ประธานาธิบดีสหรัฐ โจ ไบเดน และประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูติน (AFP)

ด้วยความขัดแย้งอย่างลึกซึ้งที่ยืดเยื้อมานานหลายปีเกี่ยวกับปัญหาต่าง ๆ ทั้งในระดับทวิภาคีและเกี่ยวข้องกับฝ่ายที่ 3 ทำให้ความตึงเครียดระหว่างสหรัฐกับรัสเซียในปี 2021 ก็เป็นสิ่งที่นักวิเคราะห์ระหว่างประเทศหลายคนได้คาดการณ์ไว้แล้ว แต่อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ความขัดแย้งจะไม่ได้รับการแก้ไข หรือแม้กระทั่งในบางครั้งก็มีความรุนแรงมากขึ้น แต่สถานการณ์ความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐกับรัสเซียยังคงได้รับการควบคุมเป็นอย่างดีผ่านการจัดการพบปะและการสนทนาระดับสูง ซึ่งได้รับการถือว่า ช่วยควบคุมไม่ให้ความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศเบี่ยงเบนไปจากระดับที่กำหนดไว้

ความสัมพันธ์มีความผันผวนมากมาย    

อันที่จริง นักวิเคราะห์หลายคนแสดงความเห็นว่า ความสัมพันธ์สหรัฐ-รัสเซียอาจเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีเมื่อนาย โจ ไบเดน เข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีของสหรัฐเมื่อวันที่ 20 มรกราคมปี 2021 และยิ่งมีการมองในแง่ดีมากขึ้นหลังจากที่ทั้งสองประเทศบรรลุความเห็นพ้องกันและตัดสินใจขยายระยะเวลาการบังคับใช้สนธิสัญญาลดอาวุธยุทธศาสตร์ใหม่หรือ New START เพิ่มอีก 5 ปี

แต่สิ่งที่เกิดขึ้นจริงหลังจากนั้นคือความตึงเครียดยังคงเป็นปัญหาหลักของความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศมหาอำนาจในปี 2021 ทั้งสองประเทศยังคงขัดแย้งหรือมีความเห็นแตกต่างกันในปัญหาทวิภาคี เช่น ข้อกล่าวหาแทรกแซงการเลือกตั้ง การโจมตีทางไซเบอร์ การเนรเทศเจ้าหน้าที่นักการทูต ตลอดจนปัญหาระดับภูมิภาคและโลก โดยเฉพาะ การที่นาโต้ขยายอิทธิพลไปสู่ทิศตะวันออกและวิกฤตในยูเครน  และมีการประเมินว่า ความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐกับรัสเซีย และระหว่างกลุ่มประเทศตะวันตกกับรัสเซียกำลังอยู่ในระดับต่ำสุดนับตั้งแต่ช่วงสงครามเย็น

แต่อย่างไรก็ตาม ความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐกับรัสเซียในปีที่ผ่านมาไม่เพียงแต่มีการเผชิญหน้าและความตึงเครียดเท่านั้น หากทั้งสองประเทศมหาอำนาจต่างก็แสดงความประสงค์ที่จะเจรจากัน ซึ่งที่สะท้อนให้เห็นชัดที่สุดคือ ประธานาธิบดีสหรัฐ โจ ไบเดน และประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูติน ได้จัดการประชุมสุดยอดที่สำคัญ 2 ครั้งคือการประชุมโดยตรง ณ เมืองเจนีวา ประเทศสวิสเซอร์แลนด์เมื่อเดือนมิถุนายน และการประชุมออนไลน์เมื่อวันที่ 7 ธันวาคมที่ผ่านมา นอกจากนี้ เจ้าหน้าที่อาวุโสของทั้งสองประเทศยังมีการพบปะทวิภาคีหลายครั้ง ตลอดจนได้แสดงท่าทีเพื่อผ่อนคลายความตึงเครียดอย่างต่อเนื่องเช่น สหรัฐได้ตัดสินใจ  ยกเลิกการคว่ำบาตรบริษัทผู้ก่อสร้างโครงการท่อส่งก๊าซ นอร์ด สตรีม 2 ระหว่างรัสเซียกับเยอรมนี

ส่วนฝ่ายรัสเซียได้เสนอให้จัดการสนทนาต่างๆเพื่อแก้ไขความขัดแย้ง ที่น่าสนใจคือ ร่างข้อตกลงด้านความมั่นคง 8 ข้อกับสหรัฐและนาโต้ที่ประกาศเมื่อต้นเดือนธันวาคมที่ผ่านมา

การเจรจาออนไลน์ระหว่างผู้นำรัสเซียและสหรัฐ (AFP)

ธำรงการเจรจาเพื่อควบคุมความสัมพันธ์

ในทางเป็นจริง ความผันผวนของความสัมพันธ์สหรัฐ-รัสเซียเมื่อปี 2021 ได้แสดงให้เห็นว่า บรรยากาศและโอกาสสนทนา ตลอดจนความร่วมมือระหว่างสองประเทศมหาอำนาจนั้นมีอยู่เสมอ แต่การปรับปรุงความสัมพันธ์นี้ยังคงมีความท้าทายมากมาย ในสภาวการณ์แห่งการแข่งขันทางภูมิรัฐศาสตร์ระดับโลกที่นับวันรุนแรงมากขึ้น สองประเทศนี้ยากที่จะแก้ไขความขัดแย้งเหล่านั้นได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งแสดงให้เห็นผ่านการเจรจาและการพบปะระดับสูงที่ได้รับการจัดขึ้นหลายครั้งในช่วงที่ผ่านมายังไม่สามารถทำลายกำแพงความขัดแย้งระหว่างสองประเทศได้   

แต่อย่างไรก็ตาม เพื่อประโยชน์หลักของแต่ละฝ่ายและเสถียรภาพของโลก บรรดานักวิเคราะห์ระหว่างประเทศเชื่อมั่นว่า ทั้งสหรัฐและรัสเซียจะยังคงธำรงการเจรจาเพื่อควบคุมความสัมพันธ์ทวิภาคีและไม่ปล่อยให้ความตึงเครียดยืดเยื้อรุนแรงเกินกว่าเส้นที่ขีดไว้ ซึ่งหนึ่งในพื้นฐานที่สนับสนุนการประเมินนี้ก็คือการที่ทั้งสองฝ่ายได้ตกลงที่จะจัดการประชุมสำคัญๆ ที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐกับรัสเซีย และความสัมพันธ์ระหว่างฝ่ายตะวันตกกับรัสเซียในระหว่างวันที่ 10-13 มกราคมนี้ โดยเป้าหมายหลักคือการเจรจาด้านความมั่นคงระดับสูงระหว่างสหรัฐ-รัสเซียในวันที่ 10 มกราคม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในข้อคิดริเริ่มสนทนาความมั่นคงเชิงยุทธศาสตร์ที่ประธานาธิบดี โจ ไบเดนและประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน ได้ตกลงกันในการประชุมสุดยอด ณ เมืองเจนีวาเมื่อเดือนมิถุนายนปี 2021.