ฮานอยความทรงจำจากข้าพเจ้า
บันทึกนี้ถูกจดจารึกไว้เมื่อ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖

ข้าพเจ้าเพิ่งกลับจากฮานอยประเทศเวียดนาม ก่อนไปเพื่อนท่านหนึ่งอุตส่าห์ว่าหากเจออะไรดีๆ ให้นำมาแบ่งปันกันบ้าง แม้เรื่องราวที่จะเล่าขานต่อไปนี้จะล่วงเลยผ่านไป แต่ความทรงจำ ความอบอุ่นกรุ่นกลิ่นอายของมิตรภาพก็ยังอบอวลในใจ...

ข้าพเจ้าได้กลับไปเหยียบแผ่นดินเวียดนามอีกครั้ง ครั้งนี้ถือเป็นครั้งที่ 3 ของเวียดนาม กับภารกิจที่ได้รับมอบหมาย ความประทับใจแรกยังคงเหมือนเมื่อหลายปีก่อน อากาศที่นั่นในช่วงเดือนมกราคมอย่างนี้ ยังคงหนาวเย็น ไร้แสงแดด เต็มไปด้วยหมอกครึ้มเป็นนิจอยู่ทั้งวัน สายลมอ่อน ๆ ทำให้บรรยากาศเคร่งขรึมไม่ใช่น้อย ภาพผู้คนนั่งจับกลุ่ม จิบชาอยู่หน้าบ้าน ยังคงมีให้เห็นอยู่ตลอดริมทางและร้านค้าริมถนน

เป็นสิ่งที่ประทับใจมาก คนเวียดนาม หวงแหนประวัติศาสตร์ หวงแหนวัฒนธรรม และปลูกฝังลูกหลาน เด็กทุกคนได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์ของตนเอง และถูกปลูกฝังให้รักและหวงแหน รวมทั้งภาคภูมิใจในชาติของตนอีกด้วย ลัทธิชาตินิยมของเวียดนามแตกหน่อออกผล เพราะบุคลิกอันเป็นลักษณะเฉพาะของคนเวียดนาม นั่นคือ ความเป็นนักสู้ กระตือรือร้น ในการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ นี่คือสิ่งที่น่าชื่นชมที่สุด

ข้าพเจ้าอยากเล่าสิ่งที่น่าทึ่ง ของที่นี่ คือพิพิธภัณฑ์ รัฐบาลทุ่มเทเต็มที่กับการสร้างพิพิธภัณฑ์ ข้าพเจ้าไม่ได้พูดถึงความหรูหราของพิพิธภัณฑ์ เพราะที่นี่ก็เป็นตึก ธรรมดา ๆ การจัดแสดงก็ไม่ได้วิจิตรพิศดาร สื่อก็ไม่ได้มีเทคโนโลยีที่ล้ำสมัยเหมือนของสิงคโปร์ แต่สิ่งที่รัฐบาลทุ่มเทงบประมาณให้ คือห้องเก็บวัตถุโบราณของที่นี่ หลังจากการซ่อมแซมรักษาศิลปวัตถุทั้งหลายแล้ว มีห้องเก็บอย่างดี พร้อมควบคุมอุณหภูมิเพื่อไม่ให้ความชื้นทำลายศิลปวัตถุ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ หลาย ๆ ประเทศที่มาร่วมประชุม รวมทั้งประเทศไทยเอง ก็ไม่เคยมีและทุ่มเทให้ขนาดนี้ 

ที่เห็นนี่คือบ้านดิน เป็นของชนเผ่าจาม ชนเผ่าดั้งเดิมที่อยู่ในอาณาจักรนี้ในส่วนของเวียดนามตอนกลาง ก่อนจะถูก อาณาจักรไดเวียต หรือเวียดนามปัจจุบันรุกราน จนต้องอพยพหนีไปอยู่ กัมพูชาบ้าง ไทยบ้าง ก่อนจะกลายเป็นชนกลุ่มน้อยในเวียดนาม คนกลุ่มนี้ ส่วนใหญ่เป็นมุสลิม./.