Chương trình trải nghiệm ‘Huyền thoại tuổi thanh xuân’ về 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc diễn ra vào thứ bảy, chủ nhật hằng tuần tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (36 Lý Thường Kiệt, Hà Nội) từ cuối năm 2023 đến nay, là tác phẩm phối hợp giữa Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và tác giả kịch bản, đạo diễn Lê Quý Dương.

Khán giả xúc động khi xem chương trình trải nghiệm "Huyền thoại tuổi thanh xuân" - Nguồn ảnh: Fb Lê Quý Dương

Kể về 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc đã hy sinh anh dũng trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, truyền đi thông điệp mạnh mẽ về tinh thần "sống một đời đáng sống", “Huyền thoại tuổi thanh xuân” là một chương trình trải nghiệm đậm chất nhân văn, ghi dấu ấn bàn tay “phù thủy lễ hội” Lê Quý Dương. 

Từ một đạo diễn trẻ bắt đầu ghi dấu ấn trên sàn diễn sân khấu Australia đương đại, cách đây gần hai chục năm, Lê Quý Dương chọn con đường trở về, với mong mỏi cùng chung tay xây dựng một nền sân khấu Việt Nam hiện đại.

Đạo diễn Lê Quý Dương - Nguồn ảnh: FB Lê Quý Dương

Lê Quý Dương sinh năm 1968 tại Hà Nội, trong một gia đình nghệ sỹ, trí thức, hậu duệ của dòng họ khoa bảng Lê Quý Đôn. Anh đỗ thủ khoa Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội khóa 1985- 1990, chuyên ngành Lý luận Phê bình Sân khấu. Năm 1990, Lê Quý Dương viết kịch bản sân khấu đầu tay "Chợ đời", tác phẩm chính thức được dàn dựng và tham gia Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc, đạt Huy chương Vàng, trở thành hội viên tác giả trẻ nhất của Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam khi tròn 22 tuổi. Ngay sau khi tốt nghiệp Đại học Sân khấu Điện ảnh, Lê Quý Dương được đặc cách nhận về công tác tại Phòng Nghệ thuật của Cục Nghệ thuật Sân khấu, nay là Cục Nghệ thuật biểu diễn, thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Với lòng khát khao học hỏi, năm 1993, Lê Quý Dương đã bán nhà sang du học tự túc tiếng Anh tại Sydney, Australia. Làm nhiều nghề lao động vất vả để sinh sống và học tập, anh vẫn đỗ học bổng OPRS tại Đại học News South Wales. Năm 2001, Lê Quý Dương được Chính phủ Liên bang Úc và Khối Liên hiệp Anh trao tặng Giải thưởng Nghệ thuật Winston Churchill với thành tích ứng dụng các tinh hoa nghệ thuật biểu diễn truyền thống Việt Nam và châu Á vào sân khấu đương đại Úc qua vở diễn "Lời thỉnh cầu mùa xuân". Năm 2002, Lê Quý Dương thi đỗ học bổng William Fulbright của Mỹ, được Thủ tướng Úc John Howard viết thư chúc mừng. Năm 2003, Lê Quý Dương được trao giải thưởng Paul Verhoeven cho phim ngắn "She". Con đường sân khấu tại Aistralia đang rộng mở, vậy mà anh đã cương quyết trở về.

"Tôi nghĩ trong trong nhận thức của mỗi một người làm nghệ thuật, dù anh có làm bất cứ loại hình nghệ thuật nào hay là có điểm xuất phát sự sáng tạo từ đâu, cuối cùng anh cũng phải ghi nhận một điều rằng: không có nơi đâu bằng quê hương của mình, bằng cội nguồn văn hóa của mình. Bởi vì đó là nền tảng đầu tiên tạo nên cảm xúc cho anh, là nền tảng đầu tiên sinh thành cái dòng chảy sáng tạo trong con người anh. Vì vậy tôi nghĩ rằng có rất nhiều người làm nghệ thuật Việt Nam hiện nay rất có điều kiện ra nước ngoài một cách đàng hoàng, bằng tiền của họ làm ra, có thể sống ở nước ngoài. Nhưng ví dụ như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn sinh thời có thể đi ra sống ở nước ngoài một cách rất đơn giản, mà nhạc sĩ cũng không đi, vẫn gắn bó với đất nước.” -  Đạo diễn Lê Quý Dương chia sẻ.

Đạo diễn Lê Quý Dương trong một buổi chỉ đạo chương trình lễ hội.

Hơn chục năm đạo diễn các kỳ Festival Huế, Lê Quý Dương là người góp phần to lớn định hình thương hiệu Festival Huế với hàng loạt chương trình đã trở thành thương hiệu văn hóa lớn cho Huế như "Đêm Hoàng cung" (2006), "Huyền thoại Sông Hương" (2008), "Hành trình mở cõi" (2010), "Thiên hạ Thái Bình" (2012).. Anh cũng là người đã ghi đậm dấu ấn với gần trăm chương trình lễ hội và sự kiện lớn trên khắp cả nước, từ sáng tạo ý tưởng, viết kịch bản và tổng đạo diễn như: Festival Võ cổ truyền Quốc tế (Bình Định); Festival Dừa (Bến Tre); Festival Gốm (Bình Dương); Festival Cà Phê (Đắk Lắk); Festival lúa gạo (Sóc Trăng); Festival Đờn Ca Tài tử (Bạc Liêu); Festival Biển (Nha Trang); Festival Di sản Đông Dương (Quảng Nam), chương trình 990 năm tỉnh Thanh Hóa "Tỏa sáng cùng non sông đất nước …Các chương trình của đạo diễn Lê Quý Dương ghi dấu ấn bởi tài năng dàn dựng  biến hóa giữa các giá trị văn hóa truyền thống bản địa với những sáng tạo của sân khấu đương đại.

Đạo diễn Lê Quý Dương là nghệ sĩ sân khấu Việt Nam đầu tiên được bầu vào Ban chấp hành Hiệp hội Sân khấu thế giới, giúp Việt Nam có tiếng nói chính thức trong việc hoạch định các chính sách phát triển chung của sân khấu thế giới, đồng thời cũng là cơ hội để các nghệ sĩ Việt Nam được tham gia những hoạt động chung của quốc tế; cũng như được bầu làm Chủ tịch Ủy ban Festival và hợp tác quốc tế của Hiệp hội, với mục tiêu kết nối và tạo nên các mô hình festival nghệ thuật sân khấu biểu diễn mới, mang tính thử nghiệm cao trên phạm vi toàn cầu. Với sự kết nối, đồng hành dàn dựng của đạo diễn Lê Quý Dương, vở diễn "Mơ rồng" của Nhà hát múa rối Việt Nam đã được Hiệp hội Sân khấu Thế giới (ITI), bình chọn biểu diễn tại lễ khai mạc Đại hội lần thứ 36 của Hiệp hội năm 2023 tại Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất". Từ năm 2014 đến nay anh đã giúp Hiệp hội sân khấu thế giới trong xây dựng nhiều chính sách, như chính sách sân khấu với các cái vùng xung đột, hoặc giúp sức cho các chương trình sân khấu giáo dục.

Đạo diễn Lê Quý Dương tâm sự: “Cuộc đời bôn ba làm sân khấu hơn 30 năm (1990 - 2024) từ Hà Nội tới Helsingborg, từ TP.HCM đến Fujairah, từ Sydney đến Paris, từ Thượng Hải tới Berlin, từ Copenhagen tới Hollywood, từ Melbourne tới Singapore ... có những chương trình, những đồng nghiệp trở thành niềm vui sáng tạo, niềm cảm hứng vô tận cho mình có đủ nghị lực và ý chí để không bao giờ lùi bước, để mãi mãi tin người, yêu đời và trân trọng nghề nghiệp mình đã chọn.”

Trong những tháng năm hoạt động tại Việt Nam, Lê Quý Dương tham gia giảng dạy nhiều lớp đạo diễn, diễn viên sân khấu. Anh nói, muốn sáng tạo, phải xây dựng đội ngũ, cùng chắp cánh nhau bay lên. Và trong giấc mơ đó, anh cũng xây dựng một Trung tâm giảng dạy về biểu diễn, sân khấu và sự kiện. Là một đạo diễn luôn lấy bản sắc văn hóa của mỗi vùng miền làm trọng tâm cho các chương trình mình dàn dựng, đạo diễn Lê Quý Dương tin rằng: "Nếu chúng ta làm văn hóa nghệ thuật thì chúng ta không nên để mất gốc cội văn hóa của mình. Bởi vì đó chính là mạch nguồn giúp chúng ta duy trì sự sáng tạo”.