(vovworld)- ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ຢູ່ ນະຄອນ ໂຮ່ຈິມີນ ແມ່ນປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດທີ່ລືຊື່ ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງຊີວິດການເຄື່ອນໄຫວປະຕິວັດຂອງປະທານໂຮ່ຈິມີນ. ກ່ອນນີ້ ກວ່າ 100 ປີ, ຈາກທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ປະທານໂຮ່ຈິມີນ ໄດ້ອອກເດີນທາງກູ້ຊາດ. ພາຍຫລັງເຄື່ອນໄຫວຢູ່ຕ່າງປະເທດມາເປັນເວລາຫລາຍປີ, ປະທານໂຮ່ຈິມີນ ໄດ້ກັບຄືນເມືອປະເທດ ເພື່ອຊີ້ນຳນຳພາປະຊາຊົນຫວຽດນາມ ລຸກຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ປົດປ່ອຍຊາດ, ຍາດເອົາເອກະລາດ, ໂຮມປະເທດຊາດເປັນເອກະພາບ. ປະຈຸບັນ, ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ກາຍເປັນສາຂາຂອງຫໍພິພິດທະພັນໂຮ່ຈີມີນ, ແຕ່ລະປີ ໄດ້ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດມາຢ້ຽມຢາມນັບລ້ານຄົນ.ບົດຂຽນຂອງນັກຂ່າວ ໂຕຕວນ ທີ່ມີຫົວຂໍ້ວ່າ: ຢ້ຽມຢາມທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ - ຫໍພິພິດທະພັນໂຮ່ຈີມີນ
ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ໃນຊຸມປີຕົ້ນສັດຕະວັດທີ XX
ພາບເອກະສານ
|
ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາກິດຈະກຳສະຖາປັດຕະຍະກຳໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງໃນສະໄຫມ ຝລັ່ງ ຢູ່ ນະຄອນ ໂຮ່ຈິມີນ. ຖ້າຢືນຢູ່ທ່າກຳປັ່ນ ແບກດັ່ງ ຫລື ທ່າເຮືອ ຖູທຽມ ຫລຽວເບິ່ງ ແມ່ນ້ຳ ໄຊງ່ອນ, ນັກທ່ອງທ່ຽວ ຈະພົບເຫັນອາຄານແຫ່ງຫນຶ່ງເກົ່າແກ່, ໄດ້ຮັບການອອກແບບຕາມສະຖາປັດຕະຍະກຳຂອງເອີລົບ ແລະ ອາຊີ. ນັ້ນແມ່ນ ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ, ເອື້ອຍ ທູງວຽດ ຜູ້ນຳທ່ຽວຢູ່ເຂດປູຊະນີຍະສະຖານ ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຍ່າຣົ່ງ ໂດຍແມ່ນຊາວ ຝລັ່ງ ກໍ່ສ້າງໃນກາງປີ 1862, ຮອດທ້າຍປີ 1863 ອາຄານຫລັງນີ້ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງສຳເລັດ ແລະ ຄົງຕົວມາຮອດປະຈຸບັນ. ໂດຍແມ່ນຊາວຝລັ່ງ ກໍ່ສ້າງ, ສະນັ້ນ ການອອກແບບຂອງອາຄານຫລັງນີ້ແມ່ນຕາມສະຖາປັດຕະຍະກຳຂອງ ຝລັ່ງ. ພິເສດຢູ່ເທິງຫລັງຄາເຮືອນ ໄດ້ປະດັບປະດາຮູບມັງກອນຜະລິດດ້ວຍດິນເຜົາ 2 ໂຕ ຕາມແບບ ອາຊີຕາເວັນອອກ. ຕາມພາສາຫວຽດແລ້ວ ຣົ່ງ ແປ່ວ່າມັງກອນສະນັ້ນ ປະຊາຊົນເຄີຍເອີ້ນວ່າ ອາຄານຫລັງນີ້ວ່າ ຍ່າຣົ່ງ ແລະ ຍ່າຣົ່ງ ຖືກຕັ້ງຢູ່ທ່າກ່ຳປັ່ນ, ສະນັ້ນ ທ່າກຳປັ່ນນີ້ກໍເອີ້ນວ່າ ທ່າກຳປັ່ນຍ່າຣົ່ງ.”
