Hội nghị cấp Bộ trưởng Phong trào Không liên kết diễn ra trong hai ngày 20-21/7/2019 tại Caracas, Venezuela, dưới sự chủ trì của Venezuela, Chủ tịch Ủy ban điều phối Không liên kết. Với vai trò gắn kết các nước đang phát triển, 58 năm qua, phong trào không Liên Kết đã trở thành diễn đàn đa phương đi đầu trong đấu tranh bảo vệ và xây dựng các nguyên tắc trong hợp tác và đối thoại quốc tế, bảo vệ quyền lợi của đại đa số các nước đang phát triển. Tại Hội nghị lần này, Việt Nam tiếp tục có những hoạt động tích cực, phối hợp chặt chẽ nhằm tăng cường đoàn kết, đề cao vai trò của Phong trào, nỗ lực phấn đấu vì các mục tiêu hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. 

Các đại biểu chụp ảnh chung tại Hội nghị cấp Bộ trưởng Phong trào Không liên kết. - Nguồn: VBC

Hội nghị lần này, có chủ đề “Thúc đẩy và củng cố hòa bình thông qua việc tôn trọng luật pháp quốc tế”, trao đổi về tình hình thế giới hiện nay cũng như các thách thức và cơ hội đặt ra đối với Phong trào. Đó là những thách thức to lớn đến từ bên ngoài cũng như bên trong Phong trào, như chính trị cường quyền của các nước lớn, sự can thiệp vào công việc nội bộ của các nước nhỏ cũng như những chính sách gây chia rẽ nhằm áp đặt ý chí của các nước lớn.

Vai trò của Phong trào Không liên kết

Phong trào Không liên kết ra đời cách đây 58 năm (1961-2019) trong cao trào của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới và trong bối cảnh Chiến tranh lạnh có nguy cơ dẫn đến một cuộc chiến tranh thế giới mới. Các nước mới giành độc lập non trẻ có sự đa dạng về văn hóa tín ngưỡng, chế độ chính trị-xã hội nhưng có chung nhu cầu đoàn kết trong một tập hợp lực lượng rộng rãi giúp nhau giữ gìn độc lập chính trị, từng bước giành độc lập kinh tế, chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình để cùng tồn tại và phát triển.

Đại sứ Đặng Đình Quý phát biểu tại Hội nghị. - Nguồn: VBC

Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, các nước Không liên kết và đang phát triển nói chung đang đứng trước những thách thức to lớn về phát triển kinh tế và các tác động tiêu cực của quá trình toàn cầu hóa. Trong khi vẫn phải tiếp tục nỗ lực giải quyết các vấn đề nan giải như tình trạng đói nghèo, bất ổn xã hội, xung đột sắc tộc, tôn giáo và các vấn đề toàn cầu cấp bách, nhiều nước đang phát triển đồng thời phải đối phó với chính sách cường quyền, áp đặt và can thiệp của bên ngoài. Đồng thời, do khó khăn nội tại và sức ép của bên ngoài đối với một số thành viên, trong Phong trào xuất hiện xu hướng đi chệch các mục tiêu và nguyên tắc cơ bản của Phong trào thể hiện qua quan điểm về việc giải quyết một số xung đột khu vực và thái độ đối với các vấn đề nhạy cảm, trong đó các nguyên tắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp công việc nội bộ của các quốc gia đã không được tôn trọng.

Việt Nam tích cực đóng góp cho sự phát triển của Phong trào

Trong bối cảnh đó, tại Hội nghị lần này, Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc, Trưởng đoàn tham dự Hội nghị, đã có những đóng góp tích cực. Không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường sự thống nhất, đoàn kết trong Phong trào, Đại sứ Đặng Đình Quý kêu gọi các nước thành viên phát huy những nguyên tắc cơ bản của Phong trào, đặc biệt là độc lập, không chịu sức ép, can thiệp từ bên ngoài, nhất là của các nước lớn, không để các nước lớn can thiệp vào công việc nội bộ của Phong trào. Về định hướng tương lai của Phong trào, Đại sứ Đặng Đình Quý đề xuất Phong trào Không liên kết cần tiếp tục phát huy vai trò đi đầu trong việc thúc đẩy tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật

pháp quốc tế, tôn trọng các cam kết, thỏa thuận quốc tế, thúc đẩy cải tổ cấu trúc kinh tế, hệ thống thương mại đa phương mở, công bằng, minh bạch và dựa trên luật lệ, bảo đảm quyền lợi của các nước đang phát triển.

Đề cập khu vực Đông Nam Á và tình hình Biển Đông, Đại sứ Đặng Đình Quý đã đề cao vai trò và đóng góp của ASEAN, đặc biệt trong thúc đẩy hợp tác và đối thoại, duy trì môi trường hòa bình, ổn định, bảo đảm tự do hàng hải và hàng không trong khu vực, giải quyết hòa bình các xung đột, tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương Liên Hợp Quốc và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, tôn trọng các tiến trình ngoại giao pháp lý, thực hiện đầy đủ Tuyên bố chung về ứng xử giữa các bên ở biển Đông (DOC), thúc đẩy đàm phán sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử (COC) ở biển Đông hiệu quả, thực chất và phù hợp với luật pháp quốc tế. Đại sứ kêu gọi các nước kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp tình hình, bao gồm các hoạt động đơn phương và quân sự hóa ở biển Đông. Đại sứ cũng cập nhật các diễn biễn gần đây và hiện đang diễn ra trên Biển Đông và kêu gọi các thành viên phong trào thấu hiểu và ủng hộ lập trường chung của ASEAN, coi đây là biểu hiện cụ thể của sự tôn trọng luật pháp quốc tế và tình đoàn kết với các nước trong khu vực.

Từ khi tham gia Phong trào Không liên kết năm 1976, Việt Nam luôn tích cực phối hợp chặt chẽ các nỗ lực tăng cường đoàn kết của Phong trào, đóng góp vào cuộc đấu tranh chung của Phong trào vì các mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội và phát triển. Hội nghị cấp Bộ trưởng Phong trào Không liên kết diễn ra trong hai ngày 20-21/7/2019 tại Caracas, Venezuela vừa qua tiếp tục khẳng định cam kết của Việt Nam đóng góp cho sự phát triển của Phong trào Không liên kết trên tinh thần đề cao và kiên trì với nguyên tắc cơ bản của Phong trào. Điều này càng có ý nghĩa hơn khi Việt Nam chuẩn bị đảm nhiệm vai trò Ủy viên Không thường trực Hội đồng bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021, gánh vác những công việc chung toàn cầu.