(vovworld) – ໂດຍຕັ້ງຢູ່ທາງທິດໃຕ້ແມ່ນຳ້ດ໋ວງ, ຫ່າງຈາກຮ່າໂນ້ຍປະມານ 35 ກມ, ໝູ່ບ້ານຜະລິດພາບດົງໂຮ່ຂຶ້ນກັບຕາແສງຊອງໂຮ່, ເມືອງທ້ວນແທ່ງ, ແຂວງບັກນິງ. ນີ້ໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນແຫຼ່ງຜະລິດພາບດ້ວຍແຜ່ນພິມທີ່ຄວັດດ້ວຍໄມ້ ແລະ ພິມເທິງເຈ້ຍສາ, ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການຮູ້ຈັກຈາກ ນັກທ່ອງທ່ຽວທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດຫຼາຍຄົນ .
ດົງໂຮ່ ຫຼືເອີ້ນວ່າ ລ່າງມ໋າຍ, ແມ່ນໝູ່ບ້ານນ້ອຍໆ ມີກວ່າ 200 ຄອບຄົວ ທີ່ດຳລົງຊີວິດຕົ້ນຕໍດ້ວຍອາຊີບຜະລິດພາບ. ຊາວດົງໂຮ່ຜະລິດພາບແບບຫັດຖະກຳ, ນັບທັງການຜະລິດເຈ້ຍຕະຫຼອດຮອດແຜ່ນພິມທີ່ຄວັດດ້ວຍໄມ້ແຕ່ສະຕະວັດທີ 16 ແລະ ມາຮອດປະຈຸບັນຍັງຄົງຮັກສາມູນເຊື້ອນີ້ໄວ້. ໄລຍະແຕ່ເຄິ່ງທ້າຍສະຕະວັດທີ 18 ເຖິງປີ 1944 ໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນໄລຍະຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງຂອງໝູ່ບ້ານ, ດ້ວຍ 17 ວົງຕະກຸນໃນບ້ານລ້ວນແຕ່ຜະລິດພາບດົງໂຮ່. ໝູ່ບ້ານດົງໂຮ່ ມີຕະຫຼາດຂາຍພາບທີ່ຄຶກໂຄມໜາແໜ້ນເຊິ່ງຈັດຂຶ້ນໃນວັນທີ 6, 11, 16, 21 ແລະ 26 ເດືອນ 12 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນຊາວບ້ານດົງໂຮ່ ເຖິງວ່າຈະໄປໃສ, ຢູ່ແຫ່ງໃດຮອດເດືອນ 12 ກໍ່ກັບເມືອບ້ານເພື່ອຊື້ຂາຍພາບແຕ້ມ.
ເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມນັກສິລະປະການ ຫງວຽນຮື້ວຊາມ, ມີ່ມີອາຍຸກວ່າ 80 ປີ, ເຮືອນຂອງນັກສິລະປະການໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນວາງສະແດງພາບດົງໂຮ່ນັບພັນແຜ່ນ, ພ້ອມກັບບັນດາແຜ່ນພິມທີ່ຄວັດດ້ວຍໄມ້ກ່ອນນີ້ນັບຮ້ອຍປີ.ນອກນັ້ນເພື່ອໃຫ້ແຂກທ່ອງທ່ຽວເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບຂັ້ນຕອນການຜະລິດພາບດົງໂຮ່, ທ່ານ ຊາມ ຍັງກໍ່ສ້າງຫ້ອງແນະນຳກ່ຽວກັບວິທີຜະລິດພາບດົງໂຮ່, ນັບແຕ່ການຜະລິດສີ, ການຕາກເຈ້ຍ, ການພິມພາບ... ທ່ານ ຫງວຽນຮື້ວຊາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ໃນເມື່ອກ່ອນ, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນເຄີຍຊື້ພາບດົງໂຮ່ ເພື່ອປະດັບເຮືອນຊານໃນໂອກາດບຸນປີໃໝ່ປະຈຳຊາດ, ຖ້າຫາກບຸນປີໃໝ່ບໍ່ມີພາບ ດົງໂຮ່, ກໍ່ຮູ້ສຶກວ່າເຮືອນຊານບໍ່ສວຍງາມ ແລະ ຍັງຂາດບັນຍາກາດ ຕ້ອນຮັບບຸນປີໃໝ່“.
ພາບດົງໂຮ່ຖືກພິມເທິງເຈ້ຍສາ, ເຊິ່ງແມ່ນເຈ້ຍທີ່ເຮັດແບບຫັດຖະກຳຈາກຕົ້ນສາຢູ່ໃນປ່າ. ປ້າ ຫງວຽນທິແອວງ, ປີນີ້ອາຍຸກວ່າ 60 ປີ ແຕ່ໄດ້ຜະລິດພາບດົງໂຮ່ມາເປັນເວລາ 50 ປີແລ້ວ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ພາບດົງໂຮ່ ເຄີຍໃຊ້ແຕ່ 4 – 5 ສີຕົ້ນຕໍ, ນັ້ນແມ່ນສີດຳ, ຂຽວ, ຄາມ, ແດງ ແລະ ເຫຼືອງ. ສີທັງໝົດແມ່ນເອົາມາຈາກທຳມາຊາດ, ຫາກບໍ່ແມ່ນສີເຄມີ, ດັ່ງນັ້ນສີໃນພາບດົງໂຮ່ຈຶ່ງສົດໄສ ແລະ ຮັກສາໃນໄລຍະຍາວໄດ້.
“ສີແດງແມ່ນເອົາມາຈາກດິນຈີ່ຢູ່ເທິງພູ, ສີດຳໃນເມື່ອກ່ອນແມ່ນເອົາມາຈາກຂີ້ເທົ່າໃບໄມ້ໄຜ່, ປະຈຸບັນແມ່ນຂີ້ເທົ່າເຟືອງເຂົ້າໜຽວ. ສີເຫຼືອງແມ່ນເອົາມາຈາກດອກໄມ້ luscious, ສີຂຽວແມ່ນເອົາມາຈາກຕົ້ນໄມ້ອ່ອນ. ສີທັງໝົດແມ່ນເອົາມາຈາກຕົ້ນໄມ້ໃບຫຍ້າທຳມະຊາດ“.
ພາບດົງໂຮ່ ມີເຖິງ 180 ຫົວເລື່ອງ ແລະ ຖືກແບ່ງອອກເປັນ 5 ປະເພດຄື: ພາບບູຊາ, ພາບປະຫວັດສາດ, ພາບອວຍພອນ, ພາບການດຳເນີນຊີວິດ ແລະ ພາບເລື່ອງ. ຫົວເລື່ອງຂອງພາບແມ່ນອີງໃສ່ການດຳລົງຊີວິດ, ການຜະລິດຂອງຊາວກະສີກອນ. ເນື້ອໃນຂອງພາບບາງເທື່ອແມ່ນຕົວລະຄອນໃນເລື່ອງລາວທີ່ສືບມາແຕ່ບູຮານນະການ, ບັນດາທັດສະນີຍະພາບທີ່ສວຍງາມຂອງປະເທດ, ບາງເທື່ອແມ່ນຄວາມມຸ້ງຫວັງຕໍ່ຊີວິດທີ່ມີຄວາມຜາສຸກ, ຄວາມອິ່ມໜຳສຳລານ, ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ, ການລ້ຽງສັດໄດ້ຮັບຜົນ. ທ່ານ ຫງວຽນຮື້ວຊາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ພາບດົງໂຮ່ ມີຄວາມໝາຍອວຍພອນກັນ, ສ່ອງແສງຊີວິດປະຈຳວັນຄື: ການລ້ຽງໄກ່, ໝູ ກໍ່ຄືຄວາມຄວາມມຸ້ງຫວັງຂອງຊາວກະສີກອນ“.
ພາບດົງໂຮ່ຖືກພິມດ້ວຍແຜ່ນພິມທີ່ຄວັດດ້ວຍໄມ້. ດັ່ງນັ້ນຢາກມີພາບທີ່ສວຍງາມ, ທັງຜູ້ແຕ້ມແລະ ຜູ້ຄວັດແຜ່ນພິມຕ້ອງມີຄວາມຊຳນານ. ສີໃນພາບມີເທົ່າໃດ, ແຜ່ນສີກໍ່ຕ້ອງມີເທົ່ານັ້ນ. ເມື່ອພິມພາບ, ນາຍຊ່າງຕ້ອງໃຊ້ແຜ່ນພິມ ກໍ່ຄືສີສັນໃຫ້ຖືກກັບແຜ່ນແຕ້ມ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ບັນດາແຜ່ນພິມນີ້ຈຶ່ງໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ຄືດັ່ງຊັບສິນອັນລຳ້ຄ່າມາເປັນເວລານັບຮ້ອຍປີ. ປ້າ ຫງວຽນທິແອວງ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ແຜ່ນພິມເພື່ອພິມພາບດົງໂຮ່ແມ່ນຖືກຄວັດດ້ວຍໄມ້ຈັນ, ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງສາມາດຮັກສາໃນໄລຍະຍາວໄດ້. ຄອບຄົວຂ້າພະເຈົ້າມີແຜ່ນພິມມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ. ກ່ອນປີ 1945, ທັງບ້ານດົງໂຮ່ ລ້ວນແຕ່ຜະລິດພາບ, ແຕ່ຕໍ່ມາຍ້ອນພາບດົງໂຮ່ ບໍ່ນຳມາເຊິ່ງປະສິດທິຜົນໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນໃນບ້ານເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງຫັນໄປເຮັດອາຊີບອື່ນ, ແລະ ມອບແຜ່ນພິມຂອງຕົນໃຫ້ສະຫະກອນດົ່ງໂຮ່ຮັກສາໄວ້ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ໃດຜະລິດພາບນຳໃຊ້. ນັບແຕ່ນັ້ນ, ພໍ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັກສາແຜ່ນພິມບູຮານ 60 ປະເພດ ແລະ ແຜ່ນພິມໃໝ່ປະມານ 60 ປະເພດຈົນຮອດປະຈຸບັນ.“
ນັກທ່ອງທ່ຽວພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ກໍ່ຄືຊາວຫວຽດນາມອາໄສຢູ່ຕ່າງປະເທດໄດ້ຖືພາບດົງໂຮ່ແມ່ນຜະລິດຕະພັນພິເສດຂອງເຂດທິດເໜືອນະຄອນຫຼວງ. ດັ່ງນັ້ນແຕ່ລະເທື່ອເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມແຫ່ງນີ້ເຂົາເຈົ້າລ້ວນແຕ່ຊອກຮູ້ ແລະ ຊື້ພາບດົງໂຮ່. ດ້ວຍເລື່ອງແຂວງບັກນິງ ສ້າງສຳເນົາເອກະສານເພື່ອສະເໜີ UNESCO ຮັບຮອງອາຊີບຜະລິດພາບດົງໂຮ່ເປັນມໍລະດົກວັດທະນະທຳໂລກນັ້ນ, ໂລກຈະຮູ້ຈັກເຖິງພາບດົງໂຮ່ຫຼາຍກວ່າ, ເພື່ອໃຫ້ວີນຍານຂອງຊາດໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ເທິງເຈ້ຍສາຕະຫຼອດໄປ.
Vinh Pho