ຢູ່ເບື້ອງຫນ້າຂອງອາຄານຫລັງນີ້ ແມ່ນສຳນັກງານຂອງບໍລິສັດໃຫຍ່ຂົນສົ່ງ ຮ່ວາງເດ (MessageriesImperiales). ປີ 1955 ພາຍຫລັງພວກລ່າເມືອງຂຶ້ນຝລັ່ງ ຖືກ ປະລາໄຊ ຢູ່ ຫວຽດນາມ, ທ່າກຳປັ່ນການຄ້າໄຊງ່ອນ, ໃນນັ້ນມີທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ໄດ້ມອບສິດຄຸ້ມຄອງໃຫ້ ອຳນາດການປົກຄອງສາທາລະນະລັດ ຫວຽດນາມ. ໂດຍຄົງຕົວມາເປັນເວລາກວ່າ 150 ປີ, ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ຕິດພັນກັບເຫດການປະຫວັດສາດເມື່ອປະທານໂຮ່ຈິມີນ ເດີນທາງໄປຕ່າງປະເທດເພື່ອຊອກຫາເສັ້ນທາງກູ້ຊາດ. ເອື້ອຍ ໝີແຫ້ງ, ຜູ້ນຳທ່ຽວຢູ່ ນະຄອນ ໂຮ່ຈິມີນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ເມື່ອເວົ້າເຖິງ ໄຊງ່ອນ ໃນເມື່ອກອ່ນ, ຜູ້ຄົນທັງຫລາຍເຄີຍຮູ້ຈັກເຖິງທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ຊື່ງແມ່ນທ່າກຳປັ່ນການຄ້າ ໃຫຍ່ຢູ່ເຂດດິນ ໄຊງ່ອນ - ຢາດີ້ງ. ຢູ່ທ່າກຳປັ່ນແຫ່ງນີ້ ຊາຍຫນຸ່ມ ວັນບາ ໝາຍເຖິງປະທານໂຮ່ຈິມີນ ເລີ່ມເດີນທາງອອກຈາກປະເທດເພື່ອຊອກຫາເສັ້ນທາງກູ້ຊາດ.”
ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ປະຈຸບັນ
ພາບ:vov
|
ວັນທີ 5/6/1911, ປະທານໂຮ່ຈິມີນ (ໃນຄາວນັ້ນເອົາຊື່ວ່າວັນບາ) ໄດ້ລົງກຳປັ່ນ Amiral Latoutche Treville ຂອງຝລັ່ງ ເລີ່ມຕົ້ນການເດີນທາງໄປຕ່າງປະເທດເພື່ອຊອກຫາເສັ້ນທາງກູ້ຊາດ. ເພີ່ນໄດ້ໄປເຖິງ ຝລັ່ງ ແລະ ຫລາຍປະເທດຢູ່ບັນດາທະວີບທີ່ແຕກຕ່າງກັນ. ພາຍຫລັງ 30 ປີເຄື່ອນໄຫວຢູ່ຕ່າງປະເທດ, ຮອດປີ 1941 ເພີ່ນໄດ້ກັບຄືນຫວຽດນາມ ແລະ ຕັ້ງຊື່ໃຫ້ຕົນເອງວ່າ ໂຮ່ຈິມີນ, ເພີ່ນໄດ້ຊີ້ນຳນຳພາຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຍາດເອົາເອກະລາດມາໃຫ້ປະເທດຊາດ. ວັນທີ 2/9/1945, ປະທານໂຮ່ຈິມີນ ອ່ານບົດຖະແຫລງປະກາດເອກະລາດຢູ່ສະຫນາມຫລວງ ບາດີງ, ຮ່າໂນ້ຍ ສະຖາປະນາປະເທດ ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕ ຫວຽດນາມ, ເປີດຫນ້າປະຫວັດສາດໃຫມ່ໃຫ້ແກ່ການຕໍ່ສູ້ປົດປ່ອຍຊາດ. ເພື່ອຈົດຈຳເຫດການນີ້, ພາຍຫລັງປະເທດຊາດໂຮມເປັນເອກະພາບເມື່ອປີ 1975, ຍ່າຣົ່ງ ໄດ້ກາຍເປັນເຂດອະນຸສອນສະຖານກ່ຽວກັບປະທານໂຮ່ຈິມີນ.
ປີ 1955, ເຂດອະນຸສອນສະຖານປະທານໂຮ່ຈິມີນ ຢູ່ ທ່າກຳປັ່ນ ຍ່າຣົ່ງ ຖືກຍົກລະດັບເປັນຫໍພິພິດທະພັນໂຮ່ຈິມີນ, ນອນໃນ ລະບົບຫໍພິພິດທະພັນໂຮ່ຈິມີນ 11 ແຫ່ງໃນທົ່ວປະເທດ. ໄລຍະຕົ້ນ, ຫໍພິພິດທະພັນແຫ່ງນີ້ ມີຫ້ອງວາງສະແດງພຽງ 3 ຫ້ອງ ດ້ວຍເນື້ອທີ່ 250 ຕາແມັດ, ມາຮອດປະຈຸບັນ ຫໍພິພິດທະພັນໂຮ່ຈິມີນ ມີ ຫ້ອງວາງສະແດງ 9 ຫ້ອງ ດ້ວຍເນື້ອທີ່ 148.000 ຕາແມັດ, ລວມມີເອກະສານ, ວັດຖຸພັນກວ່າ 11.300 ຢ່າງ ແລະ ວັດຖຸພັນວາງສະແດງຢູ່ກາງແຈ້ງກວ່າ 450 ຢ່າງ. ຢູ່ທີ່ນີ້ ແມ່ນແຫ່ງເກັບຮັກສາເອກະສານ, ວັດຖຸພັນອັນລ້ຳຄ່າຫລາຍຢ່າງ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຊົມເຂົ້າໃຈແຈ້ງກວ່າກ່ຽວກັບຊີວິດ ແລະ ພາລະກິດປະຕິວັດຂອງປະທານໂຮ່ຈິມີນ. ໃນປື້ມບັນທຶກຢູ່ຫໍພິພິດທະພັນ, ຄະນະຜູ້ແທນພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ໄດ້ຂຽນວ່າ: “ປະທານໂຮ່ຈິມີນ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຜູ້ນຳທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ ຫາກທັງແມ່ນຜູ້ນຳຂອງພວກເຮົາອີກດ້ວຍ.” ນັກທ່ອງທ່ຽວຜູ້ຫນຶ່ງມາຈາກ ບຸນກາຣີ ໄດ້ຂຽນວ່າ: ບຸກຄະລິກກະພາບຂອງປະທານໂຮ່ຈິມີນເຮັດໃຫ້ເພື່ອນມິດສາກົນນັບລ້ານຄົນເຄົາລົບນັບຖື. ເພາະວ່າ ຕະຫລອດໄລຍະເຄື່ອນໄຫວຢູ່ຕ່າງປະເທດເພື່ອຊອກຫາເສັ້ນທາງປົດປ່ອຍຊາດ, ຊີວິດຂອງເພີ່ນແມ່ນການເສຍສະຫລະອັນຍິ່ງໃຫຍ່. ນັກທ່ອງທ່ຽວຜູ້ຫນຶ່ງມາຈາກ ອັງກິດ ໄດ້ຂຽນວ່າ: ປະທານໂຮ່ຈິມີນ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາຜູ້ນຳຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງສັດຕະວັດທີ 20.