Sau 25 năm phát triển, Internet đã trở thành một phần không thể thiếu, có mặt ở mọi lĩnh vực đời sống xã hội của hàng triệu người dân Việt Nam và là nền tảng để phát triển kinh tế số, xã hội số..

Năm 1991, Giáo sư Rob Hurle, Đại học Quốc gia Australia cùng với ông Trần Bá Thái, Viện Công nghệ thông tin tại Hà Nội đã tiến hành thí nghiệm kết nối các máy tính ở Australia và Việt Nam thông qua đường dây điện thoại. Năm 1994, Viện Công nghệ thông tin tại Hà Nội (thông qua công ty NetNam) đã trở thành nhà cung cấp dịch vụ Internet đầu tiên tại Việt Nam, với dịch vụ thư điện tử dưới tên miền quốc gia .vn.

Những dấu mốc quan trọng

Ngày 19/11/1997, Internet chính thức được cung cấp cho người dân cả nước. VNPT, Netnam là những doanh nghiệp đầu tiên cung cấp dịch vụ Internet. Dịch vụ được cung cấp trên hạ tầng mạng điện thoại cố định, tuy nhiên tốc độ truy cập còn hạn chế.

Theo Hiệp hội Internet Việt Nam, bước đột phá về phát triển Internet là khi băng thông rộng ADSL (MegaVNN) bắt đầu có mặt trên thị trường vào năm 2003. Đây là dịch vụ truy nhập Internet thông qua công nghệ băng thông rộng ADSL, cho phép khách hàng truy nhập Internet tốc độ cao, vừa có thể dùng các dịch vụ khác như điện thoại, Fax đồng thời.

Năm 2009, internet cáp quang FTTH chính thức được triển khai với tốc độ truy cập mạng tăng đáng kể so với ADSL. Cùng thời điểm này, VinaPhone khai trương mạng 3G mở ra kỷ nguyên Internet cho di động tại Việt Nam. Đây được xem là bước đón đầu quan trọng cho sự bùng nổ Internet băng thông rộng di động tại Việt Nam sau này.

Từ năm 2010 đến nay, Intenet Việt Nam có sự phát triển mạnh mẽ, xu hướng chuyển dịch từ cáp đồng sang cáp quang. Với sự ra đời nhiều loại điện thoại di động thông minh (smartphone), người dùng cá nhân đang có xu hướng sử dụng Internet trên di động. Đáng chú ý là từ năm 2016 và năm 2017, các doanh nghiệp viễn thông triển khai cung cấp dịch vụ 4G, chính thức ghi tên Việt Nam lên bản đồ 4G thế giới.

Nền tảng để phát triển kinh tế số, xã hội số

Từ buổi sơ khai vào ngày đầu tiên Việt Nam chính thức hòa mạng Internet toàn cầu với chỉ vài nghìn người dùng, đến nay Internet đã phát triển mạnh mẽ với 68,72 triệu người dùng, chiếm 70,3% dân số Việt Nam. Internet giờ đây đã có mặt ở mọi nơi, từ thành thị tới nông thôn, từ đồng bằng đến miền núi, biên giới, hải đảo. Internet ứng dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ giáo dục, y tế, giao thông… tới cả xây dựng chính phủ điện tử. Internet trở thành công cụ rất quen thuộc với phần lớn người dân Việt Nam trong cuộc sống hằng ngày. Internet đã làm thay đổi thói quen, cuộc sống của người dân Việt Nam hiện nay.  

Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam, nhấn mạnh: "Hiện nay, Việt Nam được đánh giá là một trong 20 nước có sử dụng Internet nhiều nhất. Xu hướng của Internet đã trở thành một hệ sinh thái của chuyển đổi số trong xu hướng chung của thế giới và đặc biệt đang là một chỉ đạo trọng tâm trong phát triển của Chính phủ, hiện thực hóa khát vọng chuyển đổi số Việt Nam".

Trong quá trình phát triển internet, Việt Nam đã đi sớm, cùng nhịp với các nước phát triển, thực hiện thành công quá trình chuyển đổi Internet sang thế hệ mới hoạt động với IPv6 với tỷ lệ user sử dụng, truy cập IPv6 đạt 50%, đứng thứ 10 thế giới.Theo xu hướng này, Internet Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai, là hạ tầng chính kiến tạo xã hội số an toàn, hiện đại, nhân văn.

Riêng về trụ cột xã hội số, ông Nguyễn Trọng Đường, Phó Cục trưởng Cục Tin học hoá, Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết: "Theo đánh giá tháng 11 năm 2020 của tổ chức GSMA Inteligent, xã hội số được đánh giá theo 5 trụ cột chính hạ tầng kết nối, định danh số, công dân số, phong cách số và thương mại số. Thế thì Việt Nam chúng ta thì xã hội số đang được đánh giá là tăng điểm cao nhất. Chúng ta tăng được 12 điểm trên thang điểm 100 của năm 2020. Tuy nhiên, xếp hạng của chúng ta vẫn ở mức trung bình trong khu vực, đứng sau Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Singapore".

Bên cạnh đó, với khoảng 72% dân số đang sử dụng điện thoại thông minh, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển kinh tế số ở mức khá trong khu vực Đông Nam Á. Kinh tế số của Việt Nam năm 2021 đạt giá trị 21 tỷ USD, tăng 31% so với cùng kỳ năm 2020, đóng góp hơn 5% GDP của đất nước. Báo cáo e-Conomy SEA 2021 được Google, Temasek và Bain & Company công bố vào tháng 11/2021, đưa ra nhận định nền kinh tế Internet của Việt Nam sẽ lớn thứ hai Đông Nam Á, đạt 220 tỷ USD về tổng giá trị hàng hóa vào năm 2030.

Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của Việt Nam đã nêu rõ định hướng phát triển hạ tầng số sẽ gắn liền với kết nối mạng Internet vạn vật (IoT), công nghệ 5G. Để phát triển bền vững, đảm bảo an toàn hạ tầng số Việt Nam, việc phát triển hạ tầng, nền tảng Internet trong nước tiếp tục là một ưu tiên của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng có kế hoạch mở rộng kết nối Internet khu vực và quốc tế, đặc biệt là phát triển các tuyến cáp quang biển, đưa Việt Nam trở thành một trong những trung tâm kết nối khu vực. Việc chuyển đổi toàn bộ mạng Internet Việt Nam sang ứng dụng địa chỉ giao thức Internet thế hệ mới (IPv6) cũng sẽ giúp Việt Nam kết nối mạnh mẽ hơn vào xã hội thông tin toàn cầu.