(vovworld) - ອາຫານທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມ ຊອກຈັງເວົ້າສະເພາະ ແລະ ຊາວທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງເວົ້າສະເພາະແມ່ນກອຍ. ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນອາຫານທົ່ວໄປເທົ່ານັ້ນ, ຫາກ ກອຍ ຍັງມີຄວາມໝາຍດ້ານຈິດວີນຍານຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ແລະ ເຂັ້ມຄົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມອີກດ້ວຍ. ເຂົ້າເໝົ້າແຢບເຊິ່ງຊາວເຜົ່າ ຂະແມນຳເອົາຖະຫວາຍບູຊາດິນຟ້າ ແລະ ພະພຸດນັ້ນ ໄດ້ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ດິນຟ້າອາກາດອຳນວຍຄວາມສະດວກ ລະດູການເກັບກ່ຽວໃນໂອກາດວັນບຸນໄຫວ້ພະຈັນໄດ້ຮັບຜົນດີ. ບົດຂຽນຂອງນັກຂ່າວ ລານແອງ.
ກອຍຂອງຊາວເຜົ່າຂະແມ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ພິທີໄຫວ້ພະຈັນ ແມ່ນພິທີຕົ້ນຕໍໃນບຸນ ອອກອອມບອກ ເຊິ່ງຖືກຈັດຕັ້ງໃນຄໍ່າຄືນວັນເພງເດືອນ 10 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ. ໃນບໍລິເວນວັດຕ່າງໆ, ໃນເຮືອນແຕ່ລະຫຼັງຂອງປະຊາຊົນ ຫຼືໃນບ່ອນທີ່ກວ້າງຂວາງ, ປອດໂປ່ງໃນບ້ານ, ເມື່ອພະຈັນຂຶ້ນສູງກໍ່ແມ່ນເວລາທີ່ປະຊາຊົນໃນບ້ານມຸ່ງໄປສູ່ດວງພະຈັນເພື່ອດຳເນີນພິທີ. ເຈົ້າຂອງງານບຸນແມ່ນບັນດາຄູບາອາຈານໃນວັດ ຫຼືຜູ້ອາຍຸສູງ ແລະ ມີອິດທິພົນຊື່ສຽງໃນບ້ານຮັບຜິດຊອບ. ພາຍຫຼັງທຳພິທີບູຊາສຳເລັດແລ້ວ, ເຈົ້າຂອງພິທີຈະເອີ້ນເອົາພວກເດັກນ້ອຍມາພ້ອມກັນຍໍມືໄຫວ້ພະຈັນ, ແບ່ງກອຍໃຫ້ເດັກນ້ອຍແຕ່ລະຄົນ, ແລ້ວຈັບຫຼັງ, ຖາມພວກຫຼານມີຄວາມຫວັງໃດແດ່. ຄຳຕອບຂອງພວກຫຼານກໍ່ແມ່ນຄວາມມຸງມາດປາຖະໜາຂອງຜູ້ໃຫຍ່ໃນປີໜ້າ. ສຸດທ້າຍ, ທຸກຄົນນັ່ງອ້ອມກັນເພື່ອກິນໝາກໄມ້, ກອຍ ແລະ ພ້ອມກັນຟ້ອນລຳທຳເພງ, ອວຍພອນກັນຈະໄດ້ຮັບຜົນດີໃນລະດູການເກັບກ່ຽວໃນປີຈະມາເຖິງ. ທ່ານ ເຈິ່ນວັນນາມ, ຊາວເຜົ່າ ຂະແມຢູ່ ຊອກຈັງ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຮອດມື້ວັນເພງຄອບຄົວໃດກໍ່ເຮັດກອຍເພື່ອໄຫວ້ພະຈັນ ແລະ ໃຫ້ລູກຫຼານທຸກຄົນເຕົ້າໂຮມກັນ. ພາຍຫຼັງທຳພິທີສຳເລັດ, ຈະໃຫ້ລູກຫຼານກິນກອຍເພື່ອສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ພະຈັນຍ້ອນໄດ້ອຳນວຍຄວາມສະດວກເພື່ອໃຫ້ລະດູການເກັບກ່ຽວຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບຜົນດີ. ຊາວເຜົ່າ ຂະແມເຄີຍທຳພິທີໄຫວ້ບູຊາເດີ່ນບ້ານ, ທັງຄອບຄົວ, ຜູ້ໃຫຍ່, ຜູ້ນ້ອຍ, ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ລ້ວນແຕ່ອອກໄປໄຫວ້ບູຊາພະຈັນຢູ່ເດີ່ນບ້ານ“.
ກອຍຂອງຊາວເຜົ່າຂະແມ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ຊາວເຜົ່າ ຂະແມເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ໂດຍໄດ້ຮັບບຸນຄຸນຈາກພະພຸດ ແລະ ດິນຟ້າ, ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງມີເຂົ້າໜຽວ, ເຂົ້າຈ້າວເພື່ອລ້ຽງດູຄອບຄົວ. ແລະກໍ່ຈາກເມັດເຂົ້າທີ່ໜຽວຫອມນັ້ນ, ຊາວເຜົ່າ ຂະແມໄດ້ປຸງແຕ່ງເປັນອາຫານທີ່ແຊບນົວຫຼາຍເຍື່ອງເພື່ອຕອບບຸນແທນຄຸນດິນຟ້າອາກາດ. ປ້າ ເລິມທິແອນ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຢູ່ ຊອກຈັງ, ທຸກຄອບຄົວ, ທັງຄອບຄົວຮັ່ງມີ ແລະ ທຸກຍາກລ້ວນແຕ່ມີເຂົ້າເໝົ້າເພື່ອໄຫວ້ພະຈັນ. ຕາມຮີດຄອງມາແຕ່ບູຮານ, ພວກເຮົາທຳພິທີຕາມປູ່ຍ່າຕາຍາຍ, ຄອບຄົວໃດ, ຜູ້ໃດກໍ່ໄຫວ້ບູຊາພະຈັນດ້ວຍກອຍ“.
ນອກຈາກເຮັດເຄື່ອງຂອງບູຊາເພື່ອຖະຫວາຍສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ດິນຟ້າອາກາດແລ້ວ, ໃນງານບຸນ ອອກອອມບອກ, ກອຍ ຍັງໄດ້ວາງຂາຍຢູ່ທຸກແຫ່ງໃນເຂດດຳເນີນງານບຸນ, ເພື່ອໃຫ້ທຸກຄົນຊື້ມາກິນ ແລະ ເປັນຂອງຕ້ອນໃຫ້ພີ່ນ້ອງ.
ກອຍຂອງຊາວເຜົ່າຂະແມ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
”ປົນກັບນ້ຳຕານກ່ອນ, ແລ້ວປົນກັບໝາກພ້າວທີ່ຂູດແລ້ວ, ຫຼັງຈາກນັ້ນປະໄວ້ໃນເວລາ 1-2 ຊົ່ວໂມງຈຶ່ງກິນຈະແຊບກວ່າ”.
ເພື່ອມີ ກອຍ ທັງໜຽວ ແລະ ຫອມແມ່ນຕ້ອງໃຊ້ເຂົ້າໜຽວຫາກໍ່ສຸກ. ທຳອິດແມ່ນຕ້ອງໝ່າເຂົ້າໃນເວລາສອງ, ສາມຊົ່ວໂມງ, ຫຼັງຈາກນັ້ນ ຈະເອົາມາຂົ້ວໃຫ້ກອບແລ້ວຈຶ່ງເອົາມາຕຳ.
ເມື່ອກິນກອຍທີ່ຫາກໍ່ຕໍາແລ້ວສາມາດຮັບຮູ້ໄດ້ລົດຊາດພິເສດສະເພາະຂອງເຂົ້າໜຽວ. ແຕ່ຖ້າຫາກປົນກອຍກັບນ້ຳຕານ, ໝາກພ້າວຂູດ ແລະ ນ້ຳໝາກພ້າວ, ປະໄວ້ໃນເວລາ 15 ນາທີ ຈຶ່ງກິນມັນຈະອ່ອນ, ຜົງ ແລະໜຽວກວ່າແລ້ວ. ສາມາດເອົາໃບຕອງ, ໃບດອກບົວຫໍ່ກອຍໄວ້, ມັນຈະໃຫ້ກິ່ນຫອມກວ່າ. ດ້ວຍກິ່ນຫອມຂອງເຂົ້າໜຽວຂົ້ວ, ລົດມັນຂອງໝາກພ້າວ ແລະ ລົດຫວານຂອງນ້ຳຕານເຮັດໃຫ້ອາຫານນີ້ມີລົດຊາດພິເສດ.
ເມື່ອມີໂອກາດມາຢ້ຽມຢາມ ຊອກຈັງໃນໂອກາດວັນບຸນ ອອກອອມບອກ, ນັກທ່ອງທ່ຽວຈະໄດ້ຮັບປະທານອາຫານ ກອຍ ທີ່ແຊບນົວ ແລະ ມີຄວາມເຂົ້າໃຈຕື່ມອີກກ່ຽວກັບວັດທະນະທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມ.