Cách trung tâm thành phố Huế (Thừa Thiên - Huế) khoảng 8 km về phía đông nam, làng Thanh Thủy Chánh (xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế) từ lâu đã nổi tiếng là nơi có nhiều công trình kiến trúc cổ, không gian văn hóa mang đậm nét Huế. Thăm nơi này, du khách có những cảm xúc không thể quên về một vùng quê yên bình, hạnh phúc.

Cầu ngói Thanh Toàn, biểu tượng của xứ Huế - Ảnh: Lan Anh/VOV5

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Theo sử sách, vào thế kỷ 16, những người dân gốc Thanh Hoá trên đường theo chúa Nguyễn Hoàng (1525 - 1613) vào vùng Thuận Hoá (này là 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế) khai hoang lập nghiệp, đã dừng lại tại khu vực làng Thanh Thủy Chánh bây giờ để dựng làng và đặt tên làng là Thanh Toàn. Đến thời Vua Thiệu Trị (1841-1847), tên Thanh Toàn được đổi thành Thành Thủy. Sau đó, làng được đặt tên chính thức là Thanh Thủy Chánh nhưng người dân nơi đây vẫn quen gọi là Thanh Toàn.

Làng Thanh Thủy Chánh được bao bọc bởi một cách đồng lúa bát ngát - Ảnh: Lan Anh/VOV5

Làng Thanh Thủy Chánh hiện có khoảng 3.000 hộ dân, sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước. Những lúc nông nhàn, người dân địa phương còn làm thêm các nghề phụ như chằm nón, làm bánh, rèn các đồ nông cụ… Ở trung tâm của làng, một nhà trưng bày nông cụ được xây dựng từ cuối năm 2014, giới thiệu về lịch sử và văn hóa; nghề nông; đánh bắt cá và đời sống thường ngày của người dân làng Thanh Thủy Chánh. Ông Nguyễn Mậu Hòa, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thủy Thanh, cho biết: “Những hiện vật trong nhà trưng bày nông cụ là gắn với những câu chuyện của người dân Thanh Toàn kể lại và chúng tôi xây dựng cho hiện vật đó cùng với những câu chuyện để chúng tôi trưng bày để trở thành những hiện vật tĩnh nhưng mà động. Người thuyết minh viên của địa phương sẽ trình diễn lại những hoạt động, những thao tác để cho du khách vừa được xem, vừa được trải nghiệm đời sống kinh tế, văn hóa của người dân nơi đây”.

Đến Thanh Thủy Chánh, ngoài việc được tận hưởng khung cảnh làng quê yên bình, tìm hiểu đời sống hàng ngày của dân làng, du khách còn được khám phá nhiều kiến trúc cổ đặc sắc, trong đó nổi bật là di tích cấp quốc gia cầu ngói Thanh Toàn. Cầu ngói Thanh Toàn do bà Trần Thị Đạo, vợ một vị quan cao cấp dưới triều vua Lê Hiển Tông (1740 – 1786), cúng tiền xây dựng năm 1776 trên một nhánh nhỏ của dòng sông Như Ý. Cầu được kiến trúc kiểu "thượng gia hạ kiều" (trên là nhà, dưới là cầu) theo hình dáng chiếc cầu vồng với chiều dài 17m, rộng hơn 4m, chia làm 3 gian. Cầu có mái che được lợp ngói ống tráng men. Hai bên thân cầu có 2 dãy bục gỗ và lan can để du khách tựa lưng ngồi nghỉ ngơi trước khi đi sâu vào làng. Hai năm một lần, trong các dịp Festival Huế, người dân nơi đây thường tổ chức nghi lễ tưởng nhớ bà Trần Thị Đạo. Bà Nguyễn Thị Kiệm, thuyết minh viên của cộng đồng du lịch Thanh Toàn, cho biết: “Trong festival, dân làng tổ chức hoạt động rước linh vị của bà Trần Thị Đạo từ nhà họ Trần ra cầu ngói Thanh Toàn. Đó là lễ nghinh rất trọng để tưởng nhớ công ơn của bà. Tất cả các bác trưởng làng, trưởng tộc là phải ra để nghinh bà”.

Niềm vui của các cụ cao niên trong làng khi đi chợ Cầu Ngói - Ảnh: Lan Anh/VOV5

Tại khu vực đầu cầu ngói Thanh Toàn có một phiên chợ quê họp hàng ngày bên 4 gốc đa cổ thụ xanh mát. Mỗi dịp Festival Huế, khu chợ quê Thanh Toàn lại trở thành địa điểm tổ chức chương trình "Chợ quê ngày hội" với các hoạt động chính như: trình diễn các thao tác sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; trình diễn các nông, lâm, ngư cụ; trình diễn các hoạt động sản xuất (chằm nón, đan lát, giã gạo); trình diễn các trò chơi dân gian (bài chòi, bịt mắt đập om, chọi gà, vượt cầu khỉ, đua thuyền)… Tại đây còn các chương trình giao lưu văn nghệ, thơ ca đậm chất dân gian; thưởng thức các món ăn mang hương vị đặc trưng xứ Huế.

Làng Thanh Thủy Chánh, với nhiều giá trị văn hóa truyền thống và các hoạt động du lịch cộng đồng, đã được Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thừa Thiên - Huế hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu nhận diện để phát triển du lịch. Trong khuôn khổ Hội chợ du lịch quốc tế Việt Nam - VITM Hanoi 2017, điểm du lịch cộng đồng làng Thanh Thủy Chánh là một trong ba đơn vị của Việt Nam được nhận giải Khu du lịch cộng đồng ASEAN.