Dệt thổ cẩm là nghề truyền thống lâu đời, gắn bó với đời sống văn hoá của người Jrai và Bahnar ở Gia Lai. Để bảo tồn và lan tỏa giá trị đặc sắc của thổ cẩm, tạo ra những cơ hội mới trong phát triển kinh tế gắn với du lịch, tỉnh Gia Lai đã, đang có nhiều chương trình, cách làm sáng tạo.

Du khách trải nghiệm tại câu lạc bộ dệt làng Kép 2, xã Ia Mnong, huyện Chư Păh. Ảnh: Nguyễn Thảo

Tại xã Ia M'nông, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai, các chị em người Jrai trong câu lạc bộ dệt làng Kép 2, đã chọn ngôi nhà sàn giữa làng làm nơi dệt và trưng bày các sản phẩm thổ cẩm. Đây là điểm đến trong tour du lịch cộng đồng làng Kép 2. Đến đây, du khách được tận mắt quan sát phụ nữ Jrai dệt thổ cẩm, được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoa văn thổ cẩm trên từng chiếc áo, váy, ví cầm tay, túi xách và được dệt thử trên khung cửi, lựa chọn cho mình những món đồ lưu niệm. Chị H’ Uyên Niê, Chủ nhiệm câu lạc bộ dệt, cho biết hiện đã có doanh nghiệp ký hợp tác với câu lạc bộ, mở ra cơ hội mới cho việc bảo tồn phát triển nghề dệt truyền thống. Nhờ đó, các sản phẩm có nơi tiêu thụ và chị, em có thu nhập khoảng 5 triệu đồng (200 USD)/tháng:"Hội phụ nữ chúng tôi thay đổi cách làm, phát triển các sản phẩm thổ cẩm thành quà lưu niệm. Ví dụ, tấm thổ cẩm như thế này chúng tôi có thể làm thành túi, ví, áo, bông tai... từ đó, đáp ứng nhu cầu của khách khi họ tới trải nghiệm. Nghệ nhân được nhận trực tiếp thành quả của mình, từ đó nghệ nhân có động lực, đam mê hơn, để lưu giữ bản sắc văn hoá.

Tại xã Gla, huyện Ðác Ðoa, với việc thành lập và duy trì hoạt động tổ hợp tác dệt thổ cẩm, gần mười năm qua, hơn một trăm lao động với vài trăm khung dệt, đã tạo ra nhiều sản phẩm độc đáo mang đậm nét văn hóa của đồng bào thiểu số Tây Nguyên. Để duy trì nghề dệt thổ cẩm truyền thống, xã Gla đã đứng ra lập dự án, đồng thời có sự động viên về tinh thần cũng như hỗ trợ về vật chất để tổ hợp tác hoạt động và phát triển. Các xưởng dệt của chị em các dân tộc Bahnar cũng đã trở thành địa chỉ trong các tour du lịch và du khách mong muốn ghé qua.  

Trang phục thổ cẩm Jrai trình diễn trong một chương trình thời trang năm 2023 tại tỉnh Gia Lai. Ảnh: VOV

Trong toàn tỉnh Gia Lai hiện có hơn 100 câu lạc bộ dệt thổ cẩm, có hơn 1.600 phụ nữ tham gia. Con số này đang tiếp tục gia tăng khi dệt thổ cẩm được tỉnh quan tâm quảng bá như một sản phẩm văn hoá thiết yếu để phát triển du lịch. Bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, cho biết mục tiêu của tỉnh là bảo tồn, quảng bá và đưa sản phẩm thổ cẩm trở thành hàng hoá trong ngành du lịch địa phương:"Qua đây, chúng tôi muốn tôn vinh nghệ nhân, người nghiên cứu đã có sản phẩm mang đậm tính nghệ thuật. Chúng tôi cũng mong muốn không dừng ở quảng bá, giới thiệu mà còn làm sản phẩm kinh tế, quảng bá cho khách du lịch, kết hợp thành sản phẩm thương mại hoá, góp phần vào phát triển kinh tế bền vững của  Gia Lai".

Tỉnh Gia Lai đã đưa dệt thổ cẩm thành nội dung quan trọng trong dự án "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Hiện, các sản phẩm thổ cẩm được trưng bày, giới thiệu trong các chương trình trình diễn cồng chiêng cuối tuần, tổ chức thường xuyên tại Quảng trường Đại đoàn kết, trung tâm Thành phố Pleiku, Gia Lai.