(vovworld) - ວັດທະນະທຳຕິດພັນກັບຊີວິດ ແລະ ການພັດທະນາຂອງສັງຄົມ, ຂອງຊາດ. ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງແຕ່ລະຊົນເຜົ່າ ສະແດງໃຫ້ເຫັນຈຸດທີ່ຍອດຢ້ຽມ, ສີສັນຂອງຊົນເຜົ່ານັ້ນຢ່າງມີຊີວິດຊີວາ. ສັງຄົມນັບມື້ນັບພັດທະນາ, ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງແຕ່ລະເຜົ່າຍິ່ງມີໄພສູນຫາຍໄປ. ແຕ່ປະຊາຄົມຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທຢູ່ເທດສະບານເມື່ອງໄລ, ແຂວງດ້ຽນບຽນ ພັດມີວິທີສະເພາະເພື່ອຮັກສາວັດທະນະທຳທີ່ດີງາມຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໄວ້.
ງານປະກວດຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ແລະ ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວ
ຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ພວກຂ້າພະເຈົ້າມາຢ້ຽມຢາມຕາແສງນາໄລ, ເທດສະບານເມື່ອງໄລ, ແຂວງດ້ຽນບຽນ ກົງກັບໂອກາດທີ່ທ້ອງຖີ່ນພວມຈັດຕັ້ງ “ງານປະກວດຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ແລະ ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວ” ໃຫ້ຊາວຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ. ບັນດາຜູ້ບ່າວໃນ-ຊຸດເສື້ອສີຄາມ, ສ່ວນຜູ້ສາວນຸ່ງເສື້ອກ່ອມ (ແມ່ນເສື້ອປະຈຳເຜົ່າຂອງແມ່ຍິງເຜົ່າຜູ້ໄທ) ພວມຊັບຊ້ອນເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວເພື່ອກະກຽມໃຫ້ແກ່ງານປະກວດ. ອ້າຍ ຫຼໍ່ວັນແມ້ງ, ພະນັກງານວັດທະນະທຳຕາແສງນາໄລ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ນີ້ແມ່ນງານປະກວດທີ່ພວກຂ້າພະເຈົ້າຈັດຂຶ້ນເປັນເທື່ອທຳອິດ. ຜ່ານງານປະກວດ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າຢາກຟື້ນຟູເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທນັບແຕ່ກ່ອນມາຮອດປະຈຸບັນ. ວຽກງານກະກຽມຂອງບ້ານຕ່າງໆແມ່ນໄດ້ດີທີ່ສຸດ, ທຸກຄົນຕ່າງກໍ່ສະໜັບສະໜູນງານປະກວດນີ້.”
“ງານປະກວດຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ແລະ ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວ” ປີ 2013 ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາການເຄື່ອນໄຫວທີ່ຂຶ້ນກັບແຜນຮ່າງອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາວັດທະນະທຳບັນດາເຜົ່າ, ໃນນັ້ນມີຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທໃນເທດສະບານ ຕິດພັນກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດສັງຄົມ ໄລຍະ 2011 – 2015, ທິດທາງເຖິງປີ 2020. ແຜນຮ່າງໂດຍອຳນາດການປົກຄອງເທດສະບານເມື່ອງໄລ ປະຕິບັດ ເພື່ອແນໃສ່ອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍວັດທະນະທຳບັນດາເຜົ່າຢູ່ເທດສະບານ. ເອື້ອຍ ເຈິ່ນທິເຮືອງຢາງ, ຫົວໜ້າຫ້ອງການວັດທະນະທຳຖະແຫຼງຂ່າວເທດສະບານເມື່ອງໄລ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຈຸດປະສົງຂອງພວກຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນປົກປັກຮັດສາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອມາແຕ່ດົນນານຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທໃນທ້ອງຖີ່ນ, ຄືຊຸດອາພອນ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວ ຕະຫຼອດຮອດພາສາເວົ້າຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ. ຕ້ອງເຮັດແນວໃດເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນຮັກສາ, ສຶກສາມູນເຊື້ອໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ວັດທະນະທຳອັນດີງາມຂອງຊົນເຜົ່າຕົນຖືກສູນຫາຍໄປ. ”
ງານປະກວດຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ແລະ ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ) ແຜນການຜັນຂະຫຍາຍແຜນຮ່າງອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ ໂດຍຫ້ອງການວັດທະນະທຳຖະແຫຼງຂ່າວເທດສະບານເມື່ອງໄລ ປະຕິບັດໃນແຕ່ລະປີ, ແຕ່ລະໄລຍະ. ໃນນັ້ນການຈັດຕັ້ງງານປະກວດໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນການເຄື່ອນໄຫວມີປະສິດທິຜົນທີ່ສຸດ ເພື່ອໂຄສະນາໃຫ້ປະຊາຊົນເຂົ້າໃຈໄດ້ຄວາມສຳຄັນຂອງການອະນຸລັກຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳຂອງເຜົ່າ, ຈາກນັ້ນຍົກສູງສະຕິໃນການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ. ເອື້ອຍ ຫຼໍ່ທິລຽນ, ຕາແສງນາໄລ, ແບ່ງປັນວ່າ:
“ຢູ່ໃນຄອບຄົວຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍເວົ້າພາສາເຜົ່າຜູ້ໄທ, ສ່ວນເວລາໄປເຮັດວຽກ ເມື່ອພົບປະກັບຜູ້ບໍ່ຮູ້ພາສາເຜົ່າຜູ້ໄທ, ຂ້າພະເຈົ້າຈຶ່ງເວົ້າພາສາທົ່ວໄປ. ເພື່ອຮັກສາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໄວ້, ເວລາຢູ່ເຮືອນຂ້າພະເຈົ້າມັກໂອ້ລົມກັບລູກດ້ວຍພາສາເຜົ່າຂອງຕົນ, ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ພາສານີ້ຖືກສູນຫາຍໄປ” .
ຊົ່ວໂມງຮຽນພາສາເຜົ່າຜູ້ໄທ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ) ແຜນຮ່າງອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ ຍັງປະສານສົມທົບກັບຂະບວນການກໍ່ສ້າງຊີວິດທາງດ້ານວັດທະນະທຳຂອງແຕ່ລະບ້ານ. ນັບແຕ່ນັ້ນ, ບັນດາກອງສິລະປະ ໄດ້ຮັບການເອົາໃຈໃສ່ພັດທະນາ. ທົ່ວເທດສະບານມີ ກວ່າ 30 ກອງສິລະປະ. ໃນຕອນຄ່ຳຂອງວັນທ້າຍສັບປະດາ, ບັນດາກອງສິລະປະນີ້ ໄດ້ເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ເຮືອນຮ້ານ ເພື່ອພ້ອມກັນແອບຟ້ອນກຸບ, ຟ້ອນວີ, ຟ້ອນຜ້າບີງ, ຟ້ອນກອງເຂົ້າ ແລະ ຂັບແທນພ້ອມກັບພິນຕິ໋ນ (ພິນສະເພາະຂອງເຜົ່າຜູ້ໄທ). ເອື້ອຍເຈິ່ນທິເຮືອງຢາງ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ຕາແສງໄລເນືອ ຍັງມີກອງຟ້ອນຂອງຜູ້ອາຍຸສູງໃນຕາແສງ, ເຂົາເຈົ້າລ້ວນແຕ່ມີອາຍຸກວ່າ 60 ປີແລ້ວ. ຍ້ອນເຫັນວ່ານີ້ແມ່ນແຜນຮ່າງທີ່ມີຄວາມຈຳເປັນ, ດັ່ງນັ້ນເຂົາເຈົ້າໄດ້ສິດສອນໃຫ້ລູກຫຼານໃນຕາແສງຢ່າງສຸດຈິດສຸດໃຈ. ປະຈຸບັນ, ບັນດາກອງສິລະປະໃນຕາແສງລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການເຝິກອົບຮົມກ່ຽວກັບວິທີຟ້ອນບັນດາວາດຟ້ອນບູຮານຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທໃນທ້ອງຖີ່ນ .”
ກອງຟ້ອນຕີຄ້ອງທụມີອາຍຸສູງໃນຕາແສງ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ) ສ່ວນພວກຫຼານນ້ອຍ, ນັກຮຽນຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທໃນເທດສະບານເມື່ອງໄລ ໄດ້ຮັບຖືວ່າ ແມ່ນເປົ້າໝາຍຕົ້ນຕໍ່ເພື່ອສຶກສາມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າ. ຄອບຄົວ ແລະ ໂຮງຮຽນໄດ້ມີການປະສານສົມທົບກັນເພື່ອສິດສອນໃຫ້ພວກນ້ອງມີຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບຊົນເຜົ່າຂອງຕົນ. ເອື້ອຍ ເຈິ່ນທິເຮືອງຢາງ, ຫົວໜ້າຫ້ອງການວັດທະນະທຳຖະແຫຼງຂ່າວເທດສະບານເມື່ອງໄລ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຂົນຂວາຍບັນດາຄອບຄົວໃຫ້ພວກຫຼານນຸ່ງຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າໃນໂອກາດວັນບຸນ. ສ່ວນບັນດາໂຮງຮຽນກໍ່ບັງຄັບໃຫ້ນັກຮຽນນຸ່ງຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າໃນວັນເສົາປະຈຳສັບປະດາ, ນອກນັ້ນຍັງຈັດການເລົ່າເລື່ອງພື້ນເມືອງກ່ຽວກັບບັນດາເຜົ່າໃນທ້ອງຖີນ ເພື່ອແນໃສ່ສຶກສາຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈ, ມູນເຊື້ອຊົນເຜົ່າ ເພື່ອໃຫ້ພວກຫຼານສືບທອດບັນດາມູນເຊື້ອອັນດີງາມດັ່ງກ່າວ.”
ນັກຮຽນນຸ່ງຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າໄປຮຽນ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທຢູ່ເມືອງໄລເວົ້າສະເພາະ ແລະ ຢູ່ເຂດ ຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອເວົ້າລວມ ມີພື້ນຖານວັດທະນະທຳທີ່ອຸດົມສົມບຸນ, ມາແຕ່ດົນນານ.ດັ່ງນັ້ນຄວາມງາມໃນວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່ານີ້ຄວນໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້. ດ້ວຍວິທີຮັກສາຄືຢູ່ເທດສະບານເມືອງໄລ, ບັນດາວັດທະນະທຳທີ່ຍອດຢ້ຽມຂອງຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທຈະໄດ້ຮັບການສືບທອດ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍ, ນີ້ແມ່ນຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າເຂດຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ.