ຊຸດກອນເລື່ອງ
“ເກີດດິນອອກນຳ້“
(vovworld) -
ຊົນເຜົ່າເມື່ອງມີຊຸດກອນເລື່ອງ “ເກີດດິນອອກນຳ້“ ເພື່ອເລົ່າໃຫ້ລູກຫຼານຟັງກ່ຽວກັບຊີວິດຂອງບັນພະບຸລຸດນັບແຕ່ເວລາກໍ່ບ້ານສ້າງເມືອງ. ກອນເລື່ອງຊຸດນີ້ໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນວັດຈະນານຸກົມກ່ຽວກັບຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາວເຜົ່າເມື່ອງ. ໃນນັ້ນປະຫວັດສາດຂອງຊາວເຜົ່າເມື່ອງໄດ້ຮັບການສະແດງອອກຜ່ານຈິດສຳນຶກຂອງມະນຸດ.
ເກີດດິນອອກນຳ້ ແມ່ນກອນເລື່ອງທີ່ລວບລວມບັນດາເທບນິຍາຍກ່ຽວກັບຄວາມເປັນມາຂອງດິນຟ້າ. ແມ່ນບົດປະພັນທີ່ເຕົ້າໂຮມທັງສອງປະເພດວັນນະຄະດີພື້ນເມືອງນັ້ນແມ່ນ: ເທບນິຍາຍ ແລະ ກອນເລື່ອງພື້ນເມືອງ. ກອນເລື່ອງເກີດດິນອອກນ້ຳ ໄດ້ຮັບການເລົ່າດ້ວຍກາບກອນ, ກ່ຽວກັບຄວາມເປັນມາຂອງໂລກ, ນັບແຕ່ເວລາໜ່ວຍໂລກບໍ່ທັນມີຊີວິດ, ຈົນຮອດເວລາບ້ານເມືອງມີຊີວິດເປັນປົກກະຕິ. ໃນພິທີງານສົບ, ເຊິ່ງແມ່ນງານບຸນທີ່ສຳຄັນຂອງຊົນເຜົ່າເມື່ອງ, ໝໍຜີເຄີຍເລົ່າກອນເລື່ອງນີ້. ສຳລັບຜູ້ໃກ້ຈະອຳລາໂລກມະນຸດ, ເຂົາເຈົ້າກໍ່ໄດ້ຟັງໝໍຜີເລົ່າກອນເລື່ອງກ່ຽວກັບກົກເຄົ້າຂອງບັນພະບຸລຸດ ກໍ່ຄືຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາວເຜົ່າເມື່ອງແມ່ນຄືແນວໃດ. ສາດສະດາຈານ ໂງດຶກທິ້ງ, ຜູ້ອຳນວຍການສູນຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳເຊື່ອຖືຂອງຊາວຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ກອນເລື່ອງໄດ້ເລົ່າກ່ຽວກັບຄວາມເປັນມາຂອງດິນຟ້າ, ມະນຸດແມ່ນຄືແນວໃດ, ອະທິບາຍກ່ຽວກັບກົກເຄົ້າຂອງປະເທດ, ຂອງບ້ານເມືອງ ກໍ່ຄືສ່ອງແສງໄລຍະປະຫວັດສາດໃດໜຶ່ງຂອງຊາວເຜົ່າເມື່ອງ. ສິ່ງສຳຄັນແມ່ນກອນເລື່ອງຖືກເລົ່າໃນພິທີງານສົບ. ກ່ອນຈະສົ່ງຜູ້ຕາຍໄປຍັງໂລກອື່ນ, ໝໍຜີກໍ່ເລົ່າໃຫ້ຜູ້ຕາຍຮູ້ກ່ຽວກັບປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງມະນຸດ, ມະນຸດຄົງຕົວຄືແນວໃດ ແລະ ການສົ່ງຄົນຕາຍໄປຍັງໂລກອື່ນແມ່ນຄືແນວໃດ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງເອີ້ນນີ້ວ່າກອນເລື່ອງທີ່ມີຊີວິດ, ມີຄວາມໝາຍສຳລັບຊີວິດຂອງມະນຸດ.“
ນັບແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນ, ຊົນເຜົ່າເມື່ອງໄດ້ມີຄວາມຮັບຮູ້, ຂຸດຄົ້ນ ແລະ ອະທິບາຍກ່ຽວກັບກົກເຄົ້າຂອງສັດສາວາສິ່ງ ແລະ ມະນຸດ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຊອກຮູ້ບັນດາປະກົດການທຳມະຊາດທີ່ເລິກລັບແຕ່ກະທົບເຖິງຊີວິດຂອງມະນຸດ. ຊາວເຜົ່າເມື່ອງຖືວ່າ, ດິນນຳ້ບໍ່ແມ່ນເທວະດາສ້າງຂຶ້ນ, ຫາກແມ່ນທຳມະຊາດສ້າງຂຶ້ນເອງ, ແຕ່ເວລານັ້ນບໍ່ທັນມີມະນຸດ, ສັດສາວາສິ່ງ, ດິນຟ້າຍັງຮົກເຮື້ອວ່າງເປົ່າແລະໜາວເຢັນຫຼາຍ.
“ນີ້ແມ່ນກອນເລື່ອງທີ່ເລົ່າສືບປາກຕໍ່ປາກ. ໃນກອນເລື່ອງສ່ອງແສງເຖິງຫຼາຍເຫດການຄື: ຕົ້ນໄມ້ໃບຫຍ້າ, ໂລກມະນຸດ, ຟ້າ, ດິນ ແລະ ເຫດການຊາວເຜົ່າເມື່ອງໄດ້ຮັບການກຳເນີດຄືແນວໃດ. ພິເສດແມ່ນມີເລື່ອງອອກໄຂ່, ໄຂອອກບັນດາເຜົ່າຄືແນວໃດ. ຄວາມສຳນຶກໃນກອນເລື່ອງແມ່ນອຸດົມສົມບູນທີ່ສຸດ. ນີ້ແມ່ນບົດປະພັນເລົ່າສືບປາກຕໍ່ປາກ. ດັ່ງນັ້ນທັງຮັກສາກອນເລື່ອງ, ທັງຮັບປະກັນລັກສະນະເປັນເອກະພາບຂອງກອນເລື່ອງໄດ້“.
ຜ່ານວິວັດແຫ່ງການພັດທະນາ, ກອນເລື່ອງເກີດດິນອອກນຳ້ຂອງຊາວເຜົ່າເມື່ອງໄດ້ປະກົດມີຫຼາຍສະບັບທີ່ແຕກຕ່າງກັນ. ສາດສະດາຈານ ໂງດຶກທິ້ງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ກອນເລື່ອງເກີດດິນອອກນຳ້ສະບັບທີ່ຄ້າຍຄືກັນມີປະມານ 7 - 8 ສະບັບ, ໃນນັ້ນສະບັບສັ້ນສຸດມີ 8000 ປະໂຫຍກ ແລະ ຍາວສຸດມີ 16000 ປະໂຫຍກ. ກອນເລື່ອງເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນອີງໃສ່ແຕ່ລະທ້ອງຖີ່ນແລະ ມູນເຊື້ອຂອງປະຊາຊົນ, ມັນຕ່າງກັນບາງປະໂຫຍກເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ເນື້ອໃນຍັງຮັບປະກັນຢູ່. ຊາວເຜົ່າເມື່ອງເອກອ້າງທະນົງໃຈທີ່ສຸດຕໍ່ກອນເລື່ອງຂອງຕົນ. ມີບາງຕອນເລົ່າກ່ຽວກັບປະຊາຊົນ, ຊັ້ນຂຸນນາງ, ໝໍຢາ… ນອກຈາກບົດບາດຂອງປະຊາຊົນແລ້ວ, ຍັງມີບົດບາດຂອງຊັ້ນຂຸນນາງ ກໍ່ຄືການສືບທອດວົງຕະກຸນແມ່ນຄືແນວໃດອີກ “.
ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ, ກອນເລື່ອງເກີດດິນອອກນ້ຳ ແມ່ນກິດຈະກຳວັດທະ ນະທຳ, ໃນນັ້ນມີທັງວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ, ວັນນະຄະດີພື້ນເມືອງ, ນັບທັງປັດສະຍາ, ປະຫວັດສາດ, ຊົນເຜົ່າວິທະຍາ… ໃນກອນເລື່ອງນີ້ສາມາດເຫັນໄດ້ຈຸດທີ່ເປັນເອກະລັກ, ສີສັນສະເພາະຂອງສິລະປະພື້ນເມືອງ. ກໍ່ຄືຄວາມງາມທັງດ້ານພູມປັນຍາ ແລະ ຈິດວີນຍານຂອງຊາວເຜົ່າເມື່ອງໃນເມື່ອກ່ອນ.