(vovworld) - ນັບແຕ່ກິແຕ່ກ່ອນ, ຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີ ຢູ່ເມືອງລູກງ້ານ, ບັກຢາງ ຍາມໃດກໍ່ຖືມູນເຊື້ອຄອບຄົວ, ວົງຕະກຸນຂອງຕົນເປັນສຳຄັນ. ບັນດາສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ, ນັບແຕ່ພໍ່ເຖົ້າແມ່ເຖົ້າ, ພໍ່ແມ່, ຕະຫຼອດຮອດລູກຫຼານລ້ວນແຕ່ມີສະຕິເພີ່ມພູນຄູນສ້າງໃຫ້ຄອບຄົວຂອງຕົນ. ໃນຄອບຄົວສະມາຊິກທຸກຄົນມີການປະພຶດຕໍ່ກັນຢ່າງເປັນລະບຽບ, ທຸກຄົນຕ່າງກໍ່ເຄົາລົບເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ.ໂດຍບໍ່ຈຳແນກລູກເຂີຍ, ລູກໃພ້. ບົດຂຽນຂອງນັກຂ່າວ ລານແອງ.
ຜ່ານການເວລາ, ບາງຮີດຄອງປະເພນີໃນຄອບຄົວ, ປະຊາຄົມຊາວເຜົ່າ ຊ້ານຈີຢູ່ເມືອງ ລູກງ້ານ ອາດຈະມີການປ່ຽນແປງໃຫ້ເໝາະສົມກັບສັງຄົມຍຸກປະຈຸບັນ, ແຕ່ບັນດາຄຸນຄ່າທີ່ເປັນມາດຕະຖານ ແລະ ມູນເຊື້ອອັນດີງາມໃນຄອບຄົວຍັງຄົງໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້, ເປັນພື້ນຖານທີ່ໝັ້ນຄົງເພື່ອໃຫ້ລູກຫຼານລຸ້ນຕ່າງໆປະຕິບັດຕາມ. ທ່ານນາງ ດຣ. ດັ້ງທິຮວາ, ຮອງຫົວໜ້າສະຖາບັນຄອບຄົວ ແລະ ໂລກ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ໃນຄອບຄົວ, ການພົວພັນລະຫວ່າງພໍ່ແມ່ ແລະ ລູກຫຼານ, ລະຫວ່າງພໍ່ເຖົ້າ, ແມ່ເຖົ້າ ແລະ ຫຼານ, ແມ່ນໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງເປັນລະບຽບ. ທຸກຄົນໃນຄອບຄົບຮັກແພງ, ຊ່ວຍເຫຼືອເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ຊີວິດໃນຄອບຄົວມີຄວາມ ປອງດອງກັນ. ໃນການອອກແຮງງານ, ເຂົາເຈົ້າກໍ່ແບ່ງງານຢ່າງກົມກ່ຽວກັນລະຫວ່າງຜູ້ຍິງກັບຜູ້ຊາຍ, ລະຫວ່າງພໍ່ແມ່, ພໍ່ເຖົ້າແມ່ເຖົ້າ ແລະລູກຫຼານ. ເດັກນ້ອຍເຮັດວຽກນ້ອຍ, ຜູ້ໃຫຍ່ເຮັດວຽກໃຫຍ່“.
ໃນຄອບຄົວ, ຊາວເຜົ່າ ຊ້ານຈີ ຮັກສາລະບອບບິດາສິດທິລາດ, ຖັດຈາກບິດາແມ່ນລູກຊາຍກົກ. ວຽກງານທຸກຢ່າງໃນຄອບຄົວລ້ວນແຕ່ພາຍໃຕ້ການຊີ້ນຳຂອງພໍ່. ບັນດາວຽກງານຂອງມື້ຕໍ່ໄປຖືກນຳມາປຶກສາຫາລືໃນຕອນຄຳ່ຂອງມື້ກ່ອນ, ເວລາທີ່ມີສະມາຊິກທຸກຄົນຢ່າງພ້ອມພຽງ. ຕາມ ດຣ. ດັ້ງທິຮວາ, ເລື່ອງແບ່ງສິດໃນຄອບຄົວແມ່ນລະອຽດຄືແນວນັ້ນ, ແຕ່ທຸກຄົນປະຕິບັດວຽກງານຂອງຕົນດ້ວຍຄວາມເຄົາລົບກັນ.
“ກ່ຽວກັບບັນຫາເພດໃນຄອບຄົວ. ຜູ້ຍິງເປັນແມ່ຄົວ, ສ່ວນຜູ້ຊາຍຮັບຜິດຊອບບັນດາວຽກງານສຳຄັນກວ່າ, ຜູ້ຍິງຮັກສາເງິນຄຳ, ແຕ່ການໃຊ້ຈ່າຍຕ້ອງມີຄວາມເຫັນດີເປັນເອກະພາບຈາກສອງຜົວເມຍ. ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່ານີ້ແມ່ນຊົນເຜົ່າທີ່ມີຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງ - ຊາຍ, ລະຫວ່າງຜົວ - ເມຍສູງ. ແລະ ຍ້ອນລູກຫຼານໄດ້ຮັບການສຶກສາຈາກພໍ່ເຖົ້າ, ແມ່ເຖົ້າເປັນປະຈຳ, ດັ່ງນັ້ນມູນເຊື້ອຄອບຄົວຈຶ່ງດີຄືແນວນັ້ນ“.
ເມື່ອພໍ່ແມ່ເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ, ຊັບສົມບັດຖືກແບ່ງໃຫ້ບັນດາລູກຊາຍ, ໃນນັ້ນລູກຊາຍກົກໄດ້ຫຼາຍກວ່າໝູ່. ຖ້າຫາກຄອບຄົວບໍ່ມີລູກຊາຍ, ລູກເຂີຍຜູ້ໃດກະຕັນຍູຈະໄດ້ຮັບຊັບສົມບັດທັງໝົດຂອງພໍ່, ແມ່ເມຍ. ແລະ ລູກເຂີຍຜູ້ນັ້ນ ຕ້ອງມີພັນທະບູຊາບັນພະບຸລຸດ ແລະ ຈັດພິທີງານສົບໃຫ້ຄອບຄົວຂອງເມຍ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ສາຍພົວພັນລະຫວ່າງແມ່ຜົວລູກໃພ້, ລະຫວ່າງພໍ່ແມ່ເມຍກັບລູກເຂີຍມີຄວາມສະໜິດຕິດພັນທີ່ສຸດ. ປ້າ ຫຼີທິບາ, ຢູ່ບ້ານ ຫໍ້, ເມືອງ ລູກງ້ານ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ພໍ່ແມ່ຜົວຍາມໃດກໍ່ຖືລູກໃພ້ຄືດັ່ງລູກສາວຂອງຕົນ. ສ່ວນຂ້າພະເຈົ້າເອງກໍ່ຖືລູກເຂີຍ 3 ຄົນເປັນລູກຊາຍຂອງຕົນ ແລະ ລູກເຂີຍກໍ່ຖືແມ່ເມຍເປັນແມ່ຄີງແທ້ໆ.“
ສຳລັບຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີ, ພີ່ນ້ອງຝ່າຍເມຍແມ່ນມີບົດບາດທີ່ສຸດ. ຊາຍຜູ້ໜຶ່ງເມື່ອໄດ້ຮັບການກຳເນີດຕ້ອງຖື 3 ສະກຸນ: ທີໜຶ່ງແມ່ນສະກຸນພໍ່, ທີສອງແມ່ນສະກຸນແມ່ ແລະ ທີສາມແມ່ນສະກຸນຄອບຄົວເມຍ. ດຣ. ເຈິ່ນບິ່ງ, ຫົວໜ້າພາກວິຊາຄຸ້ມຄອງວັດທະນະທຳ, ມະຫາວິທະຍາໄລວັດ ທະນະທຳ ຮ່າໂນ້ຍໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ນອກຈາກບູຊາບັນພະບຸລຸດໃນຄອບຄົວຕົນແລ້ວ, ຖ້າຫາກພໍ່ແມ່ຝ່າຍເມຍເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ, ລູກເຂີຍຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີຍັງເຮັດແທ່ນບູຊານ້ອຍໆຕັ້ງຢູ່ສວນເພື່ອບູຊາໃຫ້ເຂົາເຈົ້າອີກ. ແລະ ຜູ້ທຳພິທີບູຊາບໍ່ແມ່ນເມຍຫາກແມ່ນລູກເຂີຍເລີຍ. ນັ້ນແມ່ນມູນເຊື້ອເຄົາລົບນັບຖືພີ່ນ້ອງຝ່າຍເມຍຂອງຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີ.
“ເຂົາເຈົ້າເຮັດແທ່ນບູຊານ້ອຍໆເປັນຮູບເຮືອນຮ້ານ, ກວ້າງປະມານ 1 ຕາແມັດ ຕັ້ງຢູ່ໃນສວນ. ເມື່ອພໍ່, ແມ່ເມຍເສຍຊີວິດແມ່ນຈະທຳພິທີບູຊາຢູ່ທີ່ນັ້ນ. ຮອດວັນບຸນ, ຍາມປີໃໝ່ ຫຼືມື້ໃດໝໍຜີເຫັນວ່າຜີສາງຄອບຄົວຝ່າຍເມຍຢາກກິນ ຫຼືຮ້າຍດ່າ, ລູກເຂີຍຈະທຳພິທີບູຊາໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ“.
ຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີຖືຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈເປັນສຳຄັນ. ບັນດາສະມາຊິກໃນຄອບຄົວຍາມໃດກໍ່ສະຫງວນອາລົມຈິດອັນສະໜິດສະໜົມ ແລະ ຄວາມເຄົາລົບເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນໃຫ້ແກ່ກັນ. ໃນໂອກາດບຸນປີໃໝ່, ຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີເຄີຍໄປມາຢື້ຢາມຖາມຂ່າວຍາດຕິພີ່ນ້ອງ ແລະ ອວຍພອນກັນມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງ, ການທຳມາຫາກິນສະດວກສະບາຍ, ແລະຊີວິດປະສົບແຕ່ຄວາມໂຊກດີ. ເຖິງວ່າຈະຢູ່ໄກກັນ, ແຕ່ເຂົາເຈົ້າຍັງຊັບຊ້ອນເວລາເພື່ອໄປມາຢ້ຽມຢາມກັນ. ພໍ່ແມ່ເມື່ອເຖົ້າແກ່ເຄີຍຢູ່ນຳລູກຊາຍທີ່ເປັນລູກຫຼ້າ, ຫຼືຈະແບ່ງກັນຢູ່ກັບລູກທຸກຄົນເພື່ອສິດສອນໃຫ້ລູກຫຼານວິທີທຳມາຫາກິນ. ສຳລັບຊາວເຜົ່າ ຊ໋ານຈີ, ໃນຄອບຄົວຖ້າຫາກພໍ່ເຖົ້າແມ່ເຖົ້າ, ພໍ່ແມ່ຍັງມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງ, ບອກສອນລູກຫຼານໄດ້, ນັ້ນ ຈະແມ່ນຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຕໍ່ປະຊາຄົມ ແລະ ສັງຄົມ.