ชนเผ่าจามกับการเปลี่ยนแปลงใหม่การจัดงานประเพณีสำคัญในชุมชน
Đoàn Sỹ -VOV -
(VOVWORLD) - ในอดีตนั้น พิธีกรรมต่างๆในงานแต่งงาน งานศพหรืองานประเพณีสำคัญอื่นๆในวิถีชีวิตของเผ่าจามนั้นมักจะจัดขึ้นอย่างยุ่งยากหลายขั้นตอน แต่หลังจากปฏิบัติตามมติของส่วนกลางเกี่ยวกับการสร้างสรรค์และพัฒนาวัฒนธรรมเวียดนามที่ก้าวหน้าและมีเอกลักษณ์ของชาติที่ประกาศเมื่อปี1998โดยเฉพาะขบวนการ “ปวงชนสามัคคีสร้างสรรค์ชีวิตวัฒนธรรม”และ“สร้างสรรค์ครอบครัววัฒนธรรม” งานประเพณีที่ไม่สอดคล้องกับวิถีชีวิตปัจจุบันก็ได้รับการปรับปรุง ยกเลิก ลดขั้นตอนที่ยุ่งยากและลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น
 งานศพของชนเผ่าจาม (baovanhoa) |
เพื่อปฏิบัติขบวนการ “ปวงชนสามัคคีสร้างสรรค์ชีวิตวัฒนธรรม”และ“สร้างสรรค์ครอบครัววัฒนธรรม”อย่างเข้มแข็ง พี่น้องเผ่าจามในจังหวัดบิ่นห์ถวน ภาคกลางเวียดนามได้ระบุข้อกำหนดใหม่ต่างๆเข้าในกฎระเบียบของหมู่บ้านให้ทุกคนปฏิบัติตาม ช่วยลดขั้นตอนพิธีกรรมที่ล้าสมัยและสร้างอุปสรรคในการปฏิบัติแต่ยังคงสามารถอนุรักษ์ประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรมของชนเผ่าตนเอาไว้อย่างไม่เปลี่ยนแปลง เช่น การลดขั้นตอนการจัดงานแต่งงานหรืองานศพของศาสนาพราหมณ์ที่มักจัดขึ้นตั้งแต่8-10วันก็ปรับลดเหลือเพียง3-4วันเท่านั้น นายหวิ่งแถ่ง ชาวบ้านแก๋งเยียน ตำบลฟานแทง อำเภอบั๊กบิ่นห์ จังหวัดบิ่นห์ถวน เผยว่า พิธีกรรมงานศพของชาวจามบานีในอดีตนั้นมีแต่คนที่มีฐานะเท่านั้นถึงจะจัดได้ครบทุกขั้นตอน แต่เดี๋ยวนี้ก็มีการเปลี่ยนแปลงแล้วโดยจัดให้เหมือนกันทุกคนไม่จัดตามฐานะครอบครัว “ในการจัดพิธีกรรมต่างๆของงานศพของชาวจามบานีจะเน้นเรื่องการเลี้ยงอาหารผู้ที่มาร่วมแสดงความอาลัยซึ่งทำให้เสียค่าใช้จ่ายเยอะ เดี๋ยวนี้ชาวบ้านแบ่งหน้าที่ช่วยครอบครัวที่มีงานส่วนบรรดาผู้มีสมณศักดิ์ที่มาทำพิธีก็แบ่งเป็นหลายกลุ่มและให้กลุ่มที่เป็นตัวแทนมาร่วมทานอาหารเท่านั้น ส่วนในงานแต่งงานก็มีการปรับลดหลายขั้นตอนที่ทำให้ครอบครัวที่เป็นเจ้าของงานต้องแบกภาระหนักเพราะต้องใช้ข้าวของเงินทองเยอะ”
กฎระเบียบของหมู่บ้านจามระบุว่า ชาวบ้านจะต้องมาช่วยงานกันแต่ให้กลับบ้านตัวเองทานข้าวเพื่อประหยัดเงินให้แก่เพื่อนบ้าน พราหมณ์ บ๊าแซง ที่หมู่บ้านบิ่นห์หว่า ตำบลฟานหว่าอำเภอบั๊กบิ่นห์จังหวัดบิ่นห์ถวนเผยว่า“ตามหลักธรรมเราก็ประชาสัมพันธ์ให้ชาวบ้านตระหนักถึงการประหยัดในการจัดงานประเพณีต่างๆ เช่นในพิธี Dhi ในงานศพ ถ้ามีควายแล้วก็ไม่ต้องซื้อปลาตัวใหญ่ แค่ซื้อของให้พอดี เหล้าเบียร์ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ต้องดื่มเพราะเมื่อดื่มแล้วเมาอาจเกิดปัญหาทะเลาะวิวาทกับเพื่อนบ้าน”
เพื่อที่จะสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงด้านจิตสำนึกในการใช้ชีวิตที่มีอารยธรรมให้แก่พี่น้องเผ่าจาม บทบาทของสภาผู้มีสมณศักดิ์แห่งศาสนาพราหมณ์ถือว่ามีความสำคัญ พราหมณ์ เถื่องซวนหิว ประธานสภาผู้มีสมณศักดิ์แห่งศาสนาพราหมณ์จังหวัดบิ่นห์ถวนเผยว่า นับตั้งแต่ได้รับการจัดตั้งเมื่อปี2012 ทางสภาผู้มีสมณศักดิ์แห่งศาสนาพราหมณ์ได้เห็นชอบออกข้อกำหนดร่วมในการแนะนำการปฏิบัติพิธีกรรมต่างๆตามประเพณี โดยเฉพาะปรับลดขั้นตอนที่ไม่จำเป็นที่สร้างความฟุ่มเฟือยในงานต่างๆของเผ่าจาม “สำหรับงานศพเมื่อก่อนจัดยาว8 – 10 วันแต่เดี๋ยวนี้เหลือเพียง3-4 วัน ส่วนงานแต่งตามประเพณีเดิมต้องจัดครบทั้งพิธีเปิดตัว พิธีสู่ขอ งานหมั้นและงานแต่งแต่ตอนนี้ให้จัดแค่สองขั้นตอนหลักคืองานหมั้นและงานแต่ง ส่วนขั้นตอนอื่นให้รวมเข้ากันเพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายและเวลา”
การสร้างความเปลี่ยนแปลงด้านจิตสำนึกในการจัดงานประเพณีเช่นงานวิวาห์หรืองานศพตามแนวทางประหยัดและรักษาเอกลักษณ์ของเผ่าจามไว้อย่างสมบูรณ์นั้นได้ประสบความสำเร็จเบื้องต้น ซึ่งเป็นการสร้างแรงผลักดันให้ทางการท้องถิ่นยังคงพยายามส่งเสริมกระบวนการนี้ต่อไป รณรงค์ ประชาสัมพันธ์และยกระดับความรู้ให้แก่พี่น้องประชาชนเพื่อจุดประกายวิถีชีวิตแห่งอารยธรรมที่ทันสมัยในหมู่ประชาชนชนเผ่าจามในจังหวัดบิ่นห์ถวน./.
Đoàn Sỹ -VOV