Có một phong tục đẹp của người dân ở nhiều tỉnh thành miền Bắc đến nay vẫn được gìn giữ là vào những ngày cận Tết. Trong lỉnh kỉnh các đồ sắm Tết của các bà, các chị không thể thiếu những bó mùi già, mua về nấu nước tắm thơm cho cả nhà vào tối 30 Tết. Nước mùi thơm dịu, phảng phất chút hương yên bình, thanh tẩy sự mệt mỏi, gột bỏ mọi vướng bận, muộn phiền trong năm cũ để chào đón một Năm mới an lành, may mắn và hạnh phúc.

Theo khoa học, cây mùi có nhiều loại sinh tố và khoáng chất rất tốt dùng làm rau gia vị hoặc làm sản phẩm tắm. Chẳng ai biết tục tắm tất niên bằng nước cây mùi già có từ bao giờ, chỉ biết cứ mỗi độ chuẩn bị đón Tết Nguyên đán là những gánh hàng, những chiếc xe đầy ắp mùi già lại xuất hiện trong các phiên chợ tết ở làng quê và các ngõ ngách nơi phố thị. Giá mùi già rất rẻ, chỉ cần 30 nghìn là có được ôm to dùng thoải máis suốt mấy ngày Tết. Nhìn thấy mùi già là thấy Tết đến thật gần rồi!.

Tục tắm nước mùi già những ngày Tết vẫn được gìn giữ đến nay. Ảnh infornet

Cảm nhận về hương vị của Tết, chị Hoàng Điệp, Hà Nội chia sẻ: “Cảm giác về một ngày Tết rất quan trọng ở mùi vị. Một trong những mùi hương có thể gợi nhớ không khí Tết nhất chính là hương mùi già. Khi ngồi giữa cánh đồng hoa mùi, nhìn thấy đàn chim bay qua trên bầu trời xám, chợt thấy dường như mùa đông đang chuyển dần sang xuân. Hương mùi già thật sự hợp với không khí như thế.”

Để có được những cây mùi già ấy, các gia đình trồng rau thường bớt lại ở luống rau những cây Mùi to, khỏe để chúng cao lên, ra hoa kết quả. Những chấm hoa tí xíu màu trắng tím, tỏa hương kín đáo giữa thảm lá xanh mướt, mảnh mai đến là đep. Mùi ra hoa rồi kết quả. Những quả mùi xanh ngắt, tròn xoe, chỉ to bằng hạt đỗ xanh, treo khắp thân cây. Lúc ấy, nhìn những thân cây rau Mùi già khẳng khiu và mong manh đeo những chùm hạt căng mẩy, nhỏ nhắn tròn xoe  phất phơ trên giữa cánh đồng lộng gió cuối năm, khiến ai cũng thấy nao lòng: “Cứ đến Tết, Những người sống xa quê hương, nhất là người Bắc ra nước ngoài hoặc vào Sài Gòn thì ai cũng nhớ đến nồi tắm tất niên, tất nhiên là nhớ đến mùi hương của lá mùi, trong nồi nước tắm đấy. Hương mùi già luôn gợi cho mình một cảm giác đầm ấm, cảm giác của gia đình, cảm giác của Tết xưa, của sự thanh bình”.

Hương hoa mùi luôn tạo cảm giác thơm nhẹ nhàng, thanh bình

Cây mùi già mua về phải rửa sạch không để rập nát lá, rồi cho vào nồi nước, đun sôi. Chỉ những dăm bó Mùi đủ dùng cho cả nhà. Hương mùi tỏa ra, thơm ngát, ấm áp, tinh khiết, nhẹ nhàng lan khắp nhà, ra cả xóm ngõ. Khi tắm thứ nước nấu bằng mùi già này, mọi vận buồn phiền lo lắng trong năm cũ sẽ được gột bỏ, chỉ còn lại trong ta một cảm giác sảng khoái dễ chịu để đón một năm mới với những dự cảm tốt lành...

Chị Kim Liên ở quận Thanh Xuân thường nhớ đến mẹ mỗi khi đun là mùi tắm cho cả nhà: "Nhớ nhất là vào ngày 30 Tết mẹ tôi mua bó là mùi về rồi bảo rửa sạch và đun nước tắm rồi để lại mớ nhỏ để rửa mặt vào sáng mùng 1. Bà còn dạy tôi cách mua lá mùi, cây già có hoa, gốc phải to và lấy cả gốc, rửa sạch cuộn tròn cho vào đun. Khi nước sôi lên mùi nó thơm dễ chịu lắm’.

Nhiều người lại thích cắm bình hoa mùi chơi Tết.

Vào dịp cận Tết, các gia đình Việt Nam đều có thói quen dọn dẹp bàn thờ. Theo quan niệm dân gian, dùng nước mùi để lau bàn thờ không chỉ làm sạch bụi bẩn mà xua đuổi được tà khí thu hút tài lộc cho gia chủ.

Hiện nay, nhằm đáp ứng nhu cầu có nước mùi dùng quanh năm, nhiều doanh nghiệp thu mua cả cánh đồng hoa rồi chưng cất thành tinh dầu Mùi già bảo quản trong lọ. Đúng là có thuận tiện hơn rất nhiều, nhưng một điều chắc chắn là không thể thích bằng được tận hưởng trực tiếp hương thơm tỏa ra từ nồi nước mùi hay từ một bình hoa khiêm nhường nơi góc nhà.

Có thể nói, dù bây giờ cuộc sống ngày càng hiện đại, có bao nhiêu thứ nước hoa, nước thơm hay sữa tắm đủ các mùi nhưng chắc chắn không thể sánh bằng thứ hương thơm thiên nhiên của cây mùi già .Và, trong vô vàn mùi hương của Tết, hương mùi già từ nồi nước tắm chiều 30 tết luôn mang đến một cảm giác khoan khoái bình yên, ấm áp đến lạ kỳ!.