Việt Nam và Indonesia thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1955 và trong vòng 10 năm sau đó, quan hệ chính trị giữa hai nước phát triển cực thịnh. Nổi bật nhất là mối quan hệ thân thiết giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Shukarno.

Quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện, hướng tới đối tác chiến lược giữa hai nước trong suốt những năm qua không ngừng được đẩy mạnh. Hai nước duy trì trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao, nổi bật là chuyến thăm chính thức Indonesia của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (9/2011) và chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono (10/2010). Theo đánh giá của Hội nghị ngoại giao Indonesia (2/2012), Việt Nam thuộc nhóm 14 nước “đối tác toàn diện” và “đối tác chiến lược” mà Indonesia cần ưu tiên phát triển quan hệ. Việt Nam và Indonesia tích cực thúc đẩy việc xây dựng quan hệ đối tác chiến lược; đã tổ chức 2 cuộc Hội thảo (6/2012 tại Hà Nội, 8/2012 tại Indonesia) để xây dựng nội hàm quan hệ đối tác chiến lược. Bộ trưởng ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh nhận định: “Với những tầm mức của mối quan hệ Việt Nam-Indonesia hiện nay thì chúng ta có đầy đủ cơ sở để đưa quan hệ của hai nước lên một tầm cao mới, tầm đối tác chiến lược. Nó có một ý nghĩa quan trọng. Hiện nay chúng ta mới xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với một số nước, Indonesia với vai trò, vị thế trong khu vực cũng như trên trường quốc tế thì việc xây dựng một đối tác chiến lược, đó là lợi ích chiến lược của cả 2 nước, đồng thời vì hòa bình, hợp tác, phát triển ổn định ở khu vực.”

Các cơ chế hợp tác song phương được duy trì khá đều đặn. Hai nước đã ký Chương trình Hành động giai đoạn 2012-2015. Ủy ban Hợp tác Song phương cấp Bộ trưởng Ngoại giao mới thành lập đã họp phiên đầu tiên tại Hà Nội (7/2012) và Uỷ ban Hỗn hợp về Hợp tác kinh tế, khoa học và kỹ thuật đã họp phiên thứ 6 tại Indonesia (9/2012). Các địa phương hai nước chủ động thiết lập quan hệ hợp tác nhằm khai thác thế mạnh và bổ sung lẫn nhau. Hợp tác kinh tế - thương mại – đầu tư giữa hai nước tiếp tục phát triển ổn định. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng đều, nhất là những năm gần đây: đạt 3,3 tỷ USD năm 2010; 4,6 tỷ USD năm 2011 và 4,605 tỷ USD năm 2012 và hai bên phấn đấu đạt mốc 5 tỷ USD hoặc cao hơn vào trước năm 2015. Trong lĩnh vực hợp tác quốc phòng - an ninh, hai nước đã ký biên bản ghi nhớ Hợp tác Quốc phòng vào tháng 10/2010 và đang thúc đẩy ký Thỏa thuận về tuần tra phối hợp tại vùng biển tiếp giáp và thiết lập kênh thông tin hải quân, Hiệp định Dẫn độ và Hiệp định Tương trợ tư pháp về hình sự. Indonesia đang giúp Việt Nam đào tạo sĩ quan. Hợp tác trong các lĩnh vực: Giáo dục - đào tạo, nông - lâm - nghiệp, năng lượng, văn hóa - du lịch, giao lưu nhân dân cũng được thúc đẩy. Hai bên đang đàm phán ký lại MOU về Hợp tác Giáo dục (ký năm 2005). Hàng năm, Indonesia cung cấp cho Việt Nam hàng trăm học bổng ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Ông Bambang Tarsanto, Tổng lãnh sự Cộng hòa Indonesia tại thành phố Hồ Chí Minh, cho biết: “Số sinh viên Việt Nam nhận học bổng của Chính phủ Indonesia tăng so với các năm trước, nhất là tại thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó còn có các hoạt động thể hiện tinh thần tương trợ, đoàn kết lẫn nhau giữa hai quốc gia của người dân Indonesia dành cho Việt Nam thông qua các hoạt động từ thiện, hiến máu nhân đạo… Nhiều chương trình giao lưu như giới thiệu văn hóa Indonesia, thi đấu giao hữu bóng bàn ASEAN đã giúp cho nhân dân hai nước nói riêng và các nước thành viên ASEAN nói chung hiểu và gần nhau hơn.”

Trong khuôn khổ đa phương, Việt Nam và Indonesia luôn là đối tác tin cậy trong việc cùng nhau giải quyết các vấn đề chung của khu vực, nhất là vấn đề Biển Đông. Hai nước cũng cùng nhau nỗ lực nhằm xây dựng ASEAN không chỉ trở thành một thực thể chính trị-kinh tế quan trọng ở khu vực Đông Nam Á, mà còn có vai trò vị thế ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng như trên thế giới.

Chuyến thăm lần này của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tới Indonesia nhằm khẳng định chính sách nhất quán của Việt Nam coi trọng, tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện với Indonesia, đối tác truyền thống và quan trọng của Việt Nam trong ASEAN và khu vực. Chuyến thăm cũng chính thức nâng cấp quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược, trao đổi phương hướng đưa hợp tác hai nước đi vào chiều sâu; trao đổi quan điểm về các vấn đề khu vực và quốc tế hai bên cùng quan tâm, trong đó có vấn đề về biển Đông và hợp tác trong ASEAN./.