ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ໃນແຂວງ ຮຶງອຽນ(ພາບ: baomoi.com)
ຫວຽດນາມແມ່ນປະເທດທີ່ມີຫຼາຍງານບຸນ ແລະ ລະດູບານໃໝ່ກໍແມ່ນຍາມ ເລີ່ມຕົ້ນຈັດບັນດາງານບຸນໃນປີ. ຕາມຮີດຄອງ ປະເພນີທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານ, ຍາມຕົ້ນ ລະດູບານໃໝ່ກໍແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນ ທັງຫຼາຍ ພາວະນາຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ຈາກເທວະດາຟ້າແຖນ. ຢູ່ເຂດ ຄ້ວາຍເຈົາທີ່ແຂວງ ຮຶງອຽນ ໃນປະຈຸບັນຍັງຄົງ ສາມາດຮັກສາ ງານບຸນໜຶ່ງທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານນະການ ຊຶ່ງຕິດພັນກັບເລື່ອງລາວແຫ່ງ ຄວາມຮັກທີ່ໜ້າຈັບໃຈ. ນັ້ນແມ່ນ ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ທີ່ຍ້ອງຍໍ ສັນລະເສີນ ຄວາມຮັກທີ່ອະມະຕະ.
ເລື່ອງລາວໄດ້ເລົ່າຂານກັນມາວ່າ: ໃນສະໄໝເຈົ້າຊີວິດຮຸ່ງອົງທີ່ 18, ມີພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງທີ່ສວຍງາມໄດ້ເຖິງເກັ່ນອາຍຸແຕ່ງງານ, ແຕ່ຍັງຄົງມັກມ່ວນຊື່ນ, ທຽວ່ຫຼິ້ນ. ມີມື້ໜຶ່ງຍາມລະດູບານໃໝ່, ແສງແດດສາດສ່ອງລົງມາສງຄວາມອົບອຸ່ນໃຫ້ແກ່ມະນຸດ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງພ້ອມກັບສະໜົມໄດ້ລອງເຮືອຮັບຊົມທິວທັດຍາມລະດູບານໃໝ່ບົນ ແມ່ນ້ຳ ກ໋າຍ, ເມື່ອລອງເຮືອຮອດຫາດ ຕຶຍຽນ ຂຶ້ນກັບບໍລິເວນໝູູ່ບ້ານ ຢະແຈກ, ເຫັນທິວທັດທຳມະຊາດຮົກເຮື້ອສວຍງາມປຽບເໝືອນແດນສະຫວັນ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງໄດ້ສ້າງຄວາມໃຫ້ຄົນໃຊ້ກັ້ງຜ້າບົນຫາດຊາຍເພື່ອອາບນ້ຳ. ກະແສນ້ຳໄຫຼບົນຫາດຊາຍຄືດັ່ງໄດ້ຄູນຊາຍຂຶ້ນ, ບັງເອີນໄດ້ປະກົດມີອ້າຍບາວຜູ້ໜຶ່ງ, ຮ່າງຄີງຄືນັກກ້າມພວມຢືນປະເປືອຍໂຕ. ອ້າຍບາວຄົນນັ້ນສະແດງຄວາມຢ້ານກົວ, ເມື່ອໄດ້ເຫັນຈັ່ງຊັ້ນ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງກໍຕັ້ງສະຕິ ແລະ ມາທັກທາຍສະບາຍດີ. ອ້າຍບາວໃຫ້ຮູ້ວ່າ ລາວເປັນຄົນກຳພ້າ, ດັ່ງນັ້ນຕ້ອງປະກອບອຳຊີບຫາປາເພື່ອຫາເງິນລ້ຽງຊີບ. ເມື່ອເຫັນຝູງເຮືອຂອງ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ແລ່ນຜ່ານ, ລາວຕົກສະທ້ານຢ້ານກົວ ແລະ ໄດ້ບຊ້ອນໂຕໃຕ້ຫາດຊາຍ, ແຕ່ຢູ່ຫັ້ນກໍແມ່ນບ່ອນທີ່ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ໃຫ້ກັ້ງຜ້າເພື່ອອອາບນ້ຳ. ໂດຍມີຄວາມສົງສານ ແລະ ເຫັນອົກເຫັນໃຈກັບອ້າຍບາວທຸກຍາກ ແລະ ຖືວ່າການພົບພໍ້ກັບອ້າຍບາວແມ່ນຄວາມຮັກໂດຍໂດຍສະຫວັນລີຂິດ, ດັ້ງນັ້ນ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງໄດ້ເຊື້ອເຊີນອ້າຍບາວລົງເຮືອ, ຈັດງານລ້ຽງຊົມເຊີຍ ແລະ ແຕ່ງງານກັບອ້າຍບາວຄົນນັ້ນ. ແລະ ນັບແຕ່ນັ້ນ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງພ້ອມກັບສາມີ ໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານດຳລົງຊີວິດຢູ່ຫາດຊາຍແຫ່ງນັ້ນ, ແລະ ພວກເພີ່ນໄດ້ຊ່ວຍຊາວບ້ານບຸກເບີກພື້ນທີ, ສ້າງບ້ານແປງເມືອງ. ທ່ານ ຫງວຽນຮຶງທ້ວນ ຜູ້ອາວຸໂສໃນໝູ່ບ້ານ ຢະແຈກ ໃຫຮູ້ວ່າ : “ ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງສອນປະຊາຊົນຮູ້ຈັກວິທີໄຖນາ. ພະນາງຍັງສາມາດປິ່ນປົວພະຍາດດີທີ່ສຸດ, ເພິ່ນໄດ້ປິ່ນປົວພະຍາດໃຫ້ເຈົ້າຊີວິດ ແລະ ປະຊາຊົນໃນທົ່ວເຂດ. ດັ່ງນັ້ນ ໃນເມື່ອກ່ອນ ປະຊາຊົນຢູ່ 72 ຕາແສງລ້ວນແຕ່ກໍຕັ້ງວິຫານເພື່ອບູຊາ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ. ແຕ່ກໍມີພວມເຈົ້າເສນາປະຈົບປະແຈງ ໄດ້ເຂົ້າກາບທູນກັບເຈົ້າຊີວິດວ່າ: ພວກເຂົາກໍ່ສ້າງເຂດນີ້ ເພື່ອໃຊ້ເປັນຖານທີ່ໝັ້ນໂຄ່ນລົ້ມເຈົ້າຊີວິດ, ດັ່ງນັ້ນເຈົ້າຊີວິດໄດ້ໃຫ້ກຳລັງທະຫານຕີກວາດລ້າງ. ຈືດົງຕື ແລະ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ຮັກສາຄວາມກະຕັນຍູກັບພະບິດາ ແລະ ໄດ້ປຽນຮູບບິນຂຶ້ນສູສະຫວັນ ໂດຍປະຖິ້ມໄມ້ຄ້ອນເທົ້າ ແລະ ກຸບໄວ. ”
ຕາມເລື່ອງລາວເລົ່າຂານກັນມາວ່າ: ບຶງນ້ຳທີ່ກ້ວາງໃຫ່ຍໄພສານ ມີນ້ຳຂຽວເຢັນຢູ່ແຫ່ງນີ້ ແມ່ນຮອງຮອຍຂອງຫໍຜາສາດໃນເມື່ອກ່ອນຂອງ ຄູ່ສາມີພັນລະຍາ ຈືດົງຕື ແລະ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ໄດ້ຫາຍໄປພາຍໃນຄືນ. ແລະ ຢູ່ແຫ່ງນີ້ ຊາວບ້ານໄດ້ຕັ້ງວິຫານ ຢະແຈກ ເພື່ອບູຊາອາໄລຫາເຖິງຄຸນງາມຄວາມດີຂອງ ຈືດົງຕື ແລະ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ. ແຕ່ປາງກ່ອນ, ງານບຸນ ຈືດົງຕື - ຕຽນຢຸງ ໄດ້ຖືກຈັດຂຶ້ນແຕ່ລະປີ, ອັນໄດ້ສ້າງຄວາມຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນຍາມຕົ້ນລະດູບານໃໝ່ ຢູ່ເຂດບ້ານນາທີ່ສະຫງົບສຸກ ແລະ ຮອດວັນທີ 10 ເດືອນ 2 ແຕ່ລະປີ ໂດຍໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ, ປະຊາຊົນໃນແຂວງ ຮຶງອຽນ ແລະ ແຂກຄົນມາຈາກສາລະທິດກໍພາກັນຫຼັ່ງໄຫຼເຂົ້າມາ ຢະແຈກ່ເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມງານບຸນໃຫຍ່ກ່ວາໝູ່ຢູ່ຫວຽດນາມ. ໃນງານບຸນຢູ່ແຫ່ງນີ້ກໍຈັດພິທີຕ່າງໆຢ່າງສົມກຽດຄື: ແຫ່ວໍ, ແຫ່ນ້ຳ, ແຫ່ໄມ້ຄ້ອນເທົ້າ ແລະ ກຸບວິເສດ. ນຳໜ້າຂະບວນແຫ່ແມ່ນໂຕມັງກອນໃຫຍ່ ຍາວປະມານ 30 ແມດ ໂດຍພວກຊາວໜູ່ມຜູ້ແຂງແຮງບັນຊາ , ແລະ ບິນເລື່ອນລອຍຕາມຈັ່ງຫວະຂອງສຽງກອງ. ສ່ວນຢູ່ຫາດຊາຍຟາກເບື້ອງນັ້ນຂອງແມ່ນ້ຳ, ແຫ່ງທີ່ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງແວ່ອາບນ້ຳ, ກໍມີຝູງເຮືອນັບຫຼາຍສິບລຳໂດຍປັກທຸ່ງຢ່າງງາມຕາ ພວມເດີນອອກກາງລຳແມ່ນ້ຳ ເພື່ອທຳພິທີເອົານ້ຳ. ນ້ຳຖືກພວກຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ໃນບ້ານຕັກໃສ່ໄຫ, ແລ້ວເອົາຜ້າປົກໄຫ ເພື່ອແຫ່ມາຮອດວິຫານເພື່ອທຳພິທີຖະຫວາຍທູບທຽນບູຊາ. ພາຍຫຼັງພິທີນີ້, ແມ່ນຮອດການສະແດງວາດຟ້ອນເທວະດາຂອງພວກນາງສາວໃນບ້ານ.
ພາຍຫຼັງຂັ້ນຕອນຈັດພິທີ ແມ່ນຮອດຂັ້ນຕອນຈັດບຸນ ຊຶ່ງລວມມີບັນດາການລະຫຼິ້ນພື້ນເມືອງທີ່ຟົດຟື້ນເຊັ່ນ: ຊ່ວງເຮືອ, ມວຍປ້ຳ, ຕີໄກ່ .... ອັນໄດ້ດຶງດູດຜູ້ມາຊົມເບິ່ງເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ. ເຂົ້າຮ່ວມງານບຸນຍາມຕົ້ນລະດູບານໃໝ່, ຜູ້ຄົນທັງຫຼາຍຈະໄດ້ຢ້ຽມຊົມທິວທັດ, ຄວາມງາມຂອງໝູບ້ານເຂດບ້ານນາທາສະຫງົບສຸກ, ໄປທັດສະນະຈອນບັນດາປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ, ແຕ່ລະຄົນຈະຮູ້ສຶກເຖິງຄວາມສະຫວາດສະເຫວີຍ, ຄວາມມ່ວນຊື່ນໃນວັນບຸນຍາມຕົ້ນລະດູບານໃໝ່. ນາງ ຮາເວີນ ນັກສຶກສາ ສັງກັດສະຖາບັນການເງິນ ຮ່າໂນ້ຍ ເປີດເຜີຍວ່າ : “ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ມາຮ່ວມງານບຸນເປັນຄັ້ງທີ່ 2 ແລ້ວ, ຄັ້ງກ່ອນນີ້ ເຮົາມາພຽງແຕ່ຖ່າຍຮູບເທົ່ານັ້ນ ແລະ ຍັງບໍ່ທັນສົນໃຈກ່ຽວກັບດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ເລື່ອງລາວກ່ຽວກັບວິຫານແຫ່ງນີ້. ແຕ່ໃນປີນີ້, ມີໂອກາດເຂົ້າຮ່ວມງານບຸນກັບທຸກໆຄົນ, ຂ້າພະເຈົ້າມີຄວາມເບີກບານໃຈ ແລະ ຮູ້ສຶກສະຫວາດສະເຫວີຍ ”
ສ່ວນເພື່ອນ ກວາງຕູງ ນັກສຶກສາປີສຸດທ້າຍສັງກັດມະຫາວິທະຍາໄລສະຖາປັດ ຕະຍະກຳ ຮ່າໂນ້ຍ ເວົ້າວ່າ: “ ຂ້າພະເຈົ້າມີໂອກາດໄດ້ມາທັດສະນະສຶກສາຢູ່ວິຫານ ຈືດົງຕື ດ້ວຍສະຖາປັດ ຕະຍະກຳທີ່ສວຍງາມ. ຂ້າພະເຈົ້າມີຄວາມປະທັບໃຈ ເມື່ອໄດ້ຮັບຊົມທັດສະນີຍະພາບ, ບັນຍາກາດໃນງານບຸນ ”
ໃນທ່າມກາງບັນຍາກາດທິ່ຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນຂອງບັນດາງານບຸນອັນເປັນ ປະເພນີ ຍາມລະດູບານໃໝ່, ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ມີຈຸດຄວາມງາມເອກະລັກສະເພາະ ຂອງເຂດບ້ານນາແຫ່ງອະລິຍະທຳ. ງານບຸນໄດ້ວາດພາບເຖິງເລື່ອງລາວແຫ່ງຄວາມຮັກ ດ້ວຍຄວາມຄາດຫວັງມີການດຳລົງຊີວິດທີສະຫງົບສຸກ, ມີຄວາມຮັກອະມະຕະ ແລະ ສັດຊື່ບໍລິສຸດ , ຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສິ່ງທ້າທາຍນາໆປະການ. ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມງາມດ້ານວັດທະນຳພື້ນເມືອງຫວຽດນາມ.
ໂຕຕວນ