເຈົ້າແມ່ນ້ຳຂອງຊາວທ້ອງຖິ່ນຢູ່ແຫ່ງນີ້.
ພະວິຫານແຈງຍັງເອີ້ນວ່າ “ພະວິຫານເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ ”
(baomoi.com) |
ພະວິຫານແຈງຍັງເອີ້ນວ່າ “ພະວິຫານເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ ”, ຂຶ້ນກັບບ້ານແຈງຊວຽນ, ຕາແສງດົງເຕີມ, ເມືອງນິງຢາງ. ພະວິຫານນີ້ຕິດພັນກັບເລື່ອງນິທານກ່ຽວກັບເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ ຊຶ່ງແມ່ນເຈົ້າເມືອງໆນິງຢາງເມື່ອກ່ອນນີ້. ຕາມເລື່ອງນິທານດັ່ງກ່າວແລ້ວ, ແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນຢູ່ທ່າເຮືອແຄມແມ່ນ້ຳແຈງ, ມີງູຍັກ 2 ໂຕເຄີຍທຳລາຍຊີວິດຂອງປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້ເປັນປະຈຳ. ໃນມື້ໜຶ່ງ, ພວກມັນໄດ້ຈັບເອົາພັນລະຍາທີ່ສວຍງາມຂອງເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ. ເຈົ້າອາມາດພະນະທ່ານນີ້ໄດ້ຮ້ອງຟ້ອງເລື່ອງນີ້ຕໍ່ເຈົ້າແມ່ນ້ຳ. ສຸດທ້າຍ ງູກໍຖືກຕັດສິນປະລາໄຊ, ດັ່ງນັ້ນຕ້ອງພາກັນໄປອາໄສຢູ່ບ່ອນອື່ນ. ນັບແຕ່ນັ້ນ ເປັນຕົ້ນມາ ການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວບ້ານຢູ່ບໍລິເວນແມ່ນ້ຳມີຄວາມສະຫງົບສຸກ. ເພື່ອເປັນການສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ, ຊາວບ້ານໄດ້ກໍ່ຕັ້ງວິຫານເພື່ອບູຊາເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ ແລະ ນັບຖືເພິ່ນເປັນຜູ້ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບຢູ່ລຳແມ່ນ້ຳ, ທັງຊ່ວຍປະຊາຊົນໄດ້ຂີ່ເຮືອໄປມາແລກປ່ຽນຄ້າຂາຍມີຄວາມປອດໄພ ແລະ ໄດ້ຮັບຜົນດີ.
ພະວິຫານແຈງຖືກປຸກສ້າງບົນພື້ນສານເຈົ້າແຫ່ງໜຶ່ງທີ່ມີມາແຕ່ສະໄໝລາດຊະວົງຮຸ່ງ, ສານເຈົ້າແຫ່ງນີ້ຖືກປຸກສ້າງຢູ່ແຄມແມ່ນ້ຳແຈງ ໃກ້ກັບເທດສະບານເມືອງນິງຢາງ. ໃນສະໄໝລາດຊະວົງຫງວຽນ(ສະຕະວັດທີ່ 19) ພະວິຫານແຫ່ງນີ້ໄດ້ຮັບການປຸກສ້າງຢ່າງໃຫຍ່ໂຕ, ມີຮູບແກະຄວັດສະຫຼັກລະອຽດອ່ອນ, ມີຮູບປັ້ນ ເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງທີ່ໂຫຍ່ໂຕເຄັ່ງຂຶມ. ຍ້ອນດິນຝັ່ງແມ່ນ້ຳເຄີຍຖືກເຊາະເຈື່ອນ, ດັ່ງນັ້ນຮອດປີ 1935 ຊາວທ້ອງຖິ່ນໄດ້ກໍ່ຕັ້ງພະວິຫານໃໝ່ຢູ່ບ້ານແຈງຊວຽນ(ປະຈຸບັນຂຶ້ນກັບເທດສະບານເມືອງນິງຢາງ). ຮອດກາງທົດຕະວັດ 40 ຂອງສະຕະວັດທີ 20, ພະວິຫານແຈງໄດ້ຮັບການບູລະນະ ປະຕິສັງຂອນດ້ວຍຂອບຂະໜາດໃຫຍ່. ມາຮອດຊຸມປີ 60 ຂອງສະຕະວັດທີ 20, ພະວິຫານແຈງຖືກຍ້າຍໄປບໍລິເວນທາງທິດເໜືອຂອງເທດສະບານເມືອງນິງຢາງ, ຫ່າງຈາກວິຫານເກົ່າປະມານ 300 ແມັດ, ປະຈຸບັນແມ່ນ ຂຶ້ນກັບບ້ານແຈງຊວຽນ, ຕາແສງດົງເຕີມ, ເມືອງນິງຢາງ. ທ່ານ ຫງວຽນເຕິດຈ້ອງ ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງ ປູຊະນີຍະສະຖານພະວິຫານແຈງໃຫ້ຮູ້ວ່່າ :
“ກິດຈະການກໍ່ສ້າງບູລະນະພະວິຫານແຈງຖືກເຮັດດ້ວຍໄມ້, ມີການແກະຄວັດສະຫຼັກຢ່າງລະອຽດອ່ອນຕາມແບບສະໄໝລາດຊະວົງຫງວຽນ(1802-1945 ” ຢູ່ເບື້ອງຊ້າຍຂອງເຂດປູຊະນີຍະສະຖານແມ່ນເຂດເຮືອນຮັບແຂກ ແລະ ໜອງນ້ຳ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ໄດ້ຍົກຍ້າຍ 3 ຄັ້ງແລ້ວ, ແຕ່ສິ່ງທີ່ດີທີ່ສຸດນັ້ນ, ແມ່ນປະຊາຊົນສາມາດອະນຸລັກຮັກສາວັດຖຸພັນທີ່ມີຄ່າໄດ້ເປັນຢ່າງດີ ເຊັ່ນ: ຮູບປັ້ນ, ຮູບແກະຄວັດສະຫຼັກເປັນຕົ້ນ…”
ແຕ່ລະປີ, ພະວິຫານແຈງ ຈັດງານບຸນ 2 ຄັ້ງ. ງານບຸນຄັ້ງທີ 1 ຖືກຈັດຂຶ້ນແຕ່ວັນທີ 10 ຫາວັນທີ 20 ເດືອນ 2 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ. ງານບຸນຄັ້ງທີ 2 ຖືກຈັດຂຶ້ນແຕ່ວັນທີ 20 ຫາວັນທີ 25 ເດືອນ 8. ຕາມການເລົ່າຂານກັນມາວ່າ ພະວິຫານແຈງ ແມ່ນມີຄວາມສັກສິດທີ່ສຸດ, ພາວະນາຢາກໄດ້ສິ່ງໃດ ກໍໄດ້ສິ່ງນັ້ນ. ດັ່ງນັ້ນ ຮອດຍາມຈັດງານບຸນ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດພາກັນມາຮ່ວມງານບຸນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ທ່ານ ຫງວຽນເຕິດຈ້ອງ ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງ ປູຊະນີຍະສະຖານພະວິຫານແຈງໃຫ້ຮູ້ອີກວ່່າ :
“ ນອກຈາກງານບຸນໃຫຍ່ 2 ຄັ້ງແລ້ວ, ໃນເດືອນ 5 ໂດຍໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ, ມີແຂກທ່ອງທ່ຽວໄປວິຫານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ນັ້ນແມ່ນວັນເຈົ້າອາມາດຈັດງານລ້ຽງໃນເດືອນ 5. ນອກຈາກນັ້ນແລ້ວ, ເມື່ອເວົ້າເຖິງເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງ ກໍຕ້ອງເຕື້ອງເຖິງການເຄື່ອນໄຫວຂັບຮ້ອງຮັບໃຊ້ພະອໍລະຫັນ ແລະ ສິລະປະຂັບຮ້ອງນີ້ໄດ້ມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ”
ຈຸດພິເສດຂອງງານບຸນຕ່າງໆທີ່ຈັດຂຶ້ນຢູ່ພະວິຫານແຈງແມ່ນການປະສົມປະສານລະຫວ່າງວັດທະນະທຳກັບການເຄື່ອນໄຫວເຫຼື້ອມໄສຢູ່ວິຫານກີ່ກຸ່ງ, ນະຄອນລ້າງເຊີນ, ແຂວງລ້າງເຊີນ ຊຶ່ງແມ່ນບ່ອນທີ່ເຈົ້າອາມາດ ຕວນແຈງເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ. ທ່ານຫງວຽນແທ່ງຫວ້ານ ຫົວໜ້າຂະແໜງວັດທະນະທຳ, ຖະແຫຼງຂ່າວເມືອງນິງຢາງ ແຂວງ ຫາຍເຢືອງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ 2 ທ້ອງຖິ່ນມີການພົວພັນຢ່າງສະໜິດແໜ້ນ. ຍ້ອນການເຊື່ອມຕໍ່ນີ້ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ການເຄື່ອນໄຫວວັດທະນະທຳໄດ້ຮັບການເປີດກ້ວາງ ແລະ ຜ່ານການເຄື່ອນໄຫວຈັດງານບຸນ, ປະຊາຊົນສາມາດເຂົ້າໃຈຕື່ມກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງວັດທະນະທຳບັນດາເຜົ່າໃນແຂວງລ້າງເຊີນ. ໃນການເຄື່ອນໄຫວຈັດງານບຸນ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍລ້ວນແຕ່ຈັດການລະຫຼິ້ນພື້ນເມືອງຊຶ່ງຕິດພັນກັບພະວິຫານແຈງເຊັ່ນ: ມວຍປ້ຳພື້ນເມືອງ, ດຶງເຊືອກ, ຕີໄກ່… ”
ພະວິຫານແຈງໄດ້ຮັບການຢັ້ງຢືນເປັນປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດວັດທະນະທຳລະດັບຊາດໃນປີ 2009. ຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາ, ເມືອງນິງຢາງຍາມໃດກໍເອົາໃຈໃສ່ເຖິງວຽກງານອະນຸລັກຮັກສາ, ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າມໍລະດົກວັດທະນະທຳຂອງ ພະວິຫານແຈງກໍຄືບັນດາງານບຸນ. ຜ່ານນັ້ນ, ກໍໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ບັນດາຈຸດຄວາມງາມທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງເຂດດິນນິງຢາງ ແລະ ແຂວງຫາຍເຢືອງໃຫ້ແກ່ແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ.