(vovworld)- ລັກສະນະທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະໃນວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວຫວຽດໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຜ່ານບັນດາປະເພດເພງພື້ນເມືອງທີ່ຕິດພັນກັບຮູບການສະແດງລະຄອນ, ບັນດາຮູບການສະແດງສິລະປະການ ຄື: ເພງພື້ນເມືອງຂັບກວານຫໍ້ບັກນີງ, ຂັບແຈ່ວ, ຂັບຕວ່ງ, ຂັບຊວານ, ວີຢ້ຳ ຢູ່ ເຫງ້ຕີງ, ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ. ໃນນັ້ນ ຂັບແຈ່ວ, ຂັບກາຈູ່ ແລະ ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນບັນດາຮູບການສະແດງບົນເວທີທີ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊາວຫວຽດ, ພິເສດຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເຫນືອ.
ຮ້ານສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ
ພາບ:internet
|
ໃນສາງສິລະປະພື້ນເມືອງຫວຽດນາມ, ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາຮູບການສິລະປະທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະທີ່ສຸດ. ດ້ວຍເວທີສະແດງແມ່ນຫນ້ານ້ຳ, ຕົວລະຄອນແມ່ນບັນດາຕຸກກະຕາພ້ອມກັບສີສັນຫລາກຫລາຍຂອງແສງໄຟ ແລະ ບັ້ງໄຟດອກໄດ້ເຮັດໃຫ້ລາຍການສະແດງມີຄວາມດູດດື່ມ. ສິລະປະລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນຮູບການສິລະປະພື້ນເມືອງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳແດງຫວຽດນາມ ຊື່ງຕິດພັນກັບພື້ນຖານອະລິຍະທຳການປູກເຂົ້ານາທາມ. ແຕ່ລະກອງສິລະປະຕຸກກະຕານ້ຳ ລ້ວນແຕ່ມີຈຸດພິເສດສະເພາະ, ມີທ່າແຮງສະເພາະ, ແຕ່ເບິ່ງລວມແລ້ວ ບັນດາລາຍການສະແດງຂອງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳລ້ວນແຕ່ຕິດພັນກັບເລື່ອງລາວທີ່ເລົ່າຂານກັນມາແຕ່ບູຮານນະການ, ສ່ອງແສງໃຫ້ເຫັນການດຳເນີນຊີວິດ ແລະ ການອອກແຮງງານຂອງຊາວກະສິກອນຢູ່ທົ່ງນາດ້ວຍຄວາມເປັນຫ່ວງເປັນໄຍຕໍ່ໄພທຳມະຊາດ, ໂລກລະບາດ ແຕ່ຍັງຄົງມີຄວາມຮູ້ສຶກປະເອີບໃຈ, ຮັກຊີວິດ. ເອື້ອຍ ຮ່ວາງມີງ ຫງວຽດ, ພະນັກງານຫໍພິພິດທະພັນຊົນເຜົ່າວິທະຍາ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຢູ່ໃນໂລກມີຫລາຍຮູບການສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕາ, ແຕ່ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳມີພຽງຢູ່ຫວຽດນາມ ເທົ່ານັ້ນ. ນີ້ແມ່ນປະເພດສິລະປະໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນກ່ອນນີ້ປະມານ 10 ສັດຕະວັດ, ໂດຍຊາວກະສິກອນປະດິດສ້າງ. ສະນັ້ນ ລາຍການສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳ ລ້ວນແຕ່ວາດພາບຄືນວຽກງານປະຈຳວັນຂອງຊາວກະສິກອນຄື: ລ້ຽງຄວາຍ, ໄຖນາ, ຫາປາຫລືຟ້ອນມັງກອນ… ເວທີສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນຮ້ານທີ່ມີຫລັງຄາ ຫລືເອີ້ນວ່າ ສາລາບ້ານເທິງຫນ້ຳ,ບັນດານັກສິລະປະກອນຢືນໃຕ້ນ້ຳເພື່ອບັນຊາຕຸກກະຕາ.”
ຕຸກກະຕານ້ຳ
|
ສິລະປະລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳຢູ່ ຫວຽດນາມ ມີມາແຕ່ດົນນານໃນປະຫວັດສາດ, ຕິດພັນກັບພື້ນຖານວັດທະນະທຳອະລິຍະທຳແຫ່ງການປູກເຂົ້ານາທາມຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເຫນືອ. ປີ 1121 ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳຖືກຈັດເຂົ້າລາຍການສະແດງອວຍພອນອາຍຸໝັ້ນຂວັນຍືນຂອງເຈົ້າຊີວິດ ແລະສິ່ງດັ່ງກ່າວພິສູດໃຫ້ເຫັນຜ່ານບັນດາແຖວຫນັງສືທີ່ຄວັດຢູ່ເທິງສີລາເດີມທີ່ມີມາແຕ່ສະໄຫມເຈົ້າຊີວິດ ຫລີ ແລະ ປະຈຸບັນພວມຕັ້ງຢູ່ວັດ ລອງດ້ອຍ, ຕາແສງ ໂດ້ຍເຊີນ ເມືອງຢູຍຕຽນ ແຂວງ ຮ່ານາມ. ຈາກບັນດາຕົວລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳຕ່າງຫາກສະເພາະຂອງບຸກຄົນຈຳນວນຫນຶ່ງ ໄດ້ພັດທະນາເປັນກອງສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ ດ້ວຍຫລາຍລາຍການສະແດງທີ່ມ່ວນ, ງາມຕາ ແລະ ແປກປະຫລາດ ເພື່ອຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນ. ທ່ານຫງວຽນຮູຍຮົ່ງ ນັກຄົ້ນຄ້ວາສິລະປະລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນຜະລິດຕະພັນຂອງເຂດທົ່ງພຽງພາກເຫນືອຫວຽດນາມ. ໃນເບື້ອງຕົ້ນບໍ່ເອີ້ນວ່າຕຸກກະຕາ ພຽງຖືວ່າແມ່ນການລະຫລິ້ນເທົ່ານັ້ນ. ”
ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳເຄີຍຈັດຂຶ້ນໃນງານບຸນຕ່າງໆຂອງໝູ່ບ້ານຫລືບຸນປີໃຫມ່ປະຈຳຊາດ…ສິລະປະສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳມີບັນດາຈຸດທີ່ແຕກຕ່າງກັນເມື່ອທຽບໃສ່ລະຄອນຕຸກກະຕາທຳມະດາ ນັ້ນແມ່ນ: ນຳໃຊ້ຫນ້ານ້ຳເປັນເວທີສະແດງ, ເບື້ອງຫລັງມີຜ້າກັ້ງຢູ່ອ້ອມແອ້ມປະດັບປະດາດ້ວຍທຸງ, ວີ… ບົນເວທີສະແດງເທິງຫນ້ານ້ຳ, ບັນດາຕຸກກະຕາເຮັດດ້ວຍໄມ້ສະແດງລະຄອນດ້ວຍການບັນຊາຂອງບັນດານັກສະແດງຢູ່ຫລັງຜ້າກັ້ງຜ່ານລະບົບໄມ້ສ້າວ,ເຊືອກ. ຕຸກກະຕາເຮັດດ້ວຍໄມ້ເດື່ອຊື່ງແມ່ນປະເພດໄມ້ທີ່ເບົ່າຟູເທິງຫນ້ານ້ຳ. ຕຸກກະຕາມີຮູບຮ່າງເປັນຕາຮັກ, ຫນ້າຕາຍິ້ມແຍ້ມແຈ່ມໃສ. ທ່ານ ຫງວຽນວັນເຄ, ກອງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ ນາມດີ້ງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ແຕ່ລະເທື່ອເມື່ອສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕາ, ບັນດານັກສິລະປະກອນຕ້ອງສຸມຈິດສຸມໃຈຢ່າງສູງສຸດເພາະວ່າການສະແດງລະຄອນໃນ ນ້ຳສະນັ້ນກໍປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກບໍ່ ແມ່ນຫນ້ອຍ.
“ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນສະແດງບົນຫນ້ານ້ຳ ສະນັ້ນ ການສັງເກດ ລະບົບເຊືອກກໍ່ຍາກ. ລະຄອນແຕ່ລະເລື່ອງມີເຊືອກນັບສີບໆເສັ້ນ, ນັກສະແດງຕ້ອງຈື່ຈຳແຕ່ລະເສັ້ນຢ່າງລະອຽດ. ແລະ ເມື່ອສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ ອາກາດ ຕ້ອງຄືແນວໃດເພື່ອສ້າງເງື່ອນໄຂສະດວກໃຫ້ນັກສະແດງບັນຊາຕຸກກະຕາອີກ, ພິເສດແມ່ນໃນຍາມຫນາວ. ນອກນັ້ນ ລະດັບນ້ຳຕ້ອງພຽງພໍ ຈຶ່ງສາມາດບັນຊາຕຸກກະຕາໄດ້.”
ບັນດານັກສິລະປີນກະກຽມລາຍການສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳ
ພາບ:internet
|
ຮ້ານສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳເຄີຍຖືກສ້າງຂຶ້ນຢູ່ກາງຫນອງ, ບືງ ດ້ວຍສະຖາປັດຕະຍະກຳທີ່ເໝາະສົມ ເປັນສັນຍາລັກໃຫ້ສາລາບ້ານຢູ່ເຂດຊົນນະບົດຫວຽດນາມ. ນັກສິລະປະກອນສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳຢືນໃນຮ້ານສະແດງເພື່ອບັນຊາຕຸກກະຕາ. ລາຍການສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳດຳເນີນໄປຢ່າງຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນ ດ້ວຍສຽງເພງ, ສຽງກອງ, ໂທລະໂຄ່ງ… ດົນຕີທີ່ນຳໃຊ້ໃນລາຍການສະແດງລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນທຳນອງຂັບແຈ່ວ ຫລືເພງພື້ນເມືອງຂອງເຂດທົ່ງພຽງພາກເຫນືອ. ລະຄອນຕຸກກະຕານ້ຳກາຍເປັນການດຳເນີນຊີວິດທາງດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ຂອງປະຊາຊົນຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເຫນືອ ແລະ ຕິດພັນກັບເຂົາເຈົ້າຈາກລຸ້ນຄົນນີ້ໄປສູ່ລຸ້ນຄົນອື່ນ.