Ảnh:nhandan.com.vn

Năm 2016, Quốc hội khóa XIV tiến hành 2 kỳ họp. Quốc hội đã hoàn thành một nhiệm vụ rất hệ trọng là kiện toàn nhân sự cấp cao của các cơ quan Nhà nước. Quốc hội cũng quyết định các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội cho năm 2017, ban hành một số luật quan trọng có tác động lớn tới đời sống an sinh xã hội.

Thể hiện rõ vai trò cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất

Tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XIV (tháng 7/2016), Quốc hội đã xác định nhiệm vụ quan trọng đầu tiên là xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi. Trên cơ sở đó, các dự án Luật được thông qua trong năm 2016 đã tập trung vào các lĩnh vực xây dựng Nhà nước pháp quyền, bảo đảm quyền con người, quyền công dân như Luật tín ngưỡng, tôn giáo. Quốc hội cũng coi trọng hoàn thiện hệ thống pháp luật tài chính, tiền tệ, đầu tư kinh doanh khi thông qua Luật Đấu giá tài sản, Luật sửa đổi, bổ sung Điều 6 và Phụ lục 4 về Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của Luật Đầu tư, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp. Đáng chú ý, lần đầu tiên Quốc hội quyết định hệ thống các kế hoạch trung hạn mang tính tổng thể về tài chính và đầu tư, có sự gắn kết chặt chẽ cả trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn khi thông qua các Nghị quyết về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, Kế hoạch tài chính năm năm, Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2017, quyết định dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương năm 2017.

Trong khi đó, hoạt động giám sát của Quốc hội năm 2016 đã tập trung vào các  vấn đề quan trọng, bức xúc mà nhân dân và cử tri quan tâm; tăng cường vai trò giám sát của các đoàn đại biểu, các Ủy ban của Quốc hội. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn đảm bảo phát huy dân chủ, tăng tính tranh luận.

Quốc hội khóa XIV trong năm hoạt động đầu tiên cũng đề cao hơn nữa trách nhiệm và nâng cao chất lượng quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, nhất là những vấn đề về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, về các dự án đầu tư quan trọng nhạy cảm tác động lớn đến ổn định kinh tế vĩ mô, ảnh hưởng sâu rộng đến quyền lợi của đông đảo cử tri, đến quốc phòng an ninh, bảo đảm lợi ích chung của quốc gia. Với sự xem xét thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng, Quốc hội đã quyết định dừng thực hiện Dự án xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận.

Đặc biệt, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội hóa XIV đã bầu và phê chuẩn các chức danh lãnh đạo chủ chốt các cơ quan nhà nước nhiệm kỳ 2016 - 2021. Các đại biểu Quốc hội dân chủ thảo luận, sáng suốt lựa chọn những người xứng đáng vào các chức danh lãnh đạo chủ chốt của các cơ quan Nhà nước. Ông Bùi Văn Cường, đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai, cho rằng: “Các đại biểu đã tập trung trí tuệ để đóng góp những ý kiến xác đáng cho những nội dung của kỳ họp. Các kỳ họp đã thành công, là sự khởi đầu thuận lợi của một nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV. Tôi tin rằng nhiệm kỳ Quốc hội lần này  sẽ làm được nhiều việc hơn Quốc hội khóa trước”.

Đổi mới phương thức hoạt động

Năm 2016, Quốc hội đã tiến hành phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của nhiệm kỳ khóa XIV đối với một số thành viên Chính phủ. Đây cũng là nội dung thể hiện rõ sự đổi mới trong hoạt động của Quốc hội khóa XIV so với trước đây. Việc đại biểu Quốc hội có quyền tranh luận ngay tại phiên thảo luận hay tại các phiên chất vấn các thành viên Chính phủ đã giúp làm rõ nhiều vấn đề, đưa ra những kết luận tổng quát, khoa học, phù hợp thực tiễn. Dự án Luật về Hội và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 là minh chứng rõ nét nhất về sự tác động của tranh luận. Ngoài ra giám sát bằng chất vấn khác với các kỳ trước ở chỗ Quốc hội không chỉ chọn cá nhân 1 Bộ trưởng, Trưởng ngành mà Quốc hội chọn nhóm vấn đề để chất vấn. Như vậy tạo  sự phối hợp trách nhiệm trong việc giải quyết công việc và phối hợp trả lời giữa các thành viên của Chính phủ. Ông Vũ Mão, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại Quốc hội, đánh giá: “Nét mới nhất là Quốc hội đã là tạo không khí trao đổi, tranh luận trực tiếp giữa đại biểu Quốc hội và lãnh đạo các Bộ, ngành. Điều này khiến đại biểu Quốc hội thỏa mãn về những chất vấn của mình. Đây là điều rất khuyến khích. Tuy nhiên  cũng còn rất nhiều vấn đề mà Quốc hội phải làm. Chuyển động của Quốc hội phải mạnh mẽ hơn nữa để đáp ứng đòi hỏi của đất nước đối với Quốc hội”.

Quốc hội khóa XIV mới kết thúc năm hoạt động đầu tiên trong nhiệm kỳ 5 năm. Tuy nhiên những chuyển động đầu tiên của Quốc hội khóa XIV là tiền đề quan trọng, tiếp tục ghi thêm mốc son mới vào lịch sử vẻ vang và tiến trình phát triển 70 của Quốc hội Việt Nam.