นาย Chea Yuthea – ช่างแกะสลักทองสัมฤทธิ์หัวใจอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมดั้งเดิมเขมร

“ผลงานแต่ละชิ้นต้องใช้เวลาหลายเดือนในการทำ บางอันอาจต้องใช้เวลามากถึง 4 หรือ5 เดือน โดยกระบวนการผลิตทั้งหมด รวมถึงการออกแบบลวดลายและแกะสลักทองสัมฤทธิ์นั้นทำด้วยมือทุกขั้นตอน ซึ่งก่อนที่จะเริ่มงาน ต้องเตรียมการและคำนวณอย่างรอบคอบ และต้องมีสมาธิ เพราะถ้าตีค้อนเบี้ยวเพียงเล็กน้อยก็อาจทำให้ผลงานชิ้นนั้นเสียรูป และอาจต้องเริ่มทำใหม่ตั้งแต่ต้น”

เนื่องจากผลงานประติมากรรมแบบดั้งเดิมแต่ละชิ้นต้องใช้เวลานานพอสมควรในการทำ นาย Chea Yuthea จึงสามารถผลิตและจัดจำหน่ายด้วยจำนวนเพียงเล็กน้อย ซึ่งกลายเป็นเรื่องไม่ง่ายที่ผู้สนใจจะสามารถซื้อผลงานของนาย Chea Yuthea โดยมีลูกค้าต่างชาติหลายคนจากสหรัฐ ออสเตรเลีย หรือไทย ต้องสั่งซื้อผ่านทางออนไลน์ ในราคาที่ประมาณ 1 พัน ถึง 1 หมื่น ดอลลาร์สหรัฐ ต่อชิ้น ขึ้นอยู่กับขนาดและรูปแบบตามความต้องการของลูกค้า ซึ่งในนั้น ผลงานแกะสลักนครวัดมียอดการสั่งซื้อมากที่สุด สำหรับผลงานของนาย Chea Yuthea นอกจากจากมูลค่าทางเศรษฐกิจแล้ว ยังมีส่วนช่วยในการรักษาและส่งเสริมคุณค่าทางวัฒนธรรมเขมรดั้งเดิม อีกทั้งเผยแพร่ภาพลักษณ์ของนครวัดสู่สายตานักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศ ด้วยความหลงไหลในอาชีพแกะสลักทองสัมฤทธิ์ พร้อมทักษะความสามารถและความพิถีพิถัน เขาได้รับรางวัล "มรดกแห่งชีวิต" จากกษัตริย์แห่งกัมพูชา ยิ่งไปกว่านั้น นาย Chea Yuthea ช่างฝีมือวัย 70 ปีผู้นี้ มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะอนุรักษ์ศิลปะการแกะสลักเงินและทองสัมฤทธิ์ผ่านลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์บนผลงานแกะสลักแนวอังกอร์แบบดั้งเดิมเพื่อให้อาชีพนี้ไม่มีวันสูญหายไป

“ปัจจุบัน มีช่างแกะสลักจำนวนมากที่สร้างสรรค์ผลงานโดยใช้วัสดุที่หลากหลาย พร้อมด้วยสไตล์และรูปแบบที่แตกต่างกัน แต่มีเพียงไม่กี่คนที่ผลิตผลงานแนวอังกอร์แบบดั้งเดิม สำหรับผมเองคิดว่า พวกเราต้องอนุรักษ์และส่งเสริมศิลปะการแกะสลักแนวอังกอร์แบบดั้งเดิมเพื่อให้คนรุ่นหลังได้รู้ว่านี่เป็นผลงานที่ทำขึ้นด้วยฝีมือของชาวเขมร"

การแกะสลักทำด้วยมือทั้งหมด

นาย Chea Yuthea ได้เล่าต่อให้ฟังว่า ก่อนหน้านี้ เขาเองได้เปิดสอนการทำอาชีพนี้ แต่เนื่องจากในสมัยนั้น ยังไม่มีตลาดรองรับและราคาขายงานแกะสลักก็ต่ำไม่พอเลี้ยงชีพ ลูกศิษย์ส่วนใหญ่ของเขาจึงต้องออกไปหางานอื่นทำ ถึงปัจจุบัน เมื่ออาชีพแกะสลักทองสัมฤทธิ์เป็นที่รู้จักและสร้างรายได้ที่มั่นคงกว่าเดิม จึงทำให้มีคนรุ่นใหม่หลายคนสนใจสมัครเรียนกับเขา นาย Sros Chomran ศึกษาอาชีพงานแกะสลักทองสัมฤทธิ์กับนาย Chea Yuthea มานานว่า 20 ปี เผยว่า เขาตั้งใจเรียนอาชีพนี้เพราะเป็นมรดกที่บรรพบุรุษได้ทิ้งไว้ให้

“ผมได้รับวิชาความรู้และทักษะมากมายจากอาจารย์ Chea Yuthea ซึ่งทำให้ผมมีความเข้าใจเกี่ยวกับอาชีพนี้มากขึ้น ตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมงาน ร่างแบบ และคำนวณ รวมถึงการแกะสลักลวดลายจากง่ายไปยาก”

ทั้งนี้ การเรียนอาชีพแกะสลักเงินและทองสัมฤทธิ์ไม่ใช่เรื่องง่าย โดยถ้าหากผู้เรียนต้องใช้เวลาประมาณ 1 ปีในการศึกษาความรู้พื้นฐานของงานแกะสลักทั่วไป แต่สำหรับอาชีพแกะสลักทองสัมฤทธิ์นั้น ผู้เรียนยังต้องมีความชอบและความตั้งใจอย่างสูง โดยนาย Chea Yuthea หวังว่า ศิลปะแบบดั้งเดิมนี้จะเป็นที่รู้จักมากขึ้นทั้งในและต่างประเทศ เพื่อการสานต่ออาชีพให้แก่คนรุ่นหลังต่อไปในอนาคต./